1. Istota i charakter praw Ekonomicznych

Należą do praw naukowych stanowią konsekwencję działań ludzi w procesie gospodarowania, które to działania mogą być nieprzewidywalne, subiektywne związku z tym sam charakter praw będzie nieco różnił się od praw w naukach przyrodniczych.

Działanie ludzi uwarunkowane historycznie, ludzie działają tak, jakie znają warunki miedzy tymi działaniami pojawiają się różne zależności, które odbywają się w tym samym czasie lub z pewnym opóźnieniem przyczyna → skutek.

Prawa ekonomiczne, zatem należy rozumieć jako istotne związki między faktem, zjawiskami ogólnym, koniecznym względnie trwałym i często przyczynowo skutkowym.

Zjawiska ekonomiczne w odróżnieniu od przyrodniczych znacznie trudniej poddają się kontroli nawet, jeżeli pozornie są bardzo proste jak np. zależność między ceną a popytem.

W procesie gospodarowania bardzo ograniczona jest możliwość zastosowania eksperymentu naukowego, wiele relacji nie można dokładnie zmierzyć (określić). Ponadto nie jest potrzebny taki stopień dokładności jak w naukach przyrodniczych.

Są to prawa - tendencje

-tendencja wzrostu

-tendencja spadku itp.

Prawom ekonomicznym można przypisać 3 grupy cech

1. ontologia - teoria poznanie zalicza się do nich:

2. niezmienność

3. ogólność

4. konieczność

Niezmienność te same warunki to działają te same prawidłowości np. Jeżeli wycofamy z gospodarki pieniądz zanikanie praw lub zastępowanie ich przez inne jest tylko pozorne, bowiem przywrócenie warunków prawo powraca.

Ogólność oznacza, że zjawisko dotyczy całych klas, a nie pojedynczych przypadków.

Konieczność oznacza konieczność historyczną tzn. niema takich sytuacji w gospodarce, w której ludzie będą bezsilni.

Ekonomia - jest to nauka badająca procesy gospodarcze, analizująca zjawiska i kategorie, odkrywająca zjawiska między nimi, które są określane prawem ekonomicznym. Prawa ekonomiczne mają charakter obiektywny, są niezależne od świadomości i woli człowieka, mają charakter praw statystycznych [ stochastycznych] są prawami wielkich liczb.

Prawa ekonomiczne dzieli się na:

przyczynowo-skutkowe - 1 przyczyna kilka skutków,

współistnienia - kilka przyczyn 1 skutek --> [Author:A]

2. Rynek i jego funkcje, rodzaje

Rynkiem nazywamy całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków, w jakim one przebiegają, rynek można klasyfikować według różnych kryteriów

1. według przedmiotu obrotu: rynek dóbr i usług konsumpcyjnych, rynek dóbr i usług inwestycyjnych, rynek pracy, rynek kapitałowy (papierów wartościowych), rynek pieniężno-kredytowy

2. według rodzaju towaru

3. według zasięgu geograficznego: krajowy, lokalny, światowy, międzynarodowy

4. według sytuacji rynkowej: rynek sprzedawców, rynek konsumentów

5. według stopnia jednorodności przedmiotów: homo rodne (samochody, mieszkania, meble) heterogeniczny - niejednorodny (rynek pracy

6. według stopnia wyrównania się cen: rynek doskonały, rynek zmonopolizowany,

Funkcje rynku

-rynek dokonuje wyceny dóbr

-rynek jest podstawowym źródłem informacji dla podmiotów gospodarczych

-rynek jest niezbędnym warunkiem racjonalnego wykorzystania zasobów gospodarczych

-umożliwia ustalanie się stanów w gospodarce

-jest weryfikatorem społecznej przydatności produkcji i mechanizmem przygotowanie produkcji do potrzeb

-umożliwia zwiększenie innowacyjności gospodarki zwiększenie efektywności gospodarowania

3. Cena równowagi rynkowej.

Gra popytu i podaży stanowi istotę mechanizmu rynkowego, w następstwie ścierania się sił podaży i popytu kształtuje się cena. Z jednej strony jest ona informacją kierowaną do producentów o celowości podjęcia określonej produkcji z drugiej zaś informacją dla konsumentów, którzy mogą wpływać na kształtowanie struktury spożycia i poziomu dochodów realnych.

W punkcie zrównania się podaży i popytu kształtuje się cena równowagi rynkowej, która ma szansę względnie trwałego utrzymania się na rynku.

Jeżeli cena będzie wyższa od ceny równowagi - towar zalega.

niższa - nadwyżka popytu nad podażą, a to zachęca producentów do podnoszenia ceny. W drugim przypadku, gdy ustali się cena wyższa od ceny równowagi - podaż przewyższa popyt, towar nie znajduje nabywcy, co w konsekwencji skłania producenta do obniżenia ceny. Ustalona równowaga rynkowa może być zakłócona przez zmiany poza cenowych czynników, determinujących popyt i podaż.

Różny kształt krzywych podaży dyktuje różnice w kosztach wytwarzania. Istota rynku polega na tym, że zarówno ceny jak i ilość towarów stale zmieniają się w czasie. Rynek jest mechanizmem, poprzez który dostosowują się struktura produkcji do struktury popytu i ustalają się stany równowag cząstkowych, tzn. na określone dobra jak i ogólnej równowagi rynkowej. Jeżeli nachylenie krzywej podaży jest > od krzywej popytu, wahania mają charakter tłumiony.

Krzywa podaży < od krzywej popytu - wahania mają charakter wybuchowy.

Zależności te stanowią istotę modelu pajęczyny.


(1)
p - popyt



(2)


d - podaż

Cena

Podaż


C₂ Nadwyżka

Popyt OA > podaży OC₂ > OC₁

C_X






Niedostatek

C₁ Popyt

O

Ilość

4. Elastyczność popytu

Reakcja popytu na zmianę ceny bądź dochodów można mierzyć empirycznie i przedstawiać w postaci odpowiednich krzywych. Wyróżniamy 3 rodzaje elastyczności popytu:

1. cenową

2. mieszaną

3. dochodową.

Cenową elastyczność popytu przedstawia współczynnik stanowiący stosunek popytu (zmiany %) do względnej (%) ceny - współczynnik ten może przybierać różne wielkości:


- nie ma żadnej reakcji, popyt całkowicie nie elastyczny (podstawowe leki, chleb)


- popyt jest doskonale elastyczny (część żywności ubrania, obuwie)% zmiana ceny daje % zmianę popytu, cena wyższa popyt mniejszy, cena niższa popyt wyższy


- względna zmiana popytu jest mniejsza od względnej zmiany ceny


- względna zmiana popytu jest znacznie większa od względnej zmiany ceny.

Cenowa mieszana elastyczność popytu:


Stanowi reakcję popytu dobra x na zmianę ceny dobra y. Przyczyna dobra x i y pozostają wobec siebie komplementarne (samochód - benzyna) lub substytucyjne (szynka - kaszanka).

Dochodowa elastyczność popytu jest to reakcja popytu na zmianę dochodów ludności.





- nietypowa paradoksalna sytuacja: popyt nie reaguje, a odnosi się to do dóbr podrzędnych, których udział w konsumpcji jest nieznaczny.


- zmiany proporcjonalne


- popyt dość elastyczny, im bliżej zera tym mniej elastyczny.


- dobra luksusowe dobra luksusowe drugiej potrzeby

5. Elastyczność podaży.

Elastyczność podaży - tak jak w przypadku popytu można zaobserwować reakcję podaży na zmianę ceny, z tym, że jest ona nieco zróżnicowana w czasie. W krótszych okresach podaż nie reaguje albo bardzo słabo reaguje na zmianę ceny, ponieważ nie zawsze można szybko zwiększyć produkcję.




- względna reakcja podaży do względnej reakcji ceny.


































- podaż nie elastyczna (brak reakcji)




- proporcjonalne zmiany, względna zmiana podaży proporcjonalna do względnej zmiany ceny.

- dąży do ∞ - doskonale elastyczna podaż.

Znajomość reakcji popytu i podaży na zmianę cen i dochodów ludności jest przydatna przy programowaniu kierunków spożycia i kierunków produkcji ( w przyszłych okresach).

7. Rodzaje przedsiębiorstw:

Klasyfikacji przedsiębiorstw można dokonać według różnych kryteriów.

1. Forma własności: przedsiębiorstwo prywatne, spółdzielcze, komunalne, państwowe, międzynarodowe, spółki i inne rodzaje przedsiębiorstw mieszanych np.. spółka z udziałem kapitału zagranicznego - joint-vertures.

Najbardziej rozpowszechnioną formą są spółki, czyli zrzeszenie osób lub kapitału w celu pro wadzenia działalności. W sensie prawnym spółka jest:

• umową,

• stronami są wspólnicy,

• celem jest działalność gospodarcza,.

W Polsce mamy typy spółek:

• spółki skarbu państwa,

• akcjonariat pracowniczy,

• akcjonariat kapitalistyczny - to taki w którym jest kontrolny pakiet akcji ( S.A.),

W innym podziale wyróżniamy spółki:

• cywilne - tworzone w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego,

• osobowe - tworzone w oparciu o przepisy kodeksu handlowego,

• kapitałowe: spółki z nieograniczoną odpowiedzialnością

" z ograniczoną "

" komandytowe

" akcyjne

2. Przy kryterium pozycji rynkowej wyróżniamy rodzaje przedsiębiorstw:

1. doskonale konkurencyjne

2. o ograniczonej konkurencyjności

3. monopole - naturalne, sztuczne, oligopole, monopony (1 monopol)

3. Kryterium wielkich przedsiębiorstw:

1. wielkie powyżej 300 zatrudnionych

2. średnie od 50 - 300 zatrudnionych

3. małe do 50 zatrudnionych

4. Rodzaje działalności:

• przemysłowe,

• usługowe: bankowe, handlowe ubezpieczeniowe, turystyczne,

• mieszane

• lizingowe ( leasingowe).

7. Pojęcie przedsiębiorstwa i jego funkcje

Przedsiębiorstwo - jest organizacją wyodrębnioną pod względem ekonomicznym i prawnym, której celem jest działalność gospodarcza przynosząca zysk w następstwie sprzedaży swoich produktów i usług. Odrębność ekonomiczna oznacza wyłączne dysponowanie majątkiem przez właścicieli i zarządzanie tym majątkiem.

Osobowość prawna- oznacza zdolność do zawierania umów, zaciągania kredytów i występowania w charakterze podmiotu w handlu wewnętrznym i zagranicznym.

Funkcje przedsiębiorstwa:

1. kreowanie podaży,

2. kreowanie popytu,

3. opracowanie strategii rozwojowej,

4. dążenie do osiągnięcia rentowności,

5. Odpowiednie zarządzanie czynnikami (zasobami) produkcji

8. Syntetyczne mierniki rozwoju gospodarczego

Syntetyczne - wielkość PKB lub dochodu narodowego w ujęciu strukturalnym i w przeliczeniu na 1 mieszkańca, wskaźniki ich dynamiki (stopy wzrostu) oraz podział w działach gospodarczych w świecie, gospodarki w układzie regionalnym. Najbardziej syntetyczną formą wyrażania wzrostu gospodarczego jest wskaźnik stopy wzrostu dochodu narodowego


,

Gdzie r - tempo wzrostu gospodarczego w %,

Dt - dochód narodowy w czasie t,

ΔD(t+1) - przyrost dochodu narodowego w badanym czasie t+1

9. Symptomatyczne mierniki rozwoju gospodarczego

Mierniki symptomatyczne np. liczba komputerów osobistych na 100 osób, dostęp do Internetu. Czynniki te wzajemnie się uzupełniają. O możliwości ich stosowania decyduje jakość służb sprawozdawczo-statystycznych. Sposób przekazywania informacji, wykorzystanie metod badawczych itp.

10. Jednoczynnikowy model wzrostu gospodarczego

W modelu tym główną rolę odgrywa zatrudnienie (Z) oraz wydajność pracy (W). Jest to czynniki który wpływa na wzrost. Wzrost gosp. jest wyrażony dochodem narodowym D, i zapisujemy D=Z*W


- przyrost absolutny

Biorąc pod uwagę pierwszy z wymienionych czynników - pracę (zatrudnienie) możemy stwierdzić, że gdy rośnie liczba ludności zatrudnionej przy wytwarzaniu dochodu narodowego lub produktu społecznego, a także rośnie wydajność, następuje wzrost gospodarczy. Zakładamy że wydajność pracy utrzymuje się na poziomie nie niższym niż wcześniej lub wyższym. W powyższej sytuacji wystąpił tylko jeden czynnik wpływający na wzrost gospodarczy - zatrudnienie, a wydajność jest właściwością tego czynnika i mówimy, że jest to jednoczynnikowy model wzrostu.

Możliwość wzrostu zatrudnienia w każdej gospodarce ogranicza potencjał ludności zdolnej do pracy. Potencjał ten określają dwie grupy czynników:

1. demograficzny - (czyli ogólna liczba, struktura ludności, stopa przyrostu ludności ogółem Saldo migracji zewnętrznej.

2. ekonomiczne -związane z rozwojem demograficznym

3. społeczne - stanowiące następstwo poprzednich. W krajach rozwiniętych zmienia się model rodziny z wielodzietnej na model zapewniający reprodukcję prostą.

11. Teoria wzrostu Michała Kaleckiego

Wzrost gospodarczy jest możliwy dzięki zwiększeniu z okresu na okres ilości środków produkcji. Podstaw tego procesu stanowi akumulacja. Teoria wzrostu Michała Kaleckiego ustala zależność między tempem wzrostu dochodu narodowego, a stopą inwestycji, efektywnością inwestycji, skutkami usprawnień typu nie inwestycyjnego w gospodarce oraz skutkami procesu starzenia się aparatu wytwórczego.


gdzie?

Db - dochód narodowy brutto; Ib - inwestycje brutto; 1/m - współczynnik efektywności inwestycji, który określa jak uzyskuje się efekt w postaci przyrostu dochodu narodowego w wyniku zainteresowania jednej jednostki pieniężnej; (u) oznacza usprawnienie organizacyjno techniczne, a (a) oznacza zużycie?

Wzór ten pozwala stwierdzić, że tempo wzrostu dochodu narodowego, jest tym wyższe, im większa jest stopa inwestycji (Ib) i współczynnik usprawnień organizacyjno technicznych (1/m), a tym niższe im większa jest kapitałochłonność (m), i współczynnik starzenia się aparatu wytwórczego (a). Analizując wpływ stopy inwestycji n a tempo wzrostu dochodu narodowego, należy założyć że współczynnik kapitałochłonności (m) produkcji jest wielkością stałą, czyli m-const

Relacje u (współczynnika uprawnień) i a (współczynnika zużycia) POLAK Michał Kalecki




1. u - a = 0

2. 
   u - a > 0
   m1

3. 
   u - a < 0 m2








m3





12. Charakterystyka faz cykli koniunkturalnych




Wyróżniamy 4 fazy cyklu koniunkturalnego

• faza kryzysu - charakteryzowała się spadkiem podstawowych wielkości gospodarczych, tj. cen produkcji, zatrudnienia płac, konsumpcji, zysków i inwestycji. Zapowiedzią kryzysu było pogorszenie się korzystnej relacji kosztów do cen i wzrost ilości niesprzedanych towarów. Malejąca stopa zysku powodowała ograniczenie inwestycji i dywidend, spadek kursów akcji był gwałtowny (krach). Zmniejsza się rentowność produkcji i usług powodowała spadek produkcji i zatrudnienia (rosła liczba bezrobotnych i spadał poziom płac zysków i konsumpcji). Przedsiębiorstwa wyprzedawały swoje produkty po obniżonych cenach i poszukiwały kredytów, które umożliwiałyby spłacenie zobowiązań. Wzrastał popyt na krótkoterminowe kredyty (zwiększały się stopy procentowe)

• faza depresji - następowała stabilizacja gospodarki na obniżonym poziomie. Rozmiary produkcji dostosowano do zmniejszonego popytu. W fazie tej stopniowo zmniejszały się zapasy i liczba przedsiębiorstw, a sukcesywnie wzrastał popyt na nowe, wydajne i efektywne maszyny i urządzenia produkcyjne umożliwiające osiągnięcie zysku mimo niskich cen. Niektóre gospodarstwa domowe o stałych dochodach swoje rosnące oszczędności przeznaczały na inwestycje mieszkaniowe.

• Faza ożywienia - powoli zwiększało się zatrudnienie, rosły płace, co zwiększało popyt na dobra konsumpcyjne. Następował spadek kosztów produkcji wyniku zastosowania nowocześniejszych technologii zapewniał wzrost zysków. Rosły kursy akcji.

• faza rozkwitu (boom) - następuje, gdy rozmiary produkcji przekraczały najwyższy poziom notowany w poprzednim cyklu. Charakteryzowała się ona tym, że rosnąca liczba zatrudnionych dokonywała znacznie większych zakupów, zużytej w fazie kryzysu i depresji odzieży, obuwia mebli itp. Zaciągano kredyty, a banki obniżały oprocentowanie kredytów. W fazie tej produkcja zatrudnienie, płace, zyski i inwestycje osiągały poziom wyższy niż kiedykolwiek. W drugiej części fazy rozkwitu znowu stopniowo zaczynały niebezpiecznie wzrastać zapasy

13. Gospodarcze i społeczne następstwa cykli koniunkturalnych

• zmniejszenia tempa długofalowej tendencji rozwoju gosp.

• spadek cen zysków itd. w fazie kryzysu wywołały bankructwa dużej części przedsiębiorstw mniejszych i słabszych, a także zawieranie przez pozostałe przedsiębiorstwa, porozumień, fuzji oraz różnorodnych związków monopolowych

• wzrost roli banków i kapitału finansowego w gospodarce w fazie kryzysu

• dokonująca się w tym okresie wzrost roli i zasobów banków, a także wzrost i pozycji i dochodów przedsiębiorstw monopolistycznych przyspieszały proces polaryzacji ekonomicznej w społeczeństwie

• Nasilenie zastrzeżeń do systemu społeczno-gospodarczego. Wyrazem tych zastrzeżeń były przewroty

14. Przyczyny cykli koniunkturalnych wg D. Ricardo, Jevonsa, i Schumpetera

• d. Ricardo - uważał, iż pojawiające się cyklicznie zakłócenia mają charakter przypadkowy, bądź przejściowy oraz że zanikają w wyniku działania mechanizmów rynkowych, automatycznie przywracających gospodarce stan równowagi.

• Jevons - doszedł do wniosku, ze główną przyczyną cyklicznego rozwoju gospodarki jest cykliczność występowania plam słonecznych. Stwierdził to tak, gdyż, gdyż Jevons zebrał informacje statyczne o plonach zbóż. Porównując zbadane fluktuacje w rolnictwie, z cyklicznymi zmianami plam słonecznych, stwierdził ich zbieżność.

• Schumpetera - stworzył podstawy teorii koniunktur. Koniunktura zależy od relacji, jaka występuje w danym okresie, między rynkową a naturalną stopą procentową. Stopa naturalna jest to stopa, która powstałaby, gdy procent ustalał się bez wpływu pieniądza. Jeżeli jednak stopa rynkowa jest niższa od stopy naturalnej to zapotrzebowanie na kredyty przekracza poziom zgromadzonych oszczędności. Nadmiernie wzrastają wówczas inwestycje i ceny, a proces ten kończy się kryzysem

15. Przyczyny cykli koniunkturalnych wg Keynes

Najważniejszym objawem kryzysu, jest przewaga globalnej podaży nad popytem. Stwierdza ogólnie, iż sytuacja ta jest następstwem małej skłonności do konsumpcji i małej skłonności do inwestycji. Przewaga globalnej podaży nad popytem, czyli kryzys występuje wówczas wtedy, gdy oszczędności > inwestycji. Aby zapobiec kryzysowi, trzeba osiągnąć stan równowagi pomiędzy oszczędnościami a inwestycjami. Po uwzględnieniu, że dochód narodowy (Y) można przedstawić jako sumę płac, ren, procentów zysków, można przeznaczyć na zaspokojenie potrzeb konsumpcyjnych (C) i na oszczędności (S) można zapisać: Y=S+C. Dochód narodowy można przedstawić jako łączną wartość konsumpcji i inwestycji (I), czyli Y=C+I. Jeżeli Y i C występują w obu określeniach, i w obu są identyczne, to również oszczędności i inwestycje w stanie równowagi muszą być równe, czyli C+S=C+I, to S=I. Oznacza to, że globalna równowaga popytu i podaży występuje wtedy, gdy właściciele wszystkich oszczędności przeznaczają je w całości na inwestycje

16. Cykle koniunkturalne oraz ich charakterystyka Do przeanalizowania

Cykle koniunkturalne, to dość regularne zmiany w ogólnej tendencji rozwojowej gospodarki, wyrażone za pomocą mierników szczegółowych, symptomatycznych i syntetycznych. Są one zespołem zjawisk charakterystycznych dla gospodarki rynkowej, szczególnie od momentu powstania produkcji przemysłowej. Cykl koniunkturalny stanowią wahania aktywności ekonomicznej wokół trendu wzrostu gospodarczego.

Wyróżniamy trzy rodzaje cykli

• krótkie - cykle Kitchina (trwające około 3.5 roku)

• średnie - cykle Juglara (8 do 10 lat)

• długie - cykle Kondratiewa (50 do 60 lat)

17. Pieniądz miernik wartości

Pełniąc funkcję miernika wartości pieniądz wyraża w swoich jednostkach wartość innych towarów. Wyrażenie to odbywa się poprzez cenę. Nie jest to jednak precyzyjne, ponieważ wartość jest nienamacalna. Kształtują ją wiele czynników zewnętrznych, co powoduje, ze cena odzwierciedla jedynie tendencje wartości. Pełniąc funkcję miernika wartości, pieniądz nie musi występować realnie - występuje w tej funkcji idealnie.

18. Pieniądz jako środek płatniczy

w wymianie towarowej wielu transakcji dokonuje się bez użycia pieniądza jako środka cyrkulacji - zapłata następuje w terminie późniejszym niż przekazanie towaru. Pieniądz pojawia się w nich w momencie dokonywania transakcji jako miernik wartości, natomiast w momencie regulowania zobowiązań występuje jako środek płatniczy. Funkcja środka płatniczego powoduje zakłócenia równowagi rynkowej, ze względu na zmianę siły nabywczej pieniądza w czasie. Pełnienie tej funkcji było z jednym z istotnych powodów powstania pieniądza papierowego.

19. Pieniądz światowy

Pełni takie same funkcje jak pieniądz narodowy, na rynku wewnętrznym, funkcje pieniądza światowego.

• miernik wartości umożliwia porównywanie nakładów pracy w skali międzynarodowej, służy do ustalania cen na rynkach światowych

• jako środek cyrkulacji do zapłaty w transakcjach kupna sprzedaży

• jako środek płatniczy, gdy służy do regulowania zobowiązań międzynarodowych(spłacenia kredytów, wyrównania bilansu płatniczego)

• jako środek przechowywania wartości, gdy są gromadzone rezerwy złota i walut kluczowych przez banki centralne

Podstawowe znaczenie we współczesnej gospodarce światowej ma kilka walut narodowych, które jako pieniądz światowy są powszechnie akceptowane np. dolar, euro itd.

20. Wyjaśnij pojęcia

• parytet - stosunek wymienny dwóch lub więcej walut

• inflacja - proces wzrostu poziomu cen wynikający z nadmiernego przyrostu ilości pieniądza obiegowego w stosunku do wzrostu ogólnej masy towarów na rynku krajowym; i. występuje powszechnie, choć w różnej wysokości, a jej nasilenie w danym okresie określa stopa procentowa; jej ograniczenie stanowi ważny przedmiot polityki gospodarczej państw

• deflacja - zjawisko polegające na ogólnym obniżaniu się cen towarów i usług, ilości produkcji i miejsc pracy spowodowane zmniejszonym dopływem pieniądza do gospodarki; zjawisko przeciwne do inflacji

• dewaluacja - rządowa obniżka kursu waluty danego kraju w stosunku do walut innych krajów; stosowana np. do zniesienia deficytu bilansu płatniczego.

21 Pieniądz jako środek cyrkulacji (wymiany)

Pieniądz jest czynnikiem umożliwiającym w praktyce wymianę towaru za towar. Wymiana ta jest rozbita na dwa etapy

• pierwszym jest sprzedaż jakiegoś towaru za pieniądze

• drugi to zakup innego towaru za pieniądze.

Pełniąc funkcję cyrkulacji pieniądz występuje realnie, również w odniesieniu do transakcji, w których zapłata dokonuje się przelewem

22. Geneza pieniądza

W historycznym rozwoju ludzkości od społeczeństw pierwotnych do dnia dzisiejszego dokonywała się ewolucja pieniądza wraz z rozwojem gospodarki towarowej. Można wyróżnić następujące etapy

• gospodarka naturalna - wymiana towaru za towar, niektóre towary zaczynają pełnić rolę pośrednika w wymianie (bydło, muszle, korale, bursztyn, miód wyroby z metali itd.)

• bimetalizm - pieniądz kruszcowy srebrny i złoty

• monometalizm - system waluty złotej (pełna wymienialność pieniądza papierowego na złoto)

• system waluty dewizowo-złotej (częściowa wymienialność pieniądza papierowego na złoto)

• system pieniądza papierowego (brak wymienialności pieniądza papierowego na złoto)

System pieniądza papierowego oznacza, że nastąpiła dematerializacja pieniądza - pieniądz wymienialny został zastąpiony banknotami i bilonem (znakami pieniężnymi)

23. Pojęcie reprodukcji, wzrostu oraz rozwoju gospodarczego

• reprodukcja - ciągłe odtwarzanie warunków produkcji (środków pracy, przedmiotów pracy oraz stosunków produkcji) w celu jej stałego kontynuowania. Konieczność reprodukcji spowodowana jest powtarzalnością niemal wszystkich ludzkich potrzeb, których zaspokojeniu został podporządkowany proces produkcji.

• wzrost gospodarczy - powiększanie się zdolności danego kraju do produkcji dóbr i usług zaspokajających potrzeby. Głównymi czynnikami wzrostu gospodarczego są: inwestycje (powiększanie kapitału rzeczowego), postęp techniczny i doskonalenie umiejętności ludzkich. Syntetycznym miernikiem wzrostu gospodarczego jest poziom i tempo wzrostu produktu narodowego brutto przypadającego na 1 mieszkańca.

• rozwój gospodarczy - długofalowy proces przemian dokonujących się w gospodarce. Obejmuje zarówno zmiany ilościowe, dotyczące wzrostu produkcji, zatrudnienia, inwestycji, rozmiarów funkcjonującego kapitału, dochodów, spożycia i in. wielkości ekonomicznych charakteryzujących gospodarkę od strony ilościowej (wzrost gospodarczy), jak również towarzyszące im zmiany o charakterze jakościowym.

24. Funkcje banku centralnego

Istnieją trzy zasadnicze funkcje banku centralnego:

• funkcja emisyjna - polega na emisji znaków pieniężnych, organizowaniu obiegu pieniężnego oraz regulowaniu ilości pieniądza w obiegu, oraz banki centralne mogą emitować własne papiery wartościowe, kształtowanie podaży pieniądza, aby zbyt duża ilość nie potęgowała inflacji, a ewentualny niedobór nie utrudniał obsługi procesów gospodarczych. Przyrost podaży pieniądza jest generowany jest głównie przez: wzrost ilości kredytów dla podmiotów i ludności, wzrost zadłużenia netto sektora rządowego, rezerwy zagraniczne netto.

• Funkcja centralnego banku państwa - wiąże się z formułowaniem i realizacją polityki pieniężnej, organizowania rozliczeń i rozrachunków w systemie bankowym oraz czuwania nad ich sprawnym przebiegiem. Bank centralny ponosi również współodpowiedzialność za politykę dewizową i politykę kursu walutowego. Pełniąc tą funkcję działa na rzecz rządu: zajmuje się obsługą kasowo-rozliczeniową jednostek budżetu centralnego, kredytuje budżet, rejestruje i obsługuje dług publiczny, zarządza dewizami rezerwowymi państwa.

• Funkcja banku banków wiąże się natomiast z odgrywaniem przez bank centralny głównej roli w systemie bankowym i z odpowiedzialnością za jego stabilność, rozwój i sprawność funkcjonowania. Dlatego bank centralny pełni w stosunku do banków komercyjnych zarówno funkcje usługowe (związane z codzienną współpracą banków), kontrolne (dotyczące nadzoru i regulacji bezpieczeństwa systemu bankowego, oraz zgromadzonych w nich wkładów pieniężnych.

25. Zarys dziejów myśli ekonomicznych

• starożytność - uwagi i refleksje na temat życia gospodarczego

• średniowiecze - myśl ekonomiczna tego okresu związana była przede wszystkim z chrześcijaństwem, a przedmiotem badań była problematyka pieniądza i jego obrotu

• reformacja - wzrost zainteresowań zagadnieniami ekonomicznymi, zagadnienia wymiany międzynarodowej oraz czynnikami decydującymi o rozwoju bogactwa społecznego

• szkoła klasyczna - sytuacja gospodarcza w XVIII wiecznej Anglii, związana z rozwojem przemysłu, rolnictwa, handlu zagranicznego i kolonii, skierowała rozważania ekonomistów na problematykę produkcji, podziału mechanizmu cen, popytu i podaży, bezrobocia i pieniądza

• szkoła historyczna - podważali istnienie ogólnie obowiązujących praw ekonomicznych

• Marksowska doktryna ekonomiczna -jej twórca Marks analizował mechanizmy rozwojowe i funkcjonowanie gospodarki

• Szkoła z Cambridge podstawowy nurt rozważań stanowiła teoria popytu-podaży i równowagi rynkowej, renta konsumenta, teoria podziału dochodów i wynagrodzenia czynników produkcji, przedstawiciel Alfred Marshall

• Ekonomia instytucjonalna - rozwinęła się w latach XX, akcentowano konieczność badania instytucjonalnych ram działalności gospodarczej, analizowano formy konkurencji monopolistycznej, postulowano w ingerencje państwa w życie gospodarcze

• Keynesizm - doktryna ekonomiczna Keynesa, wywarła olbrzymi wpływ na ekonomię, analizował wielkości makroekonomiczne, rozwinął popytową teorię dochodu narodowego itd.

• Można też zaliczyć tu szkołę neoklasyczną, monetaryzm, neoliberalizm, neokeynesizm, ekonomie neosocjalna, katolicka doktryna społeczno-ekonomiczna

26. Kreacja pieniądza bankowego

Wprowadzanie do obiegu przez banki komercyjne dodatkowych ilości pieniądza, w wyniku operacji kredytowych, których podstawą są depozyty bankowe. Ten dodatkowy pieniądz ma charakter bezgotówkowy. Dla zapewnienia bezpieczeństwa depozytariuszy i niedopuszczenia do inflacji bank centralny reguluje rozmiary kreacji pieniądza kredytowego poprzez ustalanie stopy rezerw obowiązkowych i stóp oprocentowania kredytów udzielanych bankom komercyjnym. Wielkość kreacji pieniądza uzależniona jest w ten sposób nie tylko od rozmiarów depozytów, ale także od odwrotności stopy rezerw obowiązkowych. Kreacja pieniądza może następować także w wyniku skupu walut obcych i dewiz przez banki komercyjne lub udzielania przez bank centralny pożyczek państwu na sfinansowanie deficytu budżetowego

27. Nazwa i przedmiot zainteresowań badawczych ekonomii

Nazwa EKONOMIA pochodzi z języka greckiego składa się z dwóch wyrazów: oikos - dom, gospodarstwo, itp. nomos - nauka, zasada.

oikonomika - ta nazwa pojawiła się u Ksenofonta IV p.n.e. oznaczał naukę o zarządzaniu domem

oikonomike - tego sformułowania użył Arystoteles oznaczającego naukę o wymianie (cheratistike)

1615r. Francuz Anstune Montchretient de Vatterille opublikował „Traktat ekonomi politycznej”

Ekonomia - nauka społeczna dyscyplina naukowa zajmująca się badaniem i opisem kategorii ekonomicznych np.:, praca, kapitał, ceny, koszty, dochód, zysk, itp. oraz zjawisk gospodarczych: kredytowanie, inwestowanie, produkcja itp. Poszukiwanie prawidłowości występujących w procesie gospodarowania. We współczesnym świecie coraz większego znaczenia nabierają problemy gospodarowania ograniczonymi zasobami (np. węgiel)

Konkurencja na poziomie mikro i makro ekonomi, a zatem także wykorzystanie zasobów, aby możliwa była maksymalizacja podstawowych celów gospodarowania, jeżeli są:

-dążenie możliwie pełnego zaspokojenia konkurujących potrzeb

-maksymalizacja zysków

Z ekonomii wyróżnia się

*makroekonomię przedmiotem badań jest analiza rozwoju gospodarczego i funkcjonowania gospodarki jako całość jej powiązania z gospodarką światową z organizacjami światowymi NFW itp. (gospodarką europejską UE).

Globalne problemy współczesnego świata zagrożenia ekonomiczne obszary ubóstwa.

*mikroekonomia - której przedmiotem badań jest funkcjonowanie rynków: towaru siły roboczej, kapitału, oraz działalność pojedynczych podmiotów gospodarczych (

Ekonomia opisowa zajmuje się opisem istniejącej rzeczywistości gospodarczej, a zatem ustalaniem wpływu zmian wielkości ekonomicznych: kursy walut, podatki na efektowność gospodarowania. Ekonomia normatywne (postulaty) - dokonuje ocen, ustala normy postępowania i postuluje pożądane kierunki polityki gospodarczej i ekonomii jako nauki teoretycznej nie można utożsamiać z polityką ekonomiczną, przez którą rozumie się zespół metod, środków oraz instrumentów, którymi dysponuje rząd kreujący politykę rozwoju

28. Prawo obiegu pieniądza zobaczyć czy dobrze

Proces przemieszczania się pieniądza pomiędzy podmiotami gospodarczymi w obrębie lub także poza granicami kraju emisji (jeśli jest on stosowany w operacjach międzynarodowych) w związku z realizacją transakcji kupna-sprzedaży dóbr i usług lub regulowaniem zobowiązań. Obieg pieniądza może mieć charakter gotówkowy, realizowany przy pomocy znaków pieniężnych, lub bezgotówkowy, realizowany poprzez przenoszenie depozytów z rachunku bankowego jednego podmiotu gospodarczego na rachunek innego. Pieniądz spełnia w obiegu funkcję środka cyrkulacji, obsługując transakcje wymiany z warunkiem natychmiastowej zapłaty, oraz środka płatniczego - w transakcjach z zapłatą odroczoną lub w płatnościach transferowych. Wyróżnia się obieg pieniądza transakcyjny, związany z pośrednictwem pieniądza w transakcjach wymiany towarowej, i obieg pieniądza dochodowy, przesuwający pieniądz pomiędzy podmiotami gospodarczymi i tworzący ich dochody redystrybucyjne. Szybkość obiegu pieniądza, uzależniona m.in. od stopy inflacji i poziomu stóp procentowych, wpływa na relację pomiędzy zasobami pieniądza a nominalnym dochodem narodowym - im jest ona większa (im więcej transakcji kupna-sprzedaży obsłuży pieniądz np. w ciągu roku), tym zasób pieniądza przy danym dochodzie narodowym może być mniejszy, tym niższe będą społeczne koszty obiegu pieniądza.

29. Postęp techniczny oraz jego wpływ na RG dopisać wpływ rg

Za postęp techniczny należy uznać wdrożenie do praktyki, takich nowych metod wytwarzania dóbr i usług, które przy założeniu niezmienności pozostałych pozwalają uzyskać przynajmniej jeden z następujących efektów

• zmniejszyć sumę kosztów osobowych i materialnych

• zwiększyć wartości użytkowe wytwarzanych dóbr i usług

• zmniejszyć dewastacje środowiska

• zwiększyć BHP

Ponadto, za postęp techniczny uznać również należy wdrażanie takich metod, które pozwalają uzyskać efekty społecznie pożądane, lecz w ogóle nie osiągalne przy zastosowaniu poprzednich metod np. loty kosmiczne, tomografy komputerowe, nowe technologie w czasie bądź wojny bądź w sporcie

30. Klasyfikacja kosztów przedsiębiorstwa sprawdzić

Przedsiębiorstwo chcąc zrealizować swoje zadania, musi ponieść określone koszty. Zadaniem racjonalnego działania przedsiębiorstwa jest minimalizacja kosztów. Koszty przedsiębiorstwa można podzielić na kilka rodzajów:

• koszt jawny jest to nakład poniesiony w celu uzyskania zasobu, produktu lub usługi

• ukryte koszty działalności gospodarczej są natomiast koszty społeczne (nakłady ponoszone w związku z zanieczyszczeniami środowiska, leczenie mieszkańców zanieczyszczonych terenów, zachowania higieny i utrzymania środków zielonych) i alternatywne (wiąże się z utratą określonych korzyści, które nie zostaną osiągnięte w związku ze zużyciem danych zasobów do innych celów.)

• koszty w krótkim okresie - krótki okres w przypadku produkcji, to taki w którym nie zmienia się zużycie jednego lub kilku rodzajów zasobów. Koszty te dzielą się na

• koszt stały całkowity - taki, których wielkości w danym krótkim okresie pozostaje niezależna od wielkości produkcji, np. płace pracowników, amortyzację, użytkowanie ziemi wynajem lokali itd.

• koszt stały przeciętny - wielkość kosztu stałego przypadająca na jednostkę wytworzonego produktu

• koszt zmienny całkowity wyróżniamy tu płace pracowników produkcyjnych, koszty surowców, materiałów półproduktów, koszty energii wody

• koszt zmienny przeciętny - wskazuje jaka wielkość kosztów zmiennych jest przypisana jednostce produktu

• koszt całkowity - suma kosztów stałych całkowitych i zmiennych całkowitych stanowi koszt całkowity przedsiębiorstwa

• koszt całkowity przeciętny - wskazuje jaka wielkość kosztów całkowitych przypada na jednostkę wyrobu.

• Koszt marginalny krańcowy - określają przyrost kosztów spowodowanych wytworzeniem kolejnej jednostki produktu

• koszty w długim okresie

• koszty całkowity będzie się składał z szeregu punktów krzywych kosztów krótkookresowych

• koszty przeciętne

Za najmniejsze elementy kosztów w przedsiębiorstwie uważa się pierwotne jednorodne składniki, określone jako rodzaje kosztów. W szczególności wymienia się tu: amortyzację, zużycie materiałów i energii, usługi obce, wynagrodzenie, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, podatki, opłaty, podział kosztów na koszty bezpośrednie (materiałów, płac) i pośrednie (wydziałowe, zarządu, zakupu i sprzedaży)

31. Podstawowe mierniki oceny pracy przedsiębiorstw.

Kryteria to:

• skuteczność (tj. pilnowanie terminów umów, wywiązywanie się z kontraktów np. przedsiębiorstwo musi wybudować coś w określonym terminie)

• efektywność (to iloraz efektów i nakładów)

Przedsiębiorstwa według tego można podzielić na:

Mierniki efektywności to:

Skuteczne i Efektywne	Skuteczne i Nie Efektywne
Nie skuteczne i Efektywne	Nie skuteczne i nie efektywne

BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA

AKTYWNE	PASYWNE
Środki trwałe grunty budynki maszyny wartości niematerialne i prawne Środki obrotowe środki pieniężne zapasy materiały surowce produkcji w toku oraz zapasy wyrobów gotowych Należności od odbiorców inne należności	Środki własne Środki obce kredyty bankowe zobowiązania wobec dostawców zobowiązania wobec budżetu inne zobowiązania Wynik finansowy Netto (inaczej: zysk niepodzielny)
RAZEM AKTYWNE	RAZEM PASYWNE

32. Naturalne mierniki rozwoju gospodarczego.

Grupę mierników naturalnych (szczegółowych) charakteryzują wybrane dziedziny wzrostu, np. działalność inwestycyjną, którą charakteryzują takie czynniki, jak stopa inwestycji, dynamika, struktura i efekty inwestycji. A więc mierzymy wartość produkcji w jednostkach fizycznych np. w metrach kwadratowych, w metrach sześciennych, w tonach, w kilogramach. Albo w sztukach, parach, litrach itd. Zaletami tych mierników są:

-komunikatywność

-względna wiarygodność (wszyscy wiedzą o co chodzi)

Wady tych mierników:

-mnogość - wielka liczba. Ta wielka liczba danych oznacza wielką biurokrację, której trzeba unikać.

-Łatwość manewrowania: można dawać różne przykłady, zarówno pozytywne jak i negatywne.

-W tych miernikach nie można też w ogóle agregować, gdy przedsiębiorstwo zmieni strukturę produkcji np. dotychczas produkowano więcej samochodów małych, a więcej dużych i lepszych, a teraz produkuje się więcej dużych i lepszych a mniej małych i tanich. I powstaje pytanie: „czy jest w takiej sytuacji postęp czy go nie ma”, „co zmiana okazała się lepsza dla przedsiębiorstwa, czy też nie?”.

W takiej sytuacji nie można agregować, doprowadzić do wspólnego mianownika, gdy zmienia się struktura produkcji.

By uniknąć tej mnogości używa się mierników symptomatycznych (tzn. reprezentatywny) - charakteryzują jedynie wybrane dziedziny działalności np. liczba telefonów na tysiąc mieszkańców. I najważniejsze: czas trwania życia. Jeśli się wydłuża to polepszają się warunki bytowe!

33. Klasyfikacja czynników Rozwoju Gospodarczego.

Wielkości ekonomiczne, które powodują wzrost gospodarczy, mają bardzo zróżnicowany charakter. Wyróżnia się:

-w systematyce czynników wzrostu ujęcia:

1. historyczne - kapitał, ziemia, praca,

2. modelowe - bezpośrednie: zatrudnienie i wydajność pracy, pośrednie: majątek produkcyjny i jego efektywność oraz inwestycje i ich efektywność,

3. systemowe - ekonomiczne (tradycyjne): są to zasoby naturalne, majątek, zasoby demograficzne; nowoczesne (postęp naukowy, organizacyjny), postęp w kierowaniu gospodarką; społeczne (instrumenty społeczne i ekonomiczne); rynkowe (konkurencja i równowaga) oraz specjalne (proporcjonalność i dysproporcje rozwoju);

-czynniki bezpośrednie i pośrednie

1. czynniki bezpośrednie - zatrudnienie (Z) i wydajność pracy (W),

2. czynniki pośrednie - majątek produkcyjny (Mp) i efektywność wykorzystania majątku produkcyjnego (E);

• czynniki ekstensywne i intensywne:

1. czynniki ekstensywne - oznaczają przede wszystkim zmiany ilościowe i związane z nimi inwestycje, zalicza się do nich przyrost zatrudnienia i majątek produkcyjny;

2. czynniki intensywne - obejmują wydajność pracy i efektywność wykorzystania majątku (charakteryzują istotne zmiany jakościowe w czynnikach produkcji, np. wzrost wydajności pracy siły roboczej, wzrost efektywności inwestycji); na zmianę tego czynnika największy wpływ wywiera postęp naukowo-techniczny i organizacyjny.

34. Inwestycyjne bariery rozwoju gospodarczego

Inwestycyjne bariery rozwoju gospodarczego postaram się wyjaśnić na przykładzie teorii szwedzkiego ekonomisty Gunarda Myrdala, który jako pierwszy pisał o zaklętym kręgu ubóstwa (za co dostał nagrodę Nobla).

W krajach biednych, gospodarczo słabo rozwiniętych „dochody (D)” są małe, bo mała jest „wydajność pracy (WP)” tych zatrudnionych. Wydajność pracy jest mała, bo jest niski „poziom uzbrojenia technicznego pracy (P.U.T.P.)”. Niski poziom uzbrojenia technicznego pracy jest dlatego, że są małe „inwestycje (I)”. Inwestycje są małe, bo małe są dochody i nie ma z czego inwestować. I tutaj zaklęty okrąg ubóstwa się zamyka.




35. Bariery rynków w krajach gospodarczo słabo rozwiniętych.

W krajach gospodarczo słabo rozwiniętych brak jest inwestycji, bo inwestycje przynoszą małe korzyści bo nie ma komu sprzedawać wyprodukowanych dóbr.

W krajach rozwiniętych 70% mieszkańców jest skupionych w miastach, a 30% na wsiach z czego zajmuje się rolnictwem mniej niż całe 30% mieszkańców wsi (część pracuje w miastach i dojeżdża do pracy)

Dla porównania w 1938 roku w Polsce 30 do 70% mieszkańców to mieszkańcy wsi. Po 1948 roku było już 50 na 50%.

Następstwa tego są takie, iż: a grupa ludzi wytwarza żywność i musi ją sprzedać (sama oczywiście nie kupuje gdyż ma własną żywność). Jest więc przewaga sprzedawców nad nabywcami. Dlatego też ceny żywności są niskie. Wbrew pozorom te niskie ceny nie są niczym dobrym, a nieszczęściem, gdyż dla mieszkańców wsi oznacza to niskie dochody ze sprzedaży żywności. Te niskie dochody nie pozwalają na inwestycje w nowe maszyny, sprzęty w celu zwiększenia produkcji. Bo gdyby powiększać stado, rośliny, pola, to żywność byłaby jeszcze tańsza.

Natomiast mała grupa ludności miejskiej, wytwarza artykuły przemysłowe. Koszty wytwarzania tych artykułów są duże, bo produkowane są w małych seriach. Produkcja w małych seriach wywołana jest tym iż rolnicy nie mają pieniędzy na kupowanie w dużych ilościach artykułów przemysłowych czy budowlanych np. maszyny rolnicze, nawozy, materiały budowlane i inne. Dlatego też taki podział ludności na miejską wiejską jest stanowczo niekorzystny.

36. Demograficzne bariery rozwoju gospodarczego.

Przyrost ludności w krajach gospodarczo słabo rozwiniętych jest o wiele większy niż w krajach rozwiniętych gospodarczo.





tempo przyrostu ludności

K.R. - kraje rozwinięte; K.G.S.R.- kraje gospodarczo słabo rozwinięte

W K.G.S.R. dzietność jest bardzo duża.

Przykładowe piramidy ludności w krajach rozwiniętych i krajach słabo rozwiniętych.




A - emeryci w K.R.

B - pracujący w K.R.

C - dzieci w K.R.

A1 - emeryci w K.G.S.R.

B1 - pracujący w K.G.S.R.

C1 - dzieci w K.G.S.R.




taka relacja jest zdecydowanie niekorzystna, dlatego, że w K.G.S.R. na jednego żywiciela (głowę rodziny) przypada np. żona i kilka lub kilkanaście dzieci. Jak się temu próbuje zapobiec? Otóż Ojciec prosi swe starsze dzieci aby te pomagały mu w zarabianiu pieniędzy. Dzieci już we wczesnym wieku zajmują się zarabianiem pieniędzy. Obniża się więc granicę wieku ludzi pracujących „B1” tak jak na rysunku.

37. Tendencje rozwoju gospodarki współczesnego świata.




W takim przypadku mówimy o zjawisku polaryzacji, czyli: „bogaci się bogacą, a biedni mają niewielkie szanse na wzbogacenie się”.

Można powiedzieć, że między 1850 rokiem a 2000 liczba ludności wzrosła około 2,5 krotnie. Oznacza to, że żyjemy w czasach eksplozji demograficznej. Nigdy w historii liczba ludności nie wzrastała w takim tempie.

Pierwszy spis powszechny ludności odbywał się na początku 1 wieku. W 1 roku ery było około 250 do 300 milionów mieszkańców Ziemi. Gdy Kolumb dotarł do Ameryki było jakieś 500 mln. Następne podwojenie nastąpiło po 300 latach. W roku 1950 - 2,5 miliarda ludzi. W roku 1988 - prawie 5,5 miliarda. Oznacza to że podwojenie nastąpiło w ciągu 37 lat. W okresie takiej eksplozji demograficznej: produkcja rolna wzrosła 3 krotni. Szacunkowo surowce energetyczne to 12 krotnie więcej, więc produkcja przemysłowa wzrosła 10 krotnie. Nigdy w dziejach ludzkości nie było takiego rozwoju jak po II Wojnie Światowej. W następstwie tego przeciętny czas życia wzrósł z 50 do 70 lat. Między 1950 a 2000 rokiem rozwój odbył się w dużym tempie. W takim przypadku mówimy o gasnącej krzywej.




38. Popyt i determinant

Popyt - ilość towaru, którą nabywcy są skłonni kupić w określonym czasie przy ustalonej cenie. Wzrost ceny powoduje zmniejszenie wielkości popytu, obniżka ceny powoduje wzrost wielkości popytu. Prawo popytu odzwierciedla trwały związek ceny z popytem i graficznym odzwierciedleniem jest krzywa popytu, powstająca w zestawie wielkości popytu z różnymi cenami w danym okresie


Wzrost ceny z c₁ do c₂ powoduje spadek popytu z Q₁ do Q₂ i odwrotnie spadek ceny c₂ do c₁ powoduje wzrost popytu z Q₁ do Q₂

Taki przebieg popytu wynika z:

- efektu substytucyjnego - gdy cena określonego dobra wzrośnie, zmniejszy się popyt na to dobro przy równocze­snym wzroście popytu na dobro substytucyjne, którego cena jest względnie niższa;

- efektu dochodowego - gdy cena określonego dobra wzro­śnie, konsumenci będą mogli kupować mniej zarówno tego dobra, jak i innych dóbr.

• popyt może nie reagować na zmianę ceny, mówimy wówczas, że jest doskonale nieelastyczny albo sztywny dotyczy to dóbr, które zaspokajają niezbędne potrzeby i nie mają substytutów: trumny, sól, niektóre lekarstwa;

• popyt reaguje na zmianę ceny krańcowo elastycznie - jest doskonale ela­styczny jest to teoretyczna sytuacja rynku doskonałego

• popyt zmienia się w tym samym kierunku co cena i może to być spowodowane

• paradox Giffena - dotyczy wzrostu cen dóbr w których udział wydatkach nie jest wysoki. Efekt dochodowy będzie silniejszy od susceptycyjnego

• paradox Veblena - wzrost ceny na dobra luksusowe powoduje wzrost popytu

paradox spekulacyjny - jeśli panuje przekonanie, że ceny będą dalej rosły to będzie rósł popyt, dotyczy także do spadku cen




Krzywe popytu mogą się przesuwać w prawo na zewnątrz lub w lewo do we­wnątrz. Zależy to od zmian czynników (determinantów), które je kształtują. Tym samym powiększa się lub zmniejsza obszar możliwych do zrealizowania kombina­cji: wysokości cen i wielkości zapotrzebowania na dany produkt przy danej cenie. Wzrost dochodów konsumentów powoduje przesuwanie krzywej popytu w górę. Oznacza to, że przy tej samej cenie danego dobra konsumenci mogą nabyć go wię­cej. Tym samym następuje wzrost popytu rynkowego. Spadek dochodów konsu­mentów (np. spowodowany znacznym wzrostem cen) powoduje przesuwanie krzywej popytu w dół. Oznacza to, że przy tej samej cenie danego dobra konsu­menci mogą nabyć go mniej. Tym samym następuje spadek popytu rynkowego

39 Pasywne i aktywne operacje bankowe

Operacje pasywne(popytowe):

-przyjmowanie wkładów depozyty;

-gromadzenie wolnych srodkow kapitałowych jednostek gosp. i innych osób prawnych oraz wolnych srodkow pieniężnych ludności ;

-emitowanie przez banki własnych papierów wartościowych;

-powiększanie wartości materialnych będących w dyspozycji banków;

-lokaty przyjmowane od innych banków;

-kredyt refinansowany zaciągany w banku centralnym;

-gromadzenie w bankach oszczędności ludności;

Operacje aktywne (podażowe);

Polegają na dokonywaniu przelewów na polecenie właścicieli depozytów z ich rachunków na rzecz innych osób, przedsiębiorstw i instytucji, dokonywaniu wpłat gotówkowych oraz na udzielaniu kredytów.

40 Budżet państwa oraz jego funkcje

Budżet- projekt zestawienia rocznego dochodów i wydatków związanych z wykonywaniem przez władze państwową (rząd) .Uchwalany przez Sejm Senat Prezydenta.

Funkcje budżetu:

-fiskalno-akumulacyjna- polegająca na ściąganiu od podmiotów gospodarczych podatków, zapewniająca dopływ srodkow na finansowanie określonych potrzeb publicznych;

-redystrybucyjna- określa udział budżetu we wtórnym podziale wytworzonego dochodu narodowego;

-stymulacyjna- ponieważ dochody i wydatki maja znaczny i stabilizujący wpływ na równowagę ogólną w gosp. (kształtowanie się popytu podaży);inwestycje budżetu w kapitał ludzki, naukę, a także mające na celu ograniczenie bezrobocia, restrukturyzacja gosp. (pobudzają rozwój gospodarczy).

41 Budżet RP na 2003r (SPRAWDŹ TO!!!!!!!!!!!!!!!!! I COS DOPISZ)

Wzrost PKB -3,5%(w 2002 1,2%) Inflacja średnioroczna-2,3% Wzrost inwestycji-5,6% Wzrost popytu krajowego-3,4% Wzrost eksportu-8,5% Wzrost importu-7,8% Liczba bezrobotnych-3,2-3,3mln osób Stopa bezrobocia-17,7-18,3% Wydatki -193,5mld zł co oznacza wzrost o 2,2% powyżej poziomu inflacji.

42 Warunki przystąpienia do Europejskiej Unii Walutowej

-w kraju nie może występować inflacja w rozmiarach wyższych niż 1,5% w przebiegu rocznym niż w 3 sąsiednich krajach;

-stopy procentowe nie wyższe niż o 2% w 3 sąsiednich krajach;

-deficyt budżetu nie może przekraczać 3% PKB;

-zadłużenie państwa nie może być większy niż 60% PKB;

-w dwóch latach przed przyjęciem musi być stabilny kurs walut.




---