1. Podaj definicję górnictwa podwodnego

Górnictwo podwodne - eksploatacja kopalin zalegających na dnie lub pod dnem naturalnych lub sztucznych akwenów.

2. Jakie surowce są przedmiotem działalności gospodarczej w górnictwie podwodnym

Przedmiotem eksploatacji są:

• złoża typu okruchowego

• monacyt - turneryt

• kasyteryt - SnO2 zawiera 78% Zn

• bursztyn

• ropa naftowa

3. Przedstaw podział morskich platform wiertniczych

Morskie Platformy wiertnicze:

1. Urządzenia stacjonarne - platformy satcjonarne

2. Jednostki ruchome:

• platformy zanurzalne

• platformy samopodnośne,

• statki wiertnicze,

• platformy półzanurzalne

• barki wiertnicze

3. Narysuj schematycznie wybrany typ morskiej platformy wiertniczej

Platforma stalowa palowana (ta z lewej)(stalowe pale o wadze 3500 tony, zakotwiczona przy pomocy pali (2500 ton)

Górna część platformy (1.000 tony):

• głowica odwiertu,

• osprzęt wtryskowy

• urządzenia pomiarowo-kontrolne.

• pomieszczenie mieszkalne dla pracowników

• szalupy ratunkowe

5. Jakie surowce są w Polsce pozyskiwane metodami stosowanymi w górnictwie podwodnym

Przedmiotem eksploatacji są:

• złoża typu okruchowego

• bursztyn

• ropa naftowa

10. Zagrożenia górnicze pochodzenia naturalnego

1. Wymień podstawowe zagrożenia górnicze pochodzenia naturalnego

- Zagrożenie metanowe

- Zagrożenie wyrzutami gazów i skał

- Zagrożenie wybuchem pyłu węglowego

- Zagrożenie wodne

- Zagrożenie tąpaniami

2. Scharakteryzuj zagrożenie metanowe i podaj zasady jego zwalczania

Szkodliwe działanie metanu CH4
- jako gaz lżejszy od powietrza gromadzi się pod stropem wyrobiska,
- wypiera tlen z atmosfery i czyni ją niezdatną do oddychania,
- jest gazem palnym i w odpowiednim stosunku do powietrza daje mieszankę wybuchową

5% - 15% - zakres stężenia wybuchowego przy udziale tlenu powyżej 12%
9,5% - udział procentowy metanu przy którym następuje najsilniejszy wybuch

3. Aparatura stosowana do wykrywania zagrożenia metanowego

Metanomierze indywidualne, czujniki metanometrii automatycznej

4. Scharakteryzuj zagrożenie wyrzutami gazów i skał. Podaj kategorie zagrożenia i opisz profilaktykę jego zwalczania.

Przez wrzut gazów i skał należy uważać gwałtowne oraz niekontrolowane wrzucenie z calizny do wyrobiska mas skalnych połączone z równoczesnym wypływem gazów. Mogą występować wyrzuty dwutlenku węgla CO₂ lub metanu CH₄

Kategorie zagrożenia:
Kategoria I - nie występują wyrzuty gazów, lecz stwierdzono w otworze badawczym
nadciśnienie gazów CO₂ - 0,3at, CH₄ - 0,8 at, lub stwierdzono przynajmniej
1 wypływ gazu.
Kategoria II - stwierdzono w otworze badawczym nadciśnienie gazów CO₂ -powyżej 0,3 at, CH₄ - powyżej 0,8 at, lub stwierdzono wyrzut skał o masie do 200 t
Kategoria III - stwierdzono choćby jeden nietłumiony wyrzut gazów i skał w którym
została wyrzucona skała o masie powyżej 200 t
Kategoria IV - jeżeli istnieją warunki odpowiadającej Kategorii III, a zagrożenie występuje często i wydzielają się duże ilości gazów

Profilaktyka:

• odprężanie pokładów zagrożonych wyrzutami prze wybranie sąsiednich pokładów

• wykonywanie otworów odprężających

• strzelanie odprężające

• prowokowanie wyrzutów gazów i skał przez odpalanie zwiększonych ładunków materiałów wybuchowych

5. Podaj uproszczony schemat klasyfikacji pokładów węgla pod względem zagrożenia wybuchem pyłu węglowego

6. Podaj profilaktykę zwalczania zagrożenia wybuchem pyłu węglowego

Profilaktyka:

• opylanie wyrobisk pyłem kamiennym,

• zraszanie wyrobisk,

• budowa zapór przeciwwybuchowych
  a - pyłowe z pyłu kamiennego
  b - wodne

7. Wymień źródła dopływu wody do wyrobisk górniczych

Źródła dopływu wody do kopalni:

• z górotworu zależy od rodzaju i hydrogeologicznych własności oraz ciągłości skał oddzielających wyrobiska górnicze od powierzchni, wielkości i rozkładu opadów w ciągu roku, rzeźby i sposobu użytkowania obszaru górniczego kopalni. Na wielkość dopływu ma również wpływ sposób eksploatacji, rozcięcie złoża, kierunek eksploatacji i wielkość terenu objętego wpływem eksploatacji

• ze zbiorników powierzchniowych takich jak rzeki, stawy, jeziora kanały,

• dopływy z procesów technologicznych takich jak podsadzka hydrauliczna, zraszanie wyrobisk, przeróbka mechaniczna

8. Wymień kategorie zagrożenia wodnego

II i III stopień zagrożenia wodnego

9. Opisz kopalniany system odwadniania wyrobisk

System odwadniania kopalń:

• Odwadnianie przodków,

• Odwadnianie oddziałowe

• System ścieków

• Zbiorniki wodne i komory pomp z odpowiednią siecią rurociągów

10. Narysuj przekrój poziomy przez Komorę Pomp Głównego Odwadniania

11. Podaj definicję tąpnięcia

Tąpnięcie - jest o gwałtowne i przebiegające w krótkim czasie naruszenie struktury skał, spowodowane przekroczeniem ich wytrzymałości oraz wyładowaniem energii sprężystej nagromadzonej w górotworze otaczającym wyrobisko

12. Narysuj schemat statyczny warunków wystąpienia tąpnięcia

13. Przedstaw podział pokładów ze względu na zagrożenie tąpaniami

14. Wymień przyczyny koncentracji naprężeń w skałach otaczających wyrobisko mogących spowodować tąpnięcie

Koncentracja naprężeń spowodowana występowaniem oddziaływaniem resztek pokładów, krawędzi eksploatacyjnych, prowadzenie eksploatacji w kilku pokładach jednocześnie

15. Opisz profilaktykę przeciw tąpaniową

Nie dopuszczanie do powstawania stref koncentracji naprężenia

Określenie stanu zagrożenia:

- sondaż górotworu
- badanie aktywności sejsmicznej

- właściwe rozpoznanie warunków geologiczno-górniczych

11. Deformacje powierzchni terenu

1. Podaj definicję szkody górniczej

Szkodami górniczymi nazywamy deformacje powierzchni terenu jak i górotworu oraz zjawiska im towarzyszące, które mogą być przyczyną uszkodzenia lub zniszczenia obiektów na powierzchni terenu jak i zlokalizowanych w górotworze

2. Podaj podział deformacji powierzchni terenu. Co rozumie się przez deformacje ciągłe
Podział deformacji:

Deformacje ciągłe

Deformacje nieciągłe

Deformacje ciągłe - są wynikiem przekształceń skorupy ziemskiej w czasie, w których makroskopowo nie uwidacznia się utrata ciągłości przylegających do siebie cząstek warstw tworzących powierzchnię ziemi ujawniających się w postaci niecek osiadania.

3. Podaj podział deformacji powierzchni terenu. Co rozumie się przez deformacje nieciągłe
Podział deformacji:

Deformacje ciągłe

Deformacje nieciągłe

Deformacje nieciągłe - są wynikiem przekształceń skorupy ziemskiej w czasie, w których makroskopowo uwidacznia się utrata ciągłości przylegających do siebie cząstek warstw tworzących powierzchnię ziemi ujawniających się w postaci zapadlisk o kształcie lejów, rowów, szczelin

4. Narysuj schematycznie przekrój przez nieckę niepełną. Jakie warunki muszą być spełnione aby wystąpiła niecka niepełna

5. Podaj definicję niecki zupełnej. Jakie warunki muszą być spełnione aby wystąpiła niecka zupełna
L>2r, W = Wmax

6. Narysuj i opisz elementy tworzące nieckę zupełną

r - promień zasięgu wpływów głównych

H - głębokość eksploatacji

β - kąt zasięgu wpływów głównych

7. Narysuj schematycznie wpływ eksploatacji zawałowej na powierzchnię terenu

8. Podaj wartości współczynnika osiadania „a” w zależności od sposobu kierowania stropem w czasie eksploatacji pokładu

a = 0,7 eksploatacja z zawałem stropu

a = 0,6 eksploatacja podsadzką częściową układaną pasami

a = 0,5 eksploatacja z podsadzką suchą pełną

a = 0,15 eksploatacja z podsadzką hydrauliczną

a = 0,1 eksploatacja częściowa (pasami) z zawałem stropu

a = 0,02 eksploatacja częściowa (pasami) z podsadzką hydrauliczną

9. Wymień czynniki wpływające na formowanie się i kształt niecki osiadania

• głębokość eksploatacji,

• rodzaj skał zalegających nad wybranymi pokładami,

• sposób likwidacji wybranych przestrzeni,

• nachylenie pokładów,

• grubość wybranych pokładów,

• kształt i wielkość wybranego pola,

• kierunek wybierania pola,

• stosunki wodne i zaburzenia geologiczne,

• prędkość i kolejność wybierania pokładów

10. Narysuj schematycznie przekrój przez filar ochronny dla obiektu powierzchniowego

11. Opisz charakterystyczne uszkodzenia obiektu w strefie deformacji rozciągających

• rysy pionowe w części górniej budynku,

• rysy pionowe spowodowane poziomymi ruchami terenu,

• rysy ukośne o przebiegu wznoszącym się od środka budynku ku krawędziom

12. Opisz charakterystyczne uszkodzenia obiektu w strefie deformacji ściskających

• ścięcie konstrukcji na wysokości przyziemia,

• deformacje części fundamentowej,

• deformacje otworów okiennych w przyziemiu

• rysy wznoszące się od krawędzi ściany do środka budynku,

13. Wymień podstawowe cechy deformacji nieciągłych
Cechy deformacji nieciągłych:

- tworzą się szybko w czasie kilku dni lub godzin,
- powodują z reguły całkowite zniszczenie powierzchni terenu nad taką deformacją,
- występują w bardzo zróżnicowanym czasie od chwili zaistnienia przyczyny,
- obejmują zazwyczaj małe powierzchnie,
- występowanie jest typowo losowe tzn nie jest determinowane istnieniem i zawałem pustki w górotworze,

14. Narysuj i nazwij podstawowe rodzaje deformacji nieciągłych
1 - lej stożkowy kołowy, 2 - lej ścięty, 3 - lej z otworem cylindrycznym, 4 - lej cylindryczny stożkowy, 5 -dzwon, 6 -zapadlisko nieregularne cylindryczne,
7 - zapadlisko regularne, 8 - rów zapadliskowy, 9 - niecka osiadań o powierzchni nieciągłej, 10 - niecka osiadań o powierzchni nieregularnej

15. Opisz profilaktykę przeciwdziałania wpływu eksploatacji na powierzchnię

• zastosowanie podczas eksploatacji możliwie szczelnej podsadzki,

• eksploatacja z ochroną stropu, wybieranie pasami,

• kolejne wybieranie pokładów, tak aby wpływy eksploatacyjne nie sumowały się,

• zaczynanie eksploatacji bezpośrednio pod obiektem chronionym,

• jednoczesna eksploatacja kilku pokładów tak aby wpływy ich na powierzchnię wzajemnie znosiły się

12. Atmosfera kopalniana

1. Wymień gazy i podaj udział procentowy każdego z nich w atmosferze kopalnianej

2. Dokonaj podziału gazów szkodliwych mogących wystąpić w atmosferze kopalnianej

Dwutlenek węgla CO₂, Tlenek węgla CO, Tlenki azotu NO, NO₂ Siarkowodór H₂S, Dwutlenek

siarki SO_{2 ,}Metan CH₄

3. Jak ciśnienie baryczne może wpływać na skład atmosfery kopalnianej

Wyż baryczny - powietrze wpływa do zrobów i przestrzeni otamowanych

Niż baryczny - niebezpieczeństwo wyciskania gazów ze zrobów i przestrzeni otamowanych

4. Podaj wpływ udziału procentowego zawartości tlenu w atmosferze kopalnianej na wydolność organizmu człowieka

Wpływ stężenia tlenu na organizm ludzki:

21% brak negatywnej reakcji organizmu

17% trudności w oddychaniu, przyspieszona praca serca

15% brak zdolności do większego wysiłku

10% utrata przytomności

5. Wymień podstawowe cele wentylacji w kopalni

- Zapewnienie odpowiedniego składu powietrza,

- Zapewnienie odpowiedniej ilości powietrza

- Utrzymanie warunków klimatycznych na poziomie odpowiadającym wymaganiom sprawnego

funkcjonowania organizmu

- Rozrzedzenie i odprowadzenie szkodliwych dla ludzi gazów wydzielających się z górotworu lub powstałych w trakcie prowadzenia robót w kopalni

6. Wymień i opisz gazy szkodliwe i niebezpieczne jakie mogą wystąpić w atmosferze kopalnianej

Azot N₂ - Może wydzielać się z górotworu - Bezbarwny, bez zapachu i smaku. Ogranicza zawartość tlenu, czyni powietrze niezdatne do oddychania,

Dwutlenek węgla CO₂ (1%) - Utlenianie węgla, oddychanie, spalanie, wydziela się z górotworu - Bezbarwny, bez zapachu i smaku. Przy większych stężeniach smak lekko kwaśny. Ogranicza zawartość tlenu działa dusząco. Przy stężeniach powyżej 5% w słabym stopniu trujący

Tlenek węgla CO (0,002%) - Niepełne spalanie węgla, praca silników spalinowych, pożary, roboty strzałowe - Bezbarwny, bez zapachu i smaku. Gwałtownie wiąże się z

hemoglobiną. Działa silnie trująco na krew. Przy większych stężeniach drgawki, utrata przytomności, śmierć.

Tlenki azotu NO, NO₂ (0,00025) - Gazy postrzałowe, silniki spalinowe - Barwa Żółta, zapach gryzący. Silnie trujące na płuca, przy większych stężeniach drgawki, kaszel, obrzęk płuc. Śmierć przez paraliż mięśnia sercowego.

Siarkowodór H₂S (0,0007%) - Utlenianie minerałów Zawierających siarkę, procesy gnilne. - Bezbarwny, silny zapachu zgniłych jaj. Rozpuszczalny w wodzie. Działa trująco na krew i podrażnia oczy i nerwy. Porażenie dróg oddechowych i paraliż nerwów.

Dwutlenek siarki SO₂ (0,0007%) - Utlenianie minerałów Zawierających siarkę - Bezbarwny, zapach gryzący. Działa trująco na płuca, silnie podrażnia oczy i drogi oddechowe. Kaszel, ciężki oddech, utrata przytomności.

Metan CH₄ (2,0%) - Wydzielanie z górotworu, w czasie pożarów - Bezbarwny, bez zapachu i smaku. Ogranicza zawartość tlenu w powietrzu. Niebezpieczeństwo wybuchu lub pożaru.

7. Podaj definicję sieci wentylacyjnej i węzła wentylacyjnego

Sieć wentylacyjna - zespół czynnych wyrobisk górniczych którymi płynie prąd powietrza. Połączona jest z powierzchni a przynajmniej dwoma wyrobiskami, z których jednym dopływa powietrze świeże

a drugim odprowadzane jest powietrze zużyte.

Węzeł - miejsce w sieci wentylacyjnej w którym następuje połączenie lub rozdzielenie prądów powietrza

8. Co rozumie się pod pojęciem urządzeń wentylacyjnych

Urządzenia wentylacyjne - elementy sieci wentylacyjnej potrzebne do utrzymania i regulacji przepływu powietrza. Są to wentylatory i tamy regulacyjne

9. Wymień i scharakteryzuj warunki klimatyczne pracy w kopalni

Normalne - temperatura w miejscu pracy nie przekracza 28^°C przy pomiarze termometrem suchym, a intensywność chłodzenia nie mniejsza niż 11 katastopni wilgotnych

Uciążliwe - temperatura w miejscu pracy od 28^°C do 33^°C,intensywność chłodzenia jest mniejsza niż 11 katastopni wilgotnych. Czas pracy skrócony do 6 godzin.

Niebezpieczne - temperatura powietrza mierzona termometrem suchym przekracza 33^°C, ludzi można zatrudniać tylko w akcji ratowniczej lub przeciwpożarowej

10. Wymień sposoby przewietrzania wyrobisk ślepych na kopalni

Przewietrzanie za pomocą lutniociągów

• tłoczące

• ssące

• kombinowane

Pokład węgla

Nie zagrożony tąpaniami

Zagrożony tąpaniami

I kategoria

II Kategoria

III kategoria

---