Regulacja metabolizmu
Odszczepienie łańcucha bocznego cholesterolu:
Regulacja syntezy pregnenolonu:
Cykl fosfatydyloinozytoli:
Regulacja glikogenolizy i glikogenogenezy (PDH):
Hormonalna regulacja przemian węglowodanów w wątrobie:
Regulacja - cykle daremne:
Regulacja przemian węglowodanów - INSULINA:
Regulacja przemian węglowodanów - Fruktozo-2,6-bisfosforan:
Fosfataza białek PP1G:
Działanie INSULINY w mięśniu szkieletowym:
Regulacja gg.lizy i gg.genezy w mięśniu:
Regulacja gg.lizy i gg.genezy w wątrobie:
Działanie glukagonu przez inaktywacje PDH:
Regulacja cyklu mocznikowego:
Regulacja syntezy nukleotydów pirymidynowych i purynowych:
Regulacja biosyntezy HEMu:
1)syntaza aminolewulinianowa 2)syntaza porfobilinogenowa (dehydrataza)
3)deaminaza (syntetaza uroporfirynogen I) 4)izomeraza (kosyntaza)
5)dekarboksylaza 6) oksydaza 7) ferrohelataza
Regulacja biosyntezy FFA:
L-KG
izocytrynian
Regulacja hormonalna lipolizy:
Wpływ hormonów na biosynteza FFA:
Ketogeneza - rola glukagonu:
Ketogeneza - rola insuliny:
Metabolizm cholesterolu:
Synteza MINERALOKORTYKOIDÓW:
Synteza GLIKOKORTYKOIDÓW:
Synteza - HORMONY STERYDOWE:
Synteza KALCYTRIOLu (wit D3):
Mechanizm HIPERLIPIDEMII:
Regulacja synteza cAMP:
Ładunek energetyczny adenylanów:
ATP -1 ADP -1/2 AMP -0
ŁAE=[ATP]+1/2[ADP] / [ATP]+[ADP]+[AMP]
Reguluje:
Glikoliza: fosfofruktokinaza, kinaza PIR
Cykl Krebsa: syntaza cytrynianowa, DH izocytr.,DH L-KG
Oksydacyjna dekarboksylacja PIR: DH PIR
Mechanizmy regulacji ciągów metabolicznych:
-hamowanie zwrotne, stymulacja, stymulacja naprzód,ciągi rozgałęzione
Nieodwracalna modyfikacja proteolityczna proenzymów:
-kolagenaza (prokolagenaza)
-karboksypeptydaza (prokarboksypeptydaza)
-elastaza (proelastaza)
-insulina
-enz.trawienne (trypsyna,pepsyna,chymotrypsyna)
Fosforylacja enzymów:
AKTYWNE GDY UFOSFORYLOWANE:
-fosforylaza glikogenowa,
-kinaza fosforylazy b
-lipaza TAG
-ATP-aza miozynowa,
-kinaza reduktazy HMG-CoA
AKTYWNE ZDEFOSFORYLOWANE:
-syntaza glikogenowa
-kinaza pirogronianowa
-DH pirogronianowa
-reduktaza HMG-CoA
-karboksylaza acetylo-CoA
Inne białka ulegające fosfo/defosfo:
-białka rybosomalne,
-lekki łańcuch miozyny,
-troponina
-czynniki inicjujące translację
-białkowy inhibitor fosfatazy fosfoproteinowej
RECEPTORY:
-cytoplazmatyczne (HSP)- glikokortykoidy, (aldosteron)
-jądrowe - kalcitriol, estrogeny, T3, kw. Retinolowy
DRUGIE PRZEKAŹNIKI:
Rodzaj |
pochodzenie |
efekt |
regulacja |
CAMP |
Z ATP przez cyklaza adenylanową |
Aktywowanie kinazy A |
Hydroliza przez fosfodiesterazę |
DAG |
Z PIP2 przez fosfolipaze C |
Aktywowanie kinazy C |
Włączenie w cykl fosfatydyloinozytoli |
IP3 |
Z PIP2 przez fosfolipaze C |
[Ca 2+]↑ |
Włączenie w cykl fosfatydyloinozytoli |
Ca 2+ |
Z przestrz. pozakom przez kanały |
Aktywowanie enzymów, kalmodulina |
Usunięcie przez pompę wapniową |
Enzymy aktywowane przez podjednostkę L(GTP) białek G:
-cyklaza adenylanowa, fosfolipaza C, fosfodiesteraza
Stymulowane przez kompleks kalmodulina-Ca2+
-kinaza fosforylazji GG
-fosfodiesteraza, cyklaza adenylanowa, guanylanowa
-kinaza lekkiego łańcucha miozyny
-Ca2+ -zależna kinaza
-Ca 2+, Mg 2+ ATP-aza błony komórkowej
-białka G
Działanie insuliny na metabolizm
węglowodanów:
1) stymuluje transport Glc do mięśni i tk.tłuszczowej
2) stym.syntezę GG w wątrobie, mm i tk.tłuszcz przez akt.syntazy GG,
3) hamuje glikogenolizę przez akt. fosfatazy białek (PP1G)
4) stymuluje glikolizę (glukokinaza,fosfofruktokinaza,kinaza PIR)
5) hamuje glukoneogenezę (karboks.PIR,karboksykinaza PEP,
fruktozobisfosfataza, glukozo-6-fosfataza).
6) stymuluje oksydacyjną dekarboksylację PIR(aktywuje fosfatazę PDH)
efekt fizjologiczny:
7)stymuluje transort heksoz, aminokwasów i jonów do komórek,
8)zmiana aktywności enzymów ograniczających:
-defosforylacja syntetazy GG, lipazy (HSL), i DH PIR
-fosforylacja reszt serynowych w karboksylazie acetyloCoA i
liazie cytrynianowej ATP-zależnej,
9) regulacja ekspresji genów niektórych enz. Regulacyjnych,
10) redystrybucja białek błonowych (np. transportujących glukozę)
aminokwasów:
11) stymulacja wzrostu komórek
12) stymuluje syntezę białka w wątrobie i mięśniach, hamuje
degradację białka w mięśniach
lipidów:
13) stymuluje syntezę kwasów tłuszczowych (aktywuje DH PIR), indukuje
syntazę kw.tłusz, DH G-6-P, lipazę lipoproteinową, DH L-P-glicerolu
14) stymuluje karboksylazę acetylo-CoA, syntezę TAG w wątrobie i tk.tł.,
15) hamuje lipolizę w tk.tł. przez aktywacje fosfodiesterazy cAMP oraz
inaktywację lipazy TAG
16) hamuje ketogenezę w wątrobie przez hamowanie lipolizy i transportu
FFA do mitoch. ([malonylo-CoA]↑),
17) stymuluje syntezę CH - wzrost aktywności reduktazy HMG-CoA
18) stymuluje pobieranie c.ket. przez mięśnie
19)hamuje działanie lipolityczne hormonów (z wyjątkiem adrenaliny)
Chronologia działania insuliny:
SEKUNDY:
-wiązanie receptora
-aktywacja aktywności kinazy tyrozynowej w receptorze
-autofosforylacja receptora
MINUTY:
-zmiana transkrypcji genów
-stymulacja transportu heksoz i jonów
-internalizacja receptora
-zmiany w aktywności enz. wewnątrzkomórkowych
-fosforylacja reszt seryny i treoniny receptora
GODZINY:
-synteza białek,lipidów i kwasów nukleinowych
-maksymalne obniżenie aktywności receptorowej
-wzrost komórek
Działanie glukagonu:
1) obniża poziom F-2,6-BP -hamuje glikolizę
2) hamuje aktywność kinazy PIR
INSULINA |
|
|
|
|
WĄTROBA |
MIĘŚNIE |
TK.TŁUSZCZOWA |
Pobieranie glukozy |
0 |
+ |
+ |
Pobieranie aa. |
0 |
+ |
+ |
Pobieranie FFA (lipaza lipoproteinowa) |
0 |
0 |
+ |
Synteza GG |
+ |
+ |
+ |
Lipogeneza |
+ |
0 |
+ |
Lipoliza |
0 |
0 |
- |
Synteza białek |
+ |
+ |
0 |
|
|||
GLUKOKORTYKOIDY |
|
|
|
|
WĄTROBA |
MIĘŚNIE |
TK.TŁUSZCZOWA |
Pobieranie glukozy |
0 |
- |
- |
Synteza GG. |
+ |
0 |
0 |
glukoneogeneza |
+ |
0 |
0 |
Lipoliza |
0 |
0 |
+ |
Proteoliza |
0 |
+ |
0 |
|
|||
GLUKAGON |
|
|
|
|
WĄTROBA |
MIĘŚNIE |
TK.TŁUSZCZOWA |
Pobieranie aa. |
+ |
0 |
0 |
Glikogenoliza |
+ |
0 |
0 |
Gluikoneogeneza |
+ |
0 |
0 |
Lipoliza |
0 |
0 |
+ |
Proteoliza |
+ |
+ |
0 |
Glikoliza |
- |
0 |
0 |
ketogeneza |
+ |
0 |
0 |
|
|
|
|
KATECHOLAMINY |
|
|
|
|
WĄTROBA |
MIĘŚNIE |
TK.TŁUSZCZOWA |
Pobieranie glukozy |
0 |
+ |
- |
Glikogenoliza |
+ |
+ |
0 |
Glukoneogeneza |
+ |
0 |
0 |
Lipoliza |
0 |
0 |
+ |
proteoliza |
+ |
- |
0 |
Enzymy lipogenezy indukowane przez diete wysokowęglanową:
-karboksylaza acetyloCoA, syntaza kw.tłuszcz., DH G-6-P,
-enzym jabłczanowy, liaza cytrynianowa
WITAMINY:
B1- TIAMINA (DPT,TPP) -beri-beri,encefalopatia
1) oksydacyjna dekarboksylacja L-ketokwasów
DH PIR: PIR AcCoA (CoASHCO2, NADNADH+H)
DH L-KG: L-KG bursztCoA (CoASHCO2,NADNADH+H)(DTP,FAD,LIP)
2) cykl pentozofosforanowy
transketolaza: ksylulozo5P+rybozo5Pald.3P-glic. + sedoheptulozo7P
erytrozo4P+ksylulozo5PF6P + GAP (DPT,Mg2+)
B2-RYBOFLAWINA (FAD,FMN)
1) cykl Krebsa (FAD)
DH burszt.: bursztynian fumaran (FADFADH2)
2) beta-oksydacja (FAD)
DH acyloCoA: aceloCoA enoiloCoA (FADFADH2)
3) przemiany aa (FAD)
oksydaza D-aa: D-aminokwas D-iminokwas (FADFADH2)
4) przemiany aa (FMN)
oksydaza L-aa: L-aminokwas L-iminokwas (FMNFMNH2)
5) łańcuch oddechowy (FMN)
reduktaza NADH:CoQ: NADH + CoQ + 5Hw NAD + CoQH2 + 4Hz
NADH+H + FMN NAD + FMNH2
B5-KWAS PANTOTENOWY (CoA)
1)oksydacyjna dekarboksylacja L-ketokwasów
DH PIR: PIR AcCoA (CoASHCO2, NADNADH+H)
2)aktywacja FFA
syntetaza acyloCoA: FFAacyloCoA (CoaSH,ATPAMP+PPi)
3)B-oksydacja
B-ketotiolaza: B-ketoacyloCoAacyloCoA + acetyloCoA (CoASH)
B6-PIRODOKSAL (PL,PLP,PAL)
1)transaminacja
ALAT: Ala + L-KG PIR + Glu
AspAT: Asp + L-KG OAA + Glu
2)biosynteza porfiryn
syntaza ALA: bursztCoA + Gly kw. Aminolewlinowy (CoASH,CO2)
B12-KOBALAMINA
5-deoksyadenozylokobalamina
mutaza metylomalonyloCoA: propionyloCoA metylomalonyloCoA
(HCO3, ATPADP+Pi,biotyna)
metylokobalamina
mutacja homocysteiny: homocysteina + H4F Met + H4F
C-KWAS ASKORBINOWY
1)synteza kolagenu
hydroksylaza prolinowa: ProPro-OH (L-KGburszt,O2CO2)(Fe2+)
hydroksylaza lizylowa: Lys Lys-OH (L-KGburszt,O2CO2)(Fe2+)
2)synteza NA
: dopamina NA (O2H2O,askorbiniandehydroaskorbinian)
H-BIOTYNA
1)biosynteza FFA
karboks.acetyloCoA: 7acetyloCoA7malonyloCoA (7ATP7ADP+Pi)(+7HCO3)
2)glukoneogeneza
karb.PIR: PIROAA (ATPADP+Pi,HCO3-)(Mg2+)
3)karboksylaza propionyloCoA
propionyloCoAmetylomalonyloCoA (ATPADP+Pi, HCO3)
PP-NIACYNA (NAD,NADP)
1)glikoliza (NAD)
DH ald-3-P glicerynowego: GAP 1,3 BPG (NADNADH+H,+Pi)
DH mleczanowa: mleczan PIR (NADNADH+H)
2)cykl Krebsa (NAD)
DH izocytrynianowa, DH L-KG, DH jabłczanowa
3)przemiany aa (NAD)
DH Glu-owa
4)oksydacyjna dekarboksylacja L-ketokwasów (NAD)
5)przemiana ciał ketonowych (NAD)
DH-BOH maślanowa
6)B-oksydacja (NAD)
DH B-OH acyloCoA
7)łańcuch oddechowy (NAD)
reduktaza NADH:CoQ
8)cykl fosfopentozowy (NADP)
DH glukozo-6-P-owa, DH 6-P-glukonianowa
9) biosynteza FFA (NADP)
reduktaza B-ketoacylo-ACP, red.enoilo-ACP
10) biosynteza steroli (NADP)
reduktaza HMG-CoA :HMG-CoA mewalonian (2NADPH+H2NADP,CoASH)
red.dezmosterolu
11)enzym jabłczanowy (NADP)
jabłczanPIR (NADPNADPH+H, CO2)
Stężenia Ca2+ w osoczu krwi:
Całkowity : 10mg% (2,5mM)
Zjonizowany : 50% (5 mg%)
Związany z białkami : 40% (4mg%)
W kompleksach : 10% (1mg%)
Stężenie Ca2+ w komórce
Cytoplazma : 10(-7) (0,1 uM) - 10(-5)
SER : 10(-2) (10mM)
MIT: 10(-3) (1mM)
Hormony pobudzające cyklazę adenylanową:
ACTH, ADH, subst B-adrenergiczne, kalcytonina, CRH, FSH, lukagon, HCG, LH, LPH, MSH, parathormon,TSH
Hormony hamujące cyklazę adenylanową:
Acetylocholina, subst.L0adrenergiczne,angiotensyna II, opoidy, somatostatyna