WZORY PISM PROCESOWYCH

W SPRAWACH RODZINNYCH

I OPIEKUŃCZYCH

opracowanie z objaśnieniami: Helena Ciepła

WZÓR nr 1

Poznań, dnia 5 marca 2008 r.

Do

Sądu Rejonowego

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Poznaniu

Powodowie: 1) małol. Alicja Kowal, działająca przez matkę Zofię Kowal,

2) Zofia Kowal, zam. Poznań, ul. Cicha 5 m. 3

Pozwany: Jan Kruk, zam. Kraków, ul. Nowa 8 m. 5

POZEW

o ustalenie ojcostwa i alimenty

z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia

Działając w imieniu własnym i małoletniej Alicji Kowal, wnoszę o:

1) ustalenie, że pozwany Jan Kruk, urodz. 7 lipca 1972 r. w Krakowie, lekarz, jest ojcem małol. Alicji Kowal, urodz. 12 września 2007 r. w Poznaniu, córki Zofii Kowal, której akt urodzenia sporządzony został w Urzędzie Stanu Cywilnego w Poznaniu pod nr 401/2007;

2) nadanie małol. Alicji Kowal nazwiska ojca „Kruk”;

3) zasądzenie od pozwanego Jana Kruka na rzecz małol. Alicji Kowal tytułem alimentów po 800 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki Zofii Kowal do dnia 10 każdego miesiąca z góry, poczynając od dnia 12 września 2007 r. z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat;

4) zasądzenie od pozwanego Jana Kruka na rzecz powódki Zofii Kowal kwoty 800 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu;

5) zasądzenie od pozwanego na rzecz powódek kosztów procesu według norm przepisanych;

6) nadanie wyrokowi w części zasądzającej alimenty rygoru natychmiastowej wykonalności.

Ponadto wnoszę o:

7) udzielenie zabezpieczenia przez zobowiązanie pozwanego Jana Kruka

do uiszczania na rzecz małol. Alicji Kowal przez czas trwania procesu kwot po 800 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki Zofii Kowal do dnia 10 każdego miesiąca z góry.

Uzasadnienie

Powódka Zofia Kowal i pozwany poznali się w grudniu 2006 r. w Zakopanem, gdzie przebywali na wczasach. Pozwany odwiedzał powódkę w jej jednoosobowym pokoju, zapewniał ją, że jest stanu wolnego i nakłonił do współżycia. Stosunki cielesne utrzymywali do końca pobytu na wczasach, tj. do 2 stycznia 2007 r. Następnie pozwany kilkakrotnie przyjeżdżał do powódki do Poznania w czasie karnawału i nocował u niej. Ostatni raz był w marcu 2007 r., kiedy to powódka powiedziała mu, że jest w ciąży. Wówczas pozwany obiecywał jej małżeństwo, stawiając jednocześnie warunek, aby usunęła ciążę, a gdy nie wyraziła na to zgody, przestał ją odwiedzać. Powódka w okresie koncepcyjnym nie obcowała cieleśnie z innymi mężczyznami.

Dowód: zaświadczenie o pobycie na wczasach; zeznania świadków:

a) Danuty Mróz, zam. Zakopane, ul. Wielka 5,

b) Ireny Bąk, zam. Poznań, ul. Nowa 3/8.

Gdy powódka zawiadomiła pozwanego o urodzeniu dziecka, oświadczył, że będzie łożył na jego utrzymanie po 400 zł miesięcznie, jednakże do chwili obecnej nie wpłacił żadnej kwoty.

Dowód: odpis zupełny aktu urodzenia małol. powódki;

zeznania świadka Ireny Bąk, adres jak wyżej.

Powódka Zofia Kowal jest zatrudniona w Szkole Podstawowej nr 5 w Poznaniu jako nauczycielka i zarabia 1500 zł miesięcznie. Pozwany jest z zawodu lekarzem stomatologiem. Mówił, że pracuje prywatnie, lecz powódka nie zna jego miejsca pracy.

Małoletnia powódka jest dzieckiem anemicznym, często choruje, co zwiększa koszty jej utrzymania. Na zaspokojenie jej usprawiedliwionych potrzeb niezbędna jest kwota 1000 zł miesięcznie. Powódka czyni osobiste starania o wychowanie i utrzymanie dziecka, pozwany zatem powinien finansowo uczestniczyć w większym rozmiarze niż ona w pokrywaniu kosztów utrzymania dziecka, tj. żądaną kwotą alimentów po 800 zł miesięcznie.

W związku z porodem powódka zakupiła dla dziecka wózek, łóżeczko, odzież niemowlęcą i pościel, wydatkując kwotę 1500 zł, z której pozwany powinien zwrócić 800 zł.

Dowód: rachunki.

W tym stanie rzeczy powództwo jest uzasadnione, a wobec uwiarygodnienia dochodzonych roszczeń uzasadniony jest też wniosek o udzielenie zabezpieczenia.

Zofia Kowal

Załączniki:

1) odpis zupełny aktu urodzenia małol. Alicji Kowal;

2) zaświadczenie o pobycie na wczasach;

3) zaświadczenie Szkoły Podstawowej o wysokości zarobków;

4) rachunki;

5) odpis pozwu i załączników.

Uwagi

1. Zgodnie z art. 84 § 1 k.r.o. sądowego ustalenia ojcostwa może żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka. Jednakże matka ani domniemany ojciec nie mogą wystąpić z takim żądaniem po śmierci dziecka lub po osiągnięciu przez nie pełnoletności. Dziecko albo matka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu ojcu, a gdy ten nie żyje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy (art. 84 § 2 k.r.o.). Domniemany ojciec dziecka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a gdy matka nie żyje - przeciwko dziecku (art. 84 § 3 k.r.o.). W razie śmierci dziecka, które było powodem w sprawie o ustalenie ojcostwa, ustalenia mogą dochodzić jego zstępni (art. 84 § 4 k.r.o.).

Według art. 86 k.r.o. powództwo o ustalenie ojcostwa może wytoczyć także prokurator.

Stosownie do art. 85 § 1 k.r.o. domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w stoosiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem dziecka. Zgodnie z art. 143 k.r.o., jeżeli ojcostwo mężczyzny niebędącego mężem matki nie zostało ustalone, zarówno dziecko, jak i matka mogą dochodzić roszczeń majątkowych związanych z ojcostwem tylko jednocześnie z dochodzeniem ustalenia ojcostwa. Konieczne jest zatem połączenie roszczeń alimentacyjnych z żądaniem ustalenia ojcostwa. Roszczeniem związanym z tym żądaniem jest także roszczenie o pokrycie wydatków poniesionych w związku z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie połogu, a z ważnych powodów przez dłuższy czas. Ponadto matka może domagać się pokrycia innych wydatków lub szczególnych strat majątkowych, jeżeli wskutek ciąży lub porodu je poniosła (art. 141 k.r.o.).

2. Pozew powinien odpowiadać ogólnym warunkom pisma procesowego (art. 126 § 1 i 2 k.p.c.) oraz szczególnym warunkom przewidzianym dla pozwu (art. 187 k.p.c.). Można go wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania (art. 27 § 1 k.p.c.), albo do sądu rejonowego według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej (art. 32 k.p.c.). Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania ani pobytu w kraju, powództwo należy wytoczyć wyłącznie według miejsca zamieszkania powoda (art. 42 k.p.c.).

3. Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi jest postępowaniem odrębnym uregulowanym w art. 453-458 k.p.c. Jego odrębność wyraża się w tym, że rozprawa odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron (art. 455 k.p.c.). W razie niestawienia się pozwanego na rozprawę albo niebrania w niej udziału, mimo stawienia się, sąd wydaje wyrok zaoczny dopiero po sprawdzeniu prawdziwości twierdzeń faktycznych pozwu (art. 339 § 2 w związku z art. 431 i 458 § 1 k.p.c.).

4. Zgodnie z art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. sąd z urzędu obowiązany jest nadać wyrokowi zasądzającemu alimenty rygor natychmiastowej wykonalności co do rat płatnych po wytoczeniu powództwa, a co do rat płatnych przed jego wytoczeniem za okres nie dłuższy niż trzy miesiące.

5. Strona dochodząca ustalenia ojcostwa i roszczeń z tym związanych jest zwolniona od kosztów sądowych (art. 96 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398) i może zgłosić wniosek o ustanowienie dla niej adwokata (art. 117 § 1 i 2 k.p.c.).

6. Zgodnie z art. 93 k.r.o. władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, zatem w razie sądowego ustalenia ojcostwa , ojciec nabywa władzę rodzicielską ex lege. Natomiast sąd stosownie do art.93 § 2 k.r.o. w brzmieniu obowiązującym od dnia 13 czerwca 2009 r. w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może, jeżeli wymaga tego jego dobro, orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Przepisy art. 107 i art. 109-111 stosuje się odpowiednio.

7. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego można zgłosić także w pozwie (art. 187 § 2 k.p.c.). Normujący sposób zabezpieczenia art. 753 § 1 k.p.c. przewidywał możność zabezpieczenia powództwa z urzędu. Po zmianie tego przepisu z dniem 5 lutego 2005 r. zabezpieczenie może nastąpić tylko na wniosek.

WZÓR nr 2

Poznań, dnia 25 kwietnia 2008 r.

Do

Sądu Rejonowego

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w P o z n a n i u

Powód: Jan Lis, zam. Poznań ul. Mała 10 m. 2

Pozwani: 1) małol. Artur Kowal działający przez matkę Zofię Kowal,

2) Zofia Kowal, zam. Poznań ul. Cicha 5 m. 3

POZEW

o ustalenie ojcostwa

Działając imieniem własnym wnoszę o:

1) ustalenie że powód Jan Lis urodz. 10 lipca 1975 r. w Poznaniu, prawnik, jest ojcem małol. Artura Kowala urodz. 5 maja 2001 r. w Poznaniu, syna Zofii Kowal, którego akt urodzenia sporządzony został w Urzędzie Stanu Cywilnego w Poznaniu pod nr 301/2001;

2) nadanie małol. Arturowi nazwiska ojca „Lis”;

Uzasadnienie

Powód z pozwaną Zofią Kowal pozostawali w konkubinacie od 1995 r. Powódka w tym czasie studiowała i po ukończeniu studiów strony planowały zawarcie małżeństwa. Z ich związku urodził się małol. Artur i od tego czasu stosunki między stronami układały się źle. Powód często wyjeżdżał na delegację i ze względu na obowiązki służbowe nie mógł znacząco pomagać pozwanej w sprawowaniu opieki nad synem.

Dowód: a) akt urodzenia małol. Artura;

b) przesłuchanie stron.

W tej sytuacji pozwana kategorycznie zażądała, aby powód wyprowadził się, do czego doszło w 2000 r. Powód łoży na utrzymanie syna kwotę 1000 zł miesięcznie, jednak nie ma z nim kontaktów osobistych, gdyż pozwana uniemożliwia je.

Pozwana w 2002 r. poznała innego mężczyznę i nie wyraża zgody na uznanie małol. Artura przez powoda ani też nie chce wystąpić z powództwem o ustalenie ojcostwa. W aktualnym stanie prawnym powód jest także legitymowany do zgłoszenia żądania ustalenia ojcostwa i na podstawie art. 89 § 2 k.r.o. do nadania synowi nazwiska ojca.

W tym stanie rzeczy wniesienie powództwa stało się konieczne i jest uzasadnione.

Dowód: zeznania świadka Aliny Bryk, zam. Poznań ul. Cicha 5 m. 9;

przesłuchanie stron.

Jan Lis

Załączniki:

1) odpis pozwu;

2) odpis skrócony aktu urodzenia małol. Artura;

3) zaświadczenie o wysokości zarobków powoda.

Uwagi

Zgodnie z art. 84 § 1 k.r.o. w brzmieniu obowiązującym do dnia 18 lipca 2004 r. jedynymi osobami legitymowanymi do wytoczenia powództwa o sądowe ustalenie ojcostwa były: dziecko, matka i prokurator. Nie mógł więc wytoczyć powództwa mężczyzna, który twierdził, że jest biologicznym ojcem dziecka.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 28 kwietnia 2003 r. (K 18/02, Dz.U. Nr 83, poz. 772) orzekł, że przepis ten jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 oraz art. 72 ust. 1 zd. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji w zakresie, w jakim wyłącza prawo mężczyzny będącego biologicznym ojcem dziecka do dochodzenia ustalenia ojcostwa. W uzasadnieniu Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że rozwiązanie kodeksowe odmawiające biologicznemu ojcu legitymacji do wytoczenia powództwa o ustalenie ojcostwa w sytuacji, w której matka dziecka może wyrazić skuteczny, niepodlegający kontroli sądu sprzeciw wobec aktu uznania dziecka przez tego mężczyznę i jednocześnie nie chce wytoczyć powództwa o ustalenie ojcostwa dziecka, powoduje całkowite zablokowanie możliwości ustalenia ojcostwa. Zdaniem Trybunału sfera prywatności życia matki (niewątpliwie naruszana w wyniku wytoczenia przez mężczyznę powództwa o ustalenie ojcostwa) powinna ustąpić wobec przeważającego interesu dobra dziecka związanego z prawidłowym ustaleniem ojcostwa.

Dostosowując ustawodawstwo do powołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, ustawą z dnia 17 czerwca 2004 r. (Dz.U. Nr 162, poz. 1691) znowelizowano art. 84 k.r.o. W konsekwencji takiego unormowania domniemany ojciec od dnia 19 lipca 2004 r. jest legitymowany do wytoczenia powództwa o ustalenie ojcostwa.

Jednocześnie ze zmianą przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zmieniono niektóre przepisy kodeksu postępowania cywilnego regulujące postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi. Zgodnie z art. 454¹ k.p.c. powództwo wzajemne o ustalenie ojcostwa jest niedopuszczalne (§ 1). W czasie trwania procesu o ustalenie ojcostwa nie może być wszczęta odrębna sprawa o ustalenie ojcostwa (§ 2). Strona pozwana w sprawie o ustalenie ojcostwa może jednak również żądać jego ustalenia (§ 3).

Zgodnie z art. 456 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 13 czerwca 2009r. postępowanie umarza się w razie śmierci jednej ze stron, a jeżeli w charakterze tej samej strony występuje kilka osób, w razie śmierci wszystkich tych osób, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w § 2-4 art. 456 k.p.c. Według § 2 w sprawie wytoczonej przez dziecko o ustalenie albo zaprzeczenie macierzyństwa, o zaprzeczenie ojcostwa albo ustalenie bezskuteczności uznania, jak również w sprawie wytoczonej przez dziecko albo jego matkę o ustalenie ojcostwa, postępowanie zawiesza się w razie śmierci pozwanych do czasu ustanowienia przez sąd orzekający kuratora, który wstępuje do sprawy na miejsce zmarłego. Przepis ten stosuje się w sprawie o rozwiązanie przysposobienia w razie śmierci przysposabiającego.

Stosownie do § 3 w sprawie o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa, ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa oraz w sprawie o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa postępowanie umarza się w razie śmierci dziecka, chyba że dziecko, które wytoczyło powództwo o ustalenie macierzyństwa albo o ustalenie ojcostwa, pozostawiło zstępnych; w takim wypadku postępowanie zawiesza się. Jeżeli zstępni w ciągu sześciu miesięcy od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania nie zgłoszą wniosku o jego podjęcie, sąd postępowanie umorzy.

Zgodnie z art.89 § 2 k.r.o. w brzmieniu obowiązującym od dnia 13 czerwca 2009 r.

w razie sądowego ustalenia ojcostwa sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, złożonych na rozprawie. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń dziecko nosi nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Jeżeli dziecko ukończyło trzynaście lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda, bowiem przed sądowym ustaleniem ojcostwa nosiło nazwisko matki ( art.89 § 3 k.r.o.).

WZÓR nr 3

Zabrze, dnia 2 marca 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Zabrzu

Powód: Jan Nowak, zam. Zabrze, ul. Cicha 5 m. 2

Pozwani: 1) Maria Lis, zam. Zabrze, ul. Kinowa 8 m. 4,

2) małol. Ewa Lis, zam. Zabrze, ul. Kinowa 8 m. 4, działająca przez kuratora

POZEW

o zaprzeczenie ojcostwa

Wnoszę o:

1) ustalenie, że małol. Ewa Lis, urodz. w dniu 5 września 2006 r. w Zabrzu przez Marię Lis, nie jest córką Jana Nowaka, urodz. 10 lipca 1975 r.;

2) zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadnienie

Powód i pozwana Maria Lis są małżeństwem od 1995 r. Pozwana w dniu 5 września 2006 r. urodziła małol. Ewę, która nie jest córką powoda. Małżonkowie bowiem od 2000r. pozostają w separacji. Powód w okresie koncepcyjnym nie obcował cieleśnie z żoną, a zatem nie jest naturalnym ojcem dziecka.

Dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa powoda i pozwanej ad 1;

odpis aktu urodzenia małol. Ewy Lis;

zeznania stron.

W tym stanie rzeczy powództwo jest uzasadnione.

Jan Nowak

Załączniki:

1) odpis aktu małżeństwa;

2) odpis aktu urodzenia;

3) trzy odpisy pozwu i załączników.

Uwagi

1. Podstawą domniemania pochodzenia dziecka od męża matki jest fakt urodzenia przez nią dziecka w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia (art. 62 § 1 k.r.o.). Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża (art. 62 § 2 k.r.o.). Domniemania te mogą być wzruszone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa (art. 62 § 3 k.r.o.).

2. Uprawnionymi do wniesienia pozwu są: matka, jej mąż, dziecko i prokurator. Nie jest uprawnionym do wytoczenia takiego powództwa biologiczny ojciec dziecka. Mąż matki, wytaczając powództwo, powinien pozwać matkę i dziecko, a jeżeli matka nie żyje, tylko dziecko (art. 66 k.r.o.). Matka powinna wytoczyć powództwo przeciwko mężowi i dziecku, a jeżeli mąż nie żyje - przeciwko dziecku (art. 69 § 2 k.r.o.). Dziecko natomiast po dojściu do pełnoletności powinno wytoczyć powództwo przeciwko matce i jej mężowi, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko jej mężowi. Jeżeli mąż matki nie żyje, powództwo należy wnieść przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy (art. 70 § 2 k.r.o.). Prokurator pozywa męża matki dziecka, a jeżeli ten nie żyje - kuratora ustanowionego na jego miejsce oraz dziecko i matkę, jeżeli ta żyje (art. 454 § 2 k.p.c.). W sprawach o zaprzeczenie ojcostwa małoletnie dziecko jest reprezentowane przez kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy (art. 98 § 2 i 99 k.r.o.). O ustanowienie tego kuratora zwraca się do sądu opiekuńczego sąd rozpoznający sprawę o zaprzeczenie ojcostwa. Powód nie jest więc zobowiązany przed wytoczeniem powództwa o zaprzeczenie ojcostwa występować do sądu opiekuńczego o ustanowienie kuratora.

3. Pozew o zaprzeczenie ojcostwa należy wnieść w terminie ustawowym, który wynosi: dla męża matki sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka (art. 63 k.r.o.); dla matki 6 miesięcy od urodzenia dziecka (art. 69 § 1 k.r.o.); dla dziecka trzy lata od osiągnięcia pełnoletności (art. 70 § 1 k.r.o.). Prokurator może wytoczyć powództwo w każdym czasie, a więc także po upływie wymienionych terminów. Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka (art. 71 k.r.o.).

4. Pozew należy wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania (art. 16, 17 pkt 1 i art. 27 § 1 k.p.c.). Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, właściwy miejscowo jest sąd według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w Polsce - według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w Polsce (art. 28 k.p.c.). Gdy brak podstaw do wytoczenia powództwa według wymienionych przepisów, powództwo wytacza się wyłącznie przed sąd miejsca zamieszkania powoda (art. 42 k.p.c.).

5. W sprawie o zaprzeczenie ojcostwa odpis pozwu doręcza się prokuratorowi i zawiadamia się go o terminach rozprawy, a zatem do pozwu należy dołączyć jego odpis także dla prokuratora (art. 457 k.p.c.).

6. Według art. 27 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 167, poz. 1398) pozew w sprawie o zaprzeczenie ojcostwa wniesiony do sądu po dniu 1 marca 2006 r. podlega opłacie stałej w wysokości 200 zł.

Sposób uiszczania opłat sądowych reguluje rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. (Dz.U. Nr 27, poz. 199), które przewiduje możliwość wnoszenia opłat nie tylko w formie znaków opłaty sądowej, ale również kartami płatniczymi.

WZÓR nr 4

Szczecin, dnia 9 marca 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Szczecinie

Powódka: Zofia Nowak, zam. Szczecin ul. Polna 3

Pozwani: 1) małoletni Jan Lis, działający przez kuratora,

2) Maria Lis, zam. Szczecin, ul. Rzeczna 12

POZEW

o zaprzeczenie macierzyństwa

Wnoszę o:

1) ustalenie, że małol. Jan Lis, urodz. 2 lipca 2005 r. w Szczecinie, którego akt urodzenia sporządzony został w Urzędzie Stanu Cywilnego w Szczecinie za numerem 702/05, nie jest synem pozwanej Marii Lis, urodz. 25 marca 1975 r.;

2) zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadnienie

Powódka Zofia Nowak i pozwana Maria Lis w tym samym czasie przebywały w Szpitalu Miejskim w Szczecinie na oddziale położniczym. Obydwie urodziły synów. Przy podawaniu dzieci do karmienia doszło do ich zamiany, co powódka niezwłocznie stwierdziła i co potwierdziła pielęgniarka, lecz pozwana temu zaprzeczała. Po kilku dniach syn pozwanej na skutek powikłań zmarł, jednakże pozwana, przyjmując dziecko powódki za swoje, zabrała je przy wypisie.

Dowód: akty urodzeń małol. Jana Lisa i Karola Lisa;

akt zgonu małol. Karola Lisa;

opinia serologiczna;

świadek Maria Zięba, zam. Szczecin, ul. Cicha 5 m. 11;

przesłuchanie stron.

Ponieważ prowadzone z pozwaną rozmowy o oddanie dziecka nie dały rezultatu, wystąpienie z powództwem stało się konieczne i jest uzasadnione.

Zofia Nowak

Załączniki

1) dwa odpisy pozwu;

2) odpisy aktów urodzeń i aktu zgonu.

Uwagi

1. Przepisy kodeksu rodzinnego nie regulowały wprost powództwa o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa. Jednakże dopuszczalność takiego negatywnego lub pozytywnego powództwa wyprowadzano z art. 86 k.r.o., przewidującego „powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka”, przyjmując że pochodzenie dziecka odnosi się także do „pochodzenia dziecka” od określonej kobiety, tj. matki. Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( Dz.U. Nr 220, poz.1431) ustawodawca uregulował kwestię macierzyństwa, przyjmując w art.61⁹ k.r.o. , że matką dziecka jest kobieta, która je urodziła. Z unormowania tego expressis verbis wynika, że macierzyństwo opiera się na fakcie urodzenia dziecka. Regulacja ta była potrzebna, bowiem pewność macierzyństwa przyjmowana z faktu urodzenia, została podważona możliwością zapłodnienia poza organizmem kobiety i donoszenia ciąży przez inną kobietę niż dawczyni komórki jajowej. Mogło to powodować spór, co do tego, która z kobiet jest matką. Potrzebne też stało się uregulowanie kwestii dochodzenia zaprzeczenia macierzyństwa, co ustawodawca uczynił stanowiąc w art. 61¹² k.r.o. w § 1 że :

jeżeli w akcie urodzenia jest wpisana jako matka kobieta, która dziecka nie urodziła, można żądać zaprzeczenia macierzyństwa.

§ 2. Powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa dziecko wytacza przeciwko kobiecie wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, a jeżeli kobieta ta nie żyje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.

§ 3. Matka wytacza powództwo przeciwko kobiecie wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka i przeciwko dziecku, a jeżeli kobieta ta nie żyje - przeciwko dziecku.

§ 4. Kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka wytacza powództwo przeciwko dziecku.

§ 5. Mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, wytacza powództwo przeciwko dziecku i tej kobiecie, a jeżeli ona nie żyje - przeciwko dziecku. Małoletnie dziecko w tym procesie musi być reprezentowane przez ustanowionego kuratora (art. 98 § 2 i art. 99 k.r.o.). Z powództwem może wystąpić także prokurator. Termin do wytoczenia powództwa przez matkę albo kobietę wpisaną w akcie urodzenia dziecka wynosi 6 miesięcy od dnia sporządzenia aktu urodzenia dziecka ( art.61¹³ § 1 ), a dla mężczyzny, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia jako matka, 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że kobieta ta nie jest matką dziecka, nie później niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności ( § 2).

2. Pozew należy wnieść do sądu rejonowego według miejsca zamieszkania pozwanego (art. 17 pkt 1 i art. 27 § 1 k.p.c.). Sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu odrębnym, przewidzianym dla spraw ze stosunków między rodzicami a dziećmi (art. 453-458 k.p.c.). Wyrok uwzględniający powództwo o zaprzeczenie lub ustalenie macierzyństwa wywiera skutek z mocą wsteczną (ex tunc) i stanowi podstawę wpisu w akcie urodzenia dziecka.

WZÓR nr 5

Szczecin, dnia 10 marca 2009 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Szczecinie

Powód: małol. Jan Lis, zam. Szczecin, ul. Polna 3, działający przez kuratora

Pozwana: Zofia Nowak, zam. Szczecin, ul. Polna 3

POZEW

o ustalenie macierzyństwa

W imieniu małol. Jana Lisa wnoszę o:

1) ustalenie, że małol. Jan Lis, urodz. 2 lipca 2005 r. w Szczecinie, którego akt urodzenia został sporządzony w Urzędzie Stanu Cywilnego w Szczecinie za nr 702/05, jest synem Zofii Nowak, urodz. 12 marca 1975 r. w Szczecinie;

2) zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadnienie

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 16 lipca 2008 r., I RC 16/08 ustalono, że powód nie jest synem Marii Lis, wskazanej w jego akcie urodzenia. Dziecko Marii Lis zmarło w czwartym dniu po porodzie. W izbie porodowej doszło do zamiany dzieci, co Sąd ustalił w wymienionej sprawie.

Maria Lis już w toku procesu w powołanej sprawie, gdy prowadzone badania serologiczne wykazały, że nie może być matką powoda, oddała go pozwanej, nie chcąc się do niego bardziej przywiązywać.

Dowód: akta sprawy I RC 16/08 Sądu Rejonowego w Szczecinie;

świadek Maria Lis, zam. Szczecin, ul. Rzeczna 1;

przesłuchanie pozwanej

W tym stanie rzeczy powództwo jest konieczne i uzasadnione.

Jan Lis

Załącznik:

odpis pozwu.

Uwagi

1. Przepisy kodeksu rodzinnego nie regulowały wprost powództwa o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa. Jednakże dopuszczalność takiego negatywnego lub pozytywnego powództwa wyprowadzano z art. 86 k.r.o., przewidującego „powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka”, przyjmując że pochodzenie dziecka odnosi się także do „pochodzenia dziecka” od określonej kobiety, tj. matki. Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( Dz.U. Nr 220, poz.1431) ustawodawca uregulował kwestię macierzyństwa, przyjmując w art.61⁹ k.r.o., że matką dziecka jest kobieta, która je urodziła. Z unormowania tego expressis verbis wynika, że macierzyństwo opiera się na fakcie urodzenia dziecka. Ustawodawca jednocześnie uregulował kwestię dochodzenia ustalenia macierzyństwa stanowiąc w art. 61¹⁰ § 1, że jeżeli sporządzono akt urodzenia dziecka nieznanych rodziców albo macierzyństwo kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka zostało zaprzeczone, można żądać ustalenia macierzyństwa.

§ 2. Powództwo o ustalenie macierzyństwa wytacza dziecko przeciwko matce, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.

§ 3. Matka wytacza powództwo o ustalenie macierzyństwa przeciwko dziecku.

Zgodnie z art. 61¹¹ matka nie może wytoczyć powództwa o ustalenie macierzyństwa po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności.

2. Powództwo o ustalenie macierzyństwa jest powództwem o ustalenie stosunku prawnego, a wyrok wydany w takim procesie ma charakter wyroku ustalającego, nie zaś kształtującego stosunek prawny. Wyrok taki zatem ustala w odniesieniu do pozwanego, że istnieje określony stosunek prawny, a nie tworzy tego stosunku.

3. Według orzecznictwa Sądu Najwyższego z powództwem o ustalenie macierzyństwa można wystąpić, gdy wyrok o zaprzeczenie macierzyństwa kobiety wpisanej jako matka do aktu urodzenia dziecka jest prawomocny. Niedopuszczalne jest łączenie w jednym procesie żądania zaprzeczenia macierzyństwa z żądaniem ustalenia macierzyństwa innej kobiety.

4. Patrz też uwagi przy wzorze powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa.

WZÓR nr 6

Wrocław, dnia 10 marca 2008 r.

Sąd Rejonowy

dla Wrocławia-Śródmieścia

Wydział Rodzinny i Nieletnich

we Wrocławiu

Powód: małoletni Jan Kępa, działający przez matkę Annę Kępę, zam. Wrocław, ul. Lipowa 10 m. 2

Pozwany: Karol Wysocki, zam. Wrocław, ul. Miła 43 m. 11

POZEW

o alimenty z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia

Działając w imieniu małoletniego powoda wnoszę o:

1) zasądzenie od pozwanego na rzecz małol. powoda alimentów w kwocie po 1500 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki Anny Kępy do dnia 10 każdego miesiąca z góry, poczynając od dnia 10 marca 2008 r., z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat;

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz małol. powoda do rąk matki kosztów procesu według norm przepisanych.

Ponadto wnoszę o:

3) zabezpieczenie przez zobowiązanie pozwanego Karola Wysockiego do uiszczania małol. powodowi przez czas trwania procesu po 800 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki Anny Kępy do dnia 10 każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat.

Uzasadnienie

Matka małol. powoda i pozwany pozostawali w konkubinacie od 1998 r. do grudnia 2006 r. Z tego związku w dniu 3 stycznia 2007 r. urodził się małol. powód, którego pozwany uznał za swego syna przed kierownikiem USC w dniu 25 lutego 2007 r.

Dowód: odpis zupełny aktu urodzenia małol. powoda.

W lutym 2007 r. pozwany przekazał matce dziecka 500 zł i oświadczył, że jest zadłużony i przez jakiś czas nie będzie łożył na utrzymanie dziecka.

Na zaspokojenie niezbędnych potrzeb dziecka potrzebna jest kwota 1500 zł miesięcznie, na którą składają się koszty utrzymania i opieki. Matka dziecka bowiem pracuje, a opiekę nad dzieckiem w czasie jej pracy sprawuje sąsiadka za wynagrodzeniem 800 zł miesięcznie.

Dowód: zeznania świadka Zofii Maj, zam. Wrocław, ul. Lipowa 10 m. 42.

Matka małol. powoda pracuje w PZU i zarabia 2.600 zł miesięcznie. Jest to jedyne jej źródło utrzymania, żadnego majątku nie posiada. Poza małol. powodem nie ma nikogo na utrzymaniu. Pozwany jest kawalerem, pracuje w Zakładzie Energetycznym we Wrocławiu i zarabia 3500 zł miesięcznie. Na utrzymaniu nie ma nikogo.

Dowód: zaświadczenie PZU o wysokości zarobków matki dziecka;

zaświadczenie o wysokości zarobków pozwanego, które powinien przedłożyć;

zeznania stron.

W tym stanie rzeczy powództwo jest uzasadnione, a wobec uwiarygodnienia roszczenia zasadny jest również wniosek o udzielenie zabezpieczenia.

Anna Kępa

Załączniki:

1) odpis zupełny aktu urodzenia małol. powoda;

2) zaświadczenie o wysokości zarobków matki dziecka;

3) odpis pozwu i kserokopie załączników.

Uwagi

1. Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

2. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości pozwanego (art. 135 k.r.o.). Przez usprawiedliwione potrzeby rozumie się potrzeby polegające na stworzeniu uprawnionemu normalnych warunków bytowania, odpowiadających jego wiekowi, stanowi zdrowia itp. Kodeks rodzinny i opiekuńczy statuuje zasadę równej stopy życiowej rodziców i dzieci.

3. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania ( art. 135§ 2 k.r.o.).

4. Świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Nr 192, poz. 1378 oraz z 2008 r. Nr 134, poz. 850) podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji oraz świadczenia dla rodziny zastępczej nie wpływają na zakres obowiązku alimentacyjnego ( art.135 § 3 k.r.o.).

Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat (art. 137 k.r.o.), można zatem dochodzić nie tylko bieżących, ale także zaległych alimentów, z tym że niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty.

5. Pozew można wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania (art. 27 § 1 k.p.c.), albo do sądu rejonowego według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej (art. 32 k.p.c.). Wybór sądu należy do powoda. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w kraju, powództwo należy wytoczyć wyłącznie według miejsca zamieszkania powoda (art. 42 k.p.c.). Powód może dochodzić alimentów przed sądem polskim także wtedy, kiedy zobowiązany do alimentów mieszka za granicą (art. 1101 § 1 k.p.c.).

6. Strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych jest zwolniona od kosztów sądowych (art. 96 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398) i może zgłosić wniosek o ustanowienie dla niej adwokata (art. 117 § 1 i 2 k.p.c.).

7. Zgodnie z art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. sąd z urzędu obowiązany jest nadać rygor natychmiastowej wykonalności wyrokowi zasądzającemu alimenty co do rat płatnych po wytoczeniu powództwa, a co do rat płatnych przed jego wytoczeniem za okres nie dłuższy niż trzy miesiące.

8. Takim samym warunkom formalnym powinien odpowiadać pozew o alimenty na rzecz rozwiedzionego małżonka, przy czym uprawniony jest rozwiedziony małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku. Może on żądać od drugiego małżonka alimentów w zakresie odpowiadającym jego usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Rozwiedziony małżonek znajduje się w niedostatku wtedy, gdy własnymi siłami nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb, np. z powodu stanu zdrowia (art. 60 § 1 k.r.o.). Stan niedostatku nie musi istnieć w chwili orzeczenia rozwodu. Z żądaniem alimentów może wystąpić małżonek uprawniony także wtedy, gdy popadnie w niedostatek już po orzeczeniu rozwodu.

9. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na jego żądanie może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku (art. 60 § 2 k.r.o.).

10. W wypadku orzeczenia rozwodu z winy obojga małżonków, na zakres obowiązku alimentacyjnego nie ma w zasadzie wpływu stopień winy każdego z nich w spowodowaniu rozkładu pożycia małżeńskiego.

WZÓR nr 7

Wrocław, dnia 9 marca 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

we Wrocławiu

Powód: małoletni Jan Kępa, działający przez matkę Annę Kępę, zam. Wrocław, ul. Lipowa 10 m. 2

Pozwany: Karol Wysocki, zam. Wrocław, ul. Miła 43 m. 1

Wartość przedmiotu sporu 8400 zł

POZEW

o podwyższenie alimentów

Działając w imieniu małoletniego powoda wnoszę o:

1) podwyższenie alimentów zasądzonych od pozwanego na rzecz małol. Jana Kępy wyrokiem Sądu Rejonowego we Wrocławiu z dnia 5 maja 2005 r., I RC 140/05 z kwoty po 500 zł miesięcznie do kwoty po 1000zł miesięcznie, płatnych do rąk matki powoda Anny Kępy do dnia 10 każdego miesiąca, poczynając od dnia 1 kwietnia 2008 r., z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat;

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz małol. powoda do rąk matki kosztów procesu według norm przepisanych.

Ponadto wnoszę o:

3) nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 5 maja 2005 r. wyżej powołanym zasądzono od pozwanego na rzecz małol. powoda alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie. Wówczas małol. powód miał rok i koszt jego utrzymania wynosił około 800 zł miesięcznie. Matka powoda pracowała za wynagrodzeniem 900 zł miesięcznie. Pozwany zarabiał 1200 zł miesięcznie.

Dowód: akta sprawy I RC 140/00.

Obecnie małol. powód ukończył 3 lat i uczęszcza do przedszkola za odpłatnością 500 zł miesięcznie. Ze względu na wadę wymowy pozostaje pod stałą opieką lekarską logopedy, co łączy się z wydatkiem około 300 zł miesięcznie.

Na miesięczne utrzymanie małol. powoda niezbędna jest kwota 1500zł. Aktualnie w jego utrzymaniu pomaga babka.

Dowód: zaświadczenie lekarskie;

świadek Maria Lis, na adres powoda.

Matka powoda nie pracuje wskutek zlikwidowania zatrudniającego ją zakładu pracy i korzysta z zasiłku dla bezrobotnych w kwocie 600 zł miesięcznie. Pozwany aktualnie zarabia 3500 zł miesięcznie i nie ma nikogo na utrzymaniu.

Dowód: zaświadczenie o pobieraniu zasiłku;

zaświadczenie o wysokości zarobków pozwanego;

przesłuchanie stron.

Jak z tego wynika, od czasu wydania wyroku zasądzającego alimenty po 500 zł miesięcznie zwiększyły się istotnie usprawiedliwione potrzeby małol. powoda oraz możliwości płatnicze zobowiązanego. Nastąpiła zatem zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o. w stopniu uzasadniającym podwyższenie alimentów, która czyni żądanie pozwu uzasadnionym.

Anna Kępa

Załączniki:

1) zaświadczenie lekarskie;

2) zaświadczenie o pobieraniu zasiłku;

3) zaświadczenie o wysokości zarobków;

4) odpis pozwu.

Uwagi

1. Podstawą materialnoprawną żądania podwyższenia alimentów jest art. 138 k.r.o., zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków należy rozumieć istotny wzrost usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentacji lub istotne zwiększenie się możliwości płatniczych zobowiązanego, które mogą wystąpić łącznie.

2. Ustalenie zmiany stosunków następuje przez porównanie potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego z daty orzeczenia alimentów w dotychczasowej wysokości ze stanem istniejącym w dacie rozstrzygania o podwyższeniu.

3. Według ukształtowanego orzecznictwa dopuszczalne jest ograniczenie czasu trwania świadczeń alimentacyjnych albo zmiana ich wysokości także za okres poprzedzający wytoczenie powództwa (nie dłuższy niż trzy lata), jeżeli wystąpiły wtedy okoliczności usprawiedliwiające takie żądanie.

4. Możliwość żądania podwyższenia alimentów za okres poprzedzający wytoczenie powództwa jest ograniczona, gdyż istnieje tylko wtedy, gdy po stronie uprawnionego do alimentów pozostały z tego okresu niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte względem osoby trzeciej na zaspokojenie tych potrzeb. Natomiast możliwość żądania zmniejszenia alimentów lub ograniczenia czasu ich trwania jest dopuszczalna nawet wtedy, gdy te świadczenia zostały już wyegzekwowane, jednakże uprawniony może bronić się przed żądaniem zwrotu zarzutem, że uzyskaną korzyść zużył w taki sposób, że nie jest już wzbogacony (art. 409 k.c.).

5. Pozew można wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania (art. 27 § 1 k.p.c.), albo do sądu rejonowego według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej (art. 32 k.p.c.). Wybór sądu należy do powoda. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w kraju, powództwo należy wytoczyć wyłącznie według miejsca zamieszkania powoda (art. 42 k.p.c.). Powód może dochodzić podwyższenia alimentów przed sądem polskim także wtedy, kiedy zobowiązany do alimentów mieszka za granicą (art. 1101 § 1 k.p.c.).

6. Strona dochodząca podwyższenia alimentów jest zwolniona od kosztów sądowych (art. 96 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398) i może zgłosić wniosek o ustanowienie dla niej adwokata (art. 117 § 1 i 2 k.p.c.).

7. Zgodnie z art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. sąd z urzędu obowiązany jest nadać wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności co do rat płatnych po wytoczeniu powództwa, a co do rat płatnych przed jego wytoczeniem za okres nie dłuższy niż 3 miesiące.

8. Nie jest dopuszczalne żądanie zmiany prawomocnego orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego tylko na tej podstawie, że orzeczenie to zostało wydane w sposób wadliwy, bez należytego wyjaśnienia rzeczywistego stanu faktycznego, gdyż podstawą powództwa z art. 138 k.r.o. może być tylko późniejsza zmiana stosunków (por. orzecz. SN z 27 lutego 1981 r., III CRN 21/81, OSNCP 1981, poz. 217).

9. Wartość przedmiotu sporu stanowi suma dochodzonych świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej - za cały czas ich trwania (art. 22 k.p.c.).

10. W sprawach alimentacyjnych powództwo może wytoczyć nie tylko prokurator (art. 57 k.p.c.), lecz także organizacje społeczne, których zadanie nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej (art. 61 k.p.c.). Wykaz tych organizacji określił Minister Sprawiedliwości w rozporządzeniu z dnia 10 listopada 2000 r. (Dz.U. Nr 100, poz. 1080). Mogą one także wstąpić do postępowania w każdym jego stadium.

11. Sposób zabezpieczenia normuje art. 753 § 1 k.p.c.

WZÓR nr 8

Opole, dnia 2 lipca 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Opolu

Powód: Karol Wysocki, zam. Opole, ul. Orla 1 m. 10

Pozwany: Jan Kępa, zam. Opole, ul. Rzeczna 12 m. 40

Wartość przedmiotu sporu 7200 zł

POZEW

o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny wygasł

z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia

Wnoszę o:

1) ustalenie, że obowiązek alimentacyjny powoda Karola Wysockiego, określony wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 5 maja 1995 r. I RC 19/95, wygasł z dniem 1 lipca 2008 r.;

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Ponadto wnoszę o:

3) udzielenie zabezpieczenia przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądu Rejonowego w Opolu w sprawie I Kmp 140/95.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 5 maja 1995 r., I RC 19/95, Sąd Rejonowy w Opolu zasądził od powoda na rzecz małoletniego wówczas pozwanego do rąk jego matki alimenty w kwocie po 600 zł miesięcznie. Pozwany rozpoczął wtedy naukę w szkole średniej.

Dowód: akta sprawy I RC 19/95.

W 2006 r. pozwany ukończył studia i od 2007 r. pracuje w Przedsiębiorstwie Budownictwa Ogólnego w Opolu w charakterze inżyniera za wynagrodzeniem 2800 zł miesięcznie. Na utrzymaniu nie ma nikogo.

Dowód: zaświadczenie o wysokości zarobków pozwanego;

przesłuchanie stron.

W tym stanie rzeczy, skoro pozwany uzyskał zdolność do samodzielnego utrzymania się, nastąpiło zdarzenie powodujące na podstawie art. 138 k.r.o. wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego, co czyni powództwo zasadnym.

Ponieważ pozwany, mimo prośby powoda, nie złożył do komornika wniosku o umorzenie egzekucji i postępowanie egzekucyjne jest nadal prowadzone, uzasadniony jest też wniosek o udzielenie zabezpieczenia przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 755 k.p.c.

Karol Wysocki

Uwagi

1. Materialnoprawną podstawą żądania wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego jest art. 138 k.r.o. stanowiący, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmianę powoduje także zdarzenie, wskutek którego obowiązek alimentacyjny wygasa. Takim zdarzeniem jest m.in. uzyskanie przez uprawnionego do alimentów zdolności do samodzielnego utrzymania się, zaprzeczenie ojcostwa lub unieważnienie uznania dziecka, rozwiązanie przysposobienia bez utrzymania w mocy obowiązku alimentacyjnego wynikającego z przysposobienia.

2. Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 11 października 1982 r., III CZP 22/82 (OSNCP 1983, nr 1, poz. 2) wyraził pogląd, że mąż matki, zobowiązany prawomocnym wyrokiem do świadczeń alimentacyjnych na rzecz dziecka, może z chwilą prawomocnego zaprzeczenia jego ojcostwa żądać ustalenia, że jego obowiązek alimentacyjny ustał, ale tylko co do świadczeń alimentacyjnych niespełnionych. Oznacza to wygaśnięcie obowiązku świadczeń na przyszłość oraz świadczeń z okresu poprzedzającego zaprzeczenie ojcostwa w zakresie, w jakim nie zostały spełnione do chwili uprawomocnienia się wyroku o zaprzeczeniu ojcostwa.

3. Ustalenia, że obowiązek alimentacyjny wygasł, można żądać tylko w drodze powództwa z art. 138 k.r.o. Przepis ten bowiem jako szczególny wyłącza powództwo opozycyjne przewidziane w art. 840 k.p.c. Wystąpienie z powództwem opozycyjnym z art. 840 k.p.c. nie przeszkadza rozpoznaniu go w trybie art. 138 k.r.o., gdyż sąd jest obowiązany do zastosowania właściwego prawa materialnego (por. uchwałę SN z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42 i uchwałę z dnia 16 kwietnia 1991 r., III CZP 24/91, OSNCP 1992, nr 2, poz. 21).

4. Nie jest wyłączone udzielenie zabezpieczenia z art. 138 k.r.o. przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 755 k.p.c. Roszczenie o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, podobnie jak o uchylenie lub obniżenie obowiązku płacenia renty, ma wprawdzie charakter majątkowy, ale nie jest roszczeniem pieniężnym w rozumieniu art. 747 k.p.c. Przepis ten dotyczy bowiem roszczeń pieniężnych sensu stricto, tj. takich, w których powód dochodzi zasądzenia konkretnej sumy pieniężnej (tak SN w uchwale z dnia 27 lutego 1975 r., III PZ 2/75, OSNCP 1975, nr 10-11, poz. 146).

5. Pozew należy wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania (art. 16, 17 pkt 4 i art. 27 k.p.c.). Wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za okres poprzedzający wytoczenie powództwa oraz za okres roku po jego wytoczeniu (art. 22 k.p.c.).

6. Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. Nr 220, poz.1431) przyznano rodzicom uprawnienie do uchylenia się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem dziecka pełnoletniego, jeżeli jest to połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się ( art.133 § 3 k.r.o.). Także wówczas rodzice mogą wystąpić z powództwem o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.

WZÓR nr 9

Szczecin, dnia 7 marca 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Szczecinie

Powódka: Irena Wysocka, zam. Szczecin, ul. Nowa 3 m. 10

Pozwany: Karol Wysocki, zam. Szczecin, ul. Nowa 3 m. 10

POZEW

o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami

Wnoszę o:

1) ustanowienie rozdzielności majątkowej powódki Ireny Wysockiej i pozwanego Karola Wysockiego, których wspólność ustawowa wynika z zawartego przez nich małżeństwa w dniu 7 marca 1984 r. przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Szczecinie, nr aktu małżeństwa 130/84;

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadnienie

Strony pozostają w związku małżeńskim od dnia 7 marca 1984 r. i z tego małżeństwa mają dwoje małoletnich dzieci w wieku 9 i 12 lat.

Dowód: odpis aktu małżeństwa;

odpisy aktów urodzeń.

Pozwany w 1999 r. zmienił pracę i od tego czasu zdarzało się, że wracał do domu w stanie nietrzeźwym. Doszło do tego, że notorycznie upijał się i przekazywał coraz mniej pieniędzy na utrzymanie rodziny.

W tej sytuacji powódka wystąpiła o alimenty i Sąd Rejonowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 15 maja 2002 r., I RC 135/02, zasądził od pozwanego na rzecz małoletnich Anny i Pawła Wysockich alimenty po 600 zł miesięcznie dla każdego z nich.

Dowód: akta sprawy I RC 135/02 Sądu Rejonowego w Szczecinie.

Mimo obietnic poprawy pozwany wpadł w nałogowy alkoholizm i pożycza od sąsiadów pieniądze na alkohol, a ponieważ zaciągniętych pożyczek nie zwraca, sąsiedzi żądają zwrotu od powódki. Ostatnią pensję przegrał z kolegami w karty. Ponadto sprzedał bez wiedzy powódki srebrną paterę i pieniądze przeznaczył na alkohol.

Dowód: świadkowie:

1. Maria Bąk, zam. Szczecin, ul. Nowa 3 m. 14;

2. Zofia Wilk, zam. Szczecin, ul. Nowa 3 m. 20.

Utrzymywanie w tej sytuacji wspólności ustawowej zagraża dobru powódki i rodziny stron. Zachodzi więc ważny powód uzasadniający ustanowienie rozdzielności majątkowej.

Irena Wysocka

Załączniki:

1) odpis aktu małżeństwa stron;

2) odpis pozwu.

Uwagi

1. Przed reformą małżeńskiego prawa majątkowego wprowadzoną przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 162, poz. 1691) małżonkowie pozostawali ze sobą we wspólności majątkowej ustawowej lub umownej obejmującej ich dorobek. Zgodnie z art. 31 k.r.o. w brzmieniu obowiązującym do dnia 19 stycznia 2005 r. z chwilą zawarcia małżeństwa powstawała między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca ich dorobek (wspólność ustawowa).

2. Wspólność ustawowa ustawała z chwilą ustania małżeństwa, a więc z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód bądź unieważnienie małżeństwa.

3. W czasie trwania małżeństwa każdy z małżonków mógł żądać z ważnych powodów zniesienia wspólności majątkowej zarówno ustawowej, jak i umownej (art. 52 § 1 k.r.o.). Przez ważne powody rozumiano wytworzenie się takiej sytuacji, która powodowała, że dalsze trwanie wspólności naruszało interes majątkowy małżonków i zagrażało dobru rodziny. Przykładowo można wymienić trwonienie majątku wspólnego na skutek hulaszczego trybu życia, alkoholizmu, rażącej niegospodarności. Ważny powód uzasadniający zniesienie wspólności majątkowej mogła także stanowić separacja faktyczna małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym (por. orzecz. SN z dnia 13 maja 1997 r., III CKN 51/97, OSNC 1997, nr 12, poz. 194). Ważnego powodu nie stanowiły okoliczności niezawinione przez małżonka bądź niezależne od jego woli, np. długotrwała choroba.

4. Wspólność majątkowa ustawała z dniem oznaczonym w wyroku znoszącym ją (art. 52 § 2 k.r.o.). Mogła zostać zniesiona z datą wcześniejszą od daty wyroku, a nawet od daty zgłoszenia żądania z tym zastrzeżeniem, że nie mogła to być data wcześniejsza niż chwila powstania ważnych powodów uzasadniających zniesienie wspólności. Według orzecznictwa Sądu Najwyższego zniesienie wspólności majątkowej z datą wsteczną mogło być orzeczone tylko w sytuacjach wyjątkowych, za czym przemawia wzgląd na ochronę interesu wierzycieli każdego z małżonków (orzecz. SN z dnia 3 lutego 1995 r., II CRN 162/94, OSNC 1995, nr 6, poz. 100).

5. Ustanie wspólności majątkowej w czasie trwania małżeństwa nie pociągało za sobą ustania wspólności spółdzielczego prawa do lokalu. Sąd mógł jednak, stosując odpowiednio przepisy o zniesieniu wspólności majątkowej, na żądanie jednego z małżonków, z ważnych powodów znieść wspólność tego prawa (uchylony art. 215 § 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - prawo spółdzielcze, jedn. tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848).

6. Na skutek nowelizacji przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ustawą z dnia 17 czerwca 2004 r. zachowano małżeńską wspólność majątkową jako ustrój ustawowy. Wspólność ta pozostaje nadal typem wspólności łącznej. Obejmuje ona te przedmioty majątkowe, które nabyli w czasie trwania tej wspólności oboje małżonkowie bądź jedno z nich.

Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jedno z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustawodawca zrezygnował z pojęcia „dorobek” i zastąpił go pojęciem „majątek wspólny”. Natomiast pojęcie „dorobek” po nowelizacji dotyczy majątków małżonków pozostających w umownym ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków (art. 51² k.r.o.).

7. W aktualnym stanie prawnym wyrażenie „zniesienie wspólności ustawowej” jest już nieadekwatne, zgodnie bowiem z art. 52 § 1 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Według § 2 tego artykułu rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Ukształtowana w orzecznictwie wykładnia pojęcia „ważne powody” zachowała aktualność (por. uchwały pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Naj-wyższego z dnia 27 marca 1972 r., III CZP 69/70, OSNCP 1973, nr 2, poz. 20 i z dnia 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75, OSNCP 1976, nr 9, poz. 184).

W stanie prawnym obowiązującym od dnia 20 stycznia 2005 r. zniesiono dotychczasowy podział na czynności zwykłego zarządu majątkiem wspólnym oraz czynności przekraczające zwykły zarząd i wprowadzono w art. 37 k.r.o. katalog czynności prawnych, których dokonanie wymaga zgody drugiego małżonka pod rygorem nieważności. W konsekwencji uprawniono każdego z małżonków do samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym, nadając art. 36 k.r.o. nowe brzmienie.

8. Niedopuszczalne jest dochodzenie jednym pozwem żądania rozwodu i zniesienia wspólności majątkowej z datą wsteczną. Niemożliwe też jest połączenie już toczących się spraw o rozwód i o zniesienie wspólności ustawowej w celu ich łącznego rozpoznania (por. orzecz. SN z dnia 15 października 1991 r., III CZP 96/91, OSNCP 1992, nr 6, poz. 91). Pogląd ten zachował aktualność także po zmianie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wprowadzonej ustawą nowelizującą powołaną w uwadze nr 1, w odniesieniu do spraw rozwodowych oraz spraw o ustanowienie rozdzielności majątkowej.

9. Do zastępowania strony konieczne jest pełnomocnictwo szczególne (art. 426 k.p.c.).

10. Zabezpieczenie powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej jest dopuszczalne, gdyż art. 730 § 1 k.p.c. nie uzależnia dopuszczalności zabezpieczenia roszczenia od tego, czy nadaje się ono do egzekucji sądowej.

11. Osobą legitymowaną do wystąpienia z powództwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej jest każdy z małżonków. Legitymowany biernie jest drugi małżonek.

12. Sądem właściwym jest sąd rejonowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne zamieszkanie, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze stale przebywa. W braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a gdy i tej podstawy nie ma - sąd miejsca zamieszkania powoda (art. 17 pkt 4 i art. 41 k.p.c.).

13. Zgodnie z art. 27 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398) od pozwu w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej, wniesionego do sądu po dniu 1 marca 2006 r., pobiera się opłatę stałą w kwocie 200 zł. Stosownie do art. 130² § 1 k.p.c. pozew wniesiony przez adwokata lub radcę prawnego powinien być opłacony bez wzywania do uiszczenia opłaty, a jej nieuiszczenie powoduje zwrot pozwu. Natomiast sankcją w razie nieopłacenia apelacji bądź skargi kasacyjnej w takiej sprawie jest odrzucenie tych środków odwoławczych.

Co do sposobu uiszczania opłaty sądowej por. uwagę 6 do wzoru nr 3.

WZÓR nr 10

Poznań, dnia 20 marca 2008 r.

Sąd Okręgowy

w Poznaniu

I Wydział Cywilny

Powódka: Zofia Kowal, zam. Poznań, ul. Cicha 5 m. 3

Pozwany: Jan Kowal, zam. Poznań, ul. Wiśniowa 15 m. 21

POZEW

o rozwód

Wnoszę o:

1) rozwiązanie małżeństwa Zofii Kowal z Janem Kowalem, zawartego w dniu 15 maja 1995 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w Poznaniu, nr aktu małżeństwa 130/1995, przez rozwód - z wyłącznej winy pozwanego;

2) powierzenie powódce Zofii Kowal wykonywania władzy rodzicielskiej nad małol. Piotrem Kowalem, urodz. 3 marca 1997 r., z równoczesnym zapewnieniem pozwanemu uprawnienia do współdecydowania o kierunku kształcenia syna;

3) zobowiązanie pozwanego do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania syna Piotra Kowala w kwocie 1200 zł miesięcznie, płatnej do rąk powódki do dnia 10 każdego miesiąca z góry, poczynając od 1 marca 2008 r., z ustawowymi odsetkami od dnia opóźnienia w płatności każdej raty, obciążając powódkę pozostałymi kosztami utrzymania dziecka oraz osobistymi staraniami o jego wychowanie

4) zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadnienie

Strony zawarły związek małżeński w dniu 15 maja 1995 r. przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Poznaniu i zamieszkały w mieszkaniu stanowiącym własność pozwanego.

Dowód: odpis aktu małżeństwa.

Z małżeństwa tego w dniu 3 marca 1997 r. urodził się syn Piotr.

Dowód: odpis aktu urodzenia.

Pożycie małżeńskie początkowo układało się dobrze, pozwany dbał o dom i dziecko oraz przyczyniał się do zaspokajania potrzeb rodziny.

W 2000 r. pozwany zaczął późno wracać do domu. Tłumaczył, że musi pracować w godzinach nadliczbowych. Koleżanka powódki zobaczyła go w kinie z nieznaną jej młodą kobietą, a po jakimś czasie zauważyła wychodzącego z kawiarni z tą samą kobietą. Wówczas powiedziała o tym powódce. Okazało się, że jest to koleżanka pozwanego z pracy, z którą nawiązał romans, co przyznał, gdy powódka zażądała wyjaśnień.

Od tego czasu zaczęły się nieporozumienia między małżonkami. Pozwany wulgarnie odnosił się do powódki i syna, żądał, aby opuściła jego mieszkanie, gdyż chce zamieszkać z tą kobietą. Próby ratowania małżeństwa nie odnosiły skutku i dlatego w czerwcu 2001 r. powódka wyprowadziła się z synem do swoich rodziców. Pozwany zamieszkał z Adą Sołtys i pozostaje z nią w konkubinacie. Na utrzymanie syna płaci sporadycznie po 300-400 zł.

Dowód: świadek Irena Bąk, zam. Poznań, ul. Rzeczna 10/6;

Ada Sołtys, zam. Poznań, ul. Wiśniowa 15 m. 1.

Tak doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia stron i nie ma widoków na ponowne jego nawiązanie. Utrzymywanie zupełnie w istocie fikcyjnego małżeństwa nie leży ani w interesie stron, ani w interesie społecznym. Utrwalony już obecny stan przemawia za wnioskiem, że interes dziecka stron nie ucierpi w następstwie orzeczenia rozwodu.

Syn stron aktualnie uczęszcza do czwartej klasy szkoły podstawowej. Na jego utrzymanie potrzebna jest kwota około 1800 zł miesięcznie.

Pozwany pracuje w Zakładzie Energetycznym w Poznaniu w charakterze głównego energetyka i zarabia 4500 zł miesięcznie. Powódka pracuje w Szpitalu Miejskim w Poznaniu jako pielęgniarka i zarabia 1300 zł miesięcznie.

Dowód: zaświadczenie Zakładu Energetycznego o zarobkach pozwanego;

zaświadczenie Szpitala Miejskiego o zarobkach powódki;

przesłuchanie stron.

W tym stanie rzeczy orzeczenie rozwodu z winy pozwanego jest uzasadnione.

Zofia Kowal

Załączniki:

1) odpis pozwu;

2) odpis aktu małżeństwa;

3) odpis aktu urodzenia syna;

4) zaświadczenia o wysokości zarobków.

Uwagi

1. Zgodnie z art. 56 § 1 k.r.o., jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, aby sąd rozwiązał ich małżeństwo przez rozwód. Przepis ten zawiera tzw. pozytywne przesłanki rozwodu.

2. Według utrwalonego w orzecznictwie poglądu rozkład pożycia małżeńskiego jest zupełny nie tylko wtedy, gdy nie istnieje między małżonkami więź duchowa, fizyczna i gospodarcza, lecz także wtedy, gdy przy pełnym zerwaniu więzi duchowej i fizycznej małżonkowie utrzymują z konieczności pewne elementy więzi gospodarczej, np. wspólne mieszkanie. Natomiast nawet sporadyczne tylko stosunki fizyczne między małżonkami z reguły będą wskazywać na to, że rozkład pożycia nie jest jeszcze zupełny. Do uznania, że między małżonkami nie ma wspólnoty duchowej, nie jest konieczne stwierdzenie wrogiego lub choćby niechętnego stosunku ich do siebie. Zachowanie poprawnych stosunków i utrzymywanie kontaktów, zwłaszcza w interesie wspólnych dzieci, nie musi koniecznie oznaczać utrzymania więzi duchowej i nieistnienia rozkładu pożycia. Chodzi tu bowiem nie o jakąkolwiek więź duchową między dwojgiem ludzi, lecz o więź charakterystyczną dla duchowej wspólnoty małżeńskiej.

3. Przez trwały rozkład pożycia należy rozumieć taki rozkład, który w świetle zasad doświadczenia życiowego pozwala przyjąć w tle okoliczności konkretnej sprawy, zwłaszcza indywidualnych cech charakteru małżonków, że nie nastąpi ich powrót do pożycia.

4. Przepisy art. 56 § 2 i 3 k.r.o. zawierają negatywne przesłanki rozwodu, stanowiąc, że mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie może być orzeczony, jeżeli wskutek tego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków lub jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (§ 2), albo gdy żąda rozwodu małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa tej zgody jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (§ 3).

5. Orzeczenie rozwodu jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy występują przesłanki pozytywne i brak jest przesłanek negatywnych.

6. Zasadą jest, że orzekając rozwód sąd orzeka także o tym, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia (art. 57 § 1 k.r.o.). Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. Wówczas następują takie skutki, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy (art. 57 § 2 k.r.o.). Dla przyjęcia winy niezbędne jest ustalenie, że małżonek naruszył umyślnie albo przez lekkomyślność lub niedbalstwo obowiązki małżeńskie, tj. obowiązek wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i wierności oraz współdziałania dla dobra rodziny.

7. Stosownie do art. 58 § 1 k.r.o. w wyroku orzekającym rozwód sąd obowiązany jest rozstrzygnąć także o całości spraw rodziny, a więc o:

a) władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków (także przysposobionym i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

b) sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawili porozumienie i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka.

c) sposobie korzystania przez rozwiedzionych małżonków ze wspólnie zajmowanego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania (art. 58 § 2 k.r.o.).

Na żądanie strony sąd może:

a) w wyjątkowych wypadkach, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, nakazać jego eksmisję z lokalu (art. 58 § 2);

b) orzec o podziale wspólnego mieszkania na zgodny wniosek obojga małżonków, jeżeli podział taki jest możliwy;

c) przyznać mieszkanie jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, a przyznanie mieszkania jednemu z małżonków jest możliwe (art. 58 § 2);

d) dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu (art. 58 § 3);

e) orzec o obowiązku dostarczania jednemu z rozwiedzionych małżonków przez drugiego rozwiedzionego małżonka środków utrzymania (art. 444 k.p.c.).

W związku z przedstawionymi unormowaniami celowe jest zamieszczenie w pozwie w razie potrzeby odpowiednich wniosków.

8. Pozew o rozwód może wnieść tylko jeden z małżonków. Nie może go wnieść prokurator (art. 7 k.p.c. i 56 k.r.o.). Do reprezentowania strony konieczne jest pełnomocnictwo szczególne (art. 426 k.p.c.).

9. Sprawy o rozwód podlegają rozpoznaniu w trybie odrębnego postępowania dla spraw małżeńskich, unormowanego w art. 425- 446 k.p.c. W ramach tego postępowania odrębnego zamieszczone są przepisy szczególne dla spraw o rozwód i separację (art. 436-446 k.p.c.), według których jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, sąd może skierować strony do mediacji.

Mediacja jako alternatywna forma rozwiązywania sporów została wprowadzona do polskiego postępowania cywilnego ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 172, poz. 1438). Istotna zmiana w sprawach o rozwód i separację polega na zrezygnowaniu przez ustawodawcę z obligatoryjnej fazy postępowania pojednawczego w tych sprawach i wprowadzeniu mediacji. Ratio legis takiej regulacji jest wynikiem, jak wykazała praktyka, słabego rezultatu postępowania pojednawczego, które w istocie prowadziło do przewlekłości postępowania.

Zgodnie z art. 436 § 1 k.p.c. sąd może skierować strony do mediacji, jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa. Do mediacji w sprawach o rozwód i o separację stosuje się odpowiednio przepisy ogólne o mediacji, z tą różnicą, że w tym wypadku przedmiotem mediacji może być także pojednanie małżonków (art. 436 § 2 k.p.c.). Ponadto, jeżeli strony nie wyznaczyły osoby mediatora, wówczas sąd kieruje je do mediacji prowadzonej przez kuratora sądowego bądź przez osobę wskazaną przez rodzinny ośrodek diagnostyczno-konsultacyjny lub przez stałego mediatora (art. 436 § 3 i 4 k.p.c.).

Istnieje również możliwość skierowania stron do mediacji w kwestiach, które podlegają rozpoznaniu w toku postępowania o rozwód lub o separację, bądź rozstrzygnięciu w wyroku rozwodowym lub separacyjnym. Zgodnie bowiem z art. 445² k.p.c. w każdym stanie sprawy o rozwód lub separację, sąd może skierować strony do mediacji w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód lub separację. Przepisy art. 436 § 3 i 4 k.p.c. stosuje się odpowiednio.

Według art. 183¹⁵ § 1 k.p.c. ugoda zawarta przed mediatorem ma, po jej zatwierdzeniu przez sąd właściwy do rozpoznania sprawy, moc prawną ugody sądowej i stanowi tytuł egzekucyjny, a po nadaniu klauzuli wykonalności tytuł wykonawczy.

10. Pozew należy wnieść do sądu okręgowego, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne zamieszkanie, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze stale przebywa. W braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a gdy i tej podstawy nie ma - sąd miejsca zamieszkania powoda (art. 17 pkt 1 i art. 41 k.p.c.). Sąd polski jest także właściwy w sprawie rozwodowej małżonków, z których jedno mieszka za granicą, a drugie w Polsce, albo jeżeli małżonkowie są cudzoziemcami mieszkającymi w Polsce (art. 1100 k.p.c.).

11. W czasie trwania procesu o rozwód nie można wszcząć odrębnej sprawy o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód. Pozew lub wniosek w takiej sprawie sąd przekaże sądowi, w którym toczy się sprawa o rozwód.

12. Zgodnie z art. 26 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398) od pozwu w sprawie o rozwód, wniesionego po dniu 1 marca 2006 r., pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 zł. Stosownie do art. 130² § 1 k.p.c. pozew wniesiony przez adwokata lub radcę prawnego powinien być opłacony bez wzywania do uiszczenia opłaty, a jej nieuiszczenie powoduje zwrot pozwu. Natomiast nieopłacenie apelacji powoduje jej odrzucenie (art. 370 k.p.c.). W sprawie o rozwód skarga kasacyjna nie jest dopuszczalna.

WZÓR nr 11

Olsztyn, dnia 30 marca 2008 r.

Sąd Okręgowy

w Olsztynie

I Wydział Cywilny

Powódka: Zofia Ryś, zam. Olsztyn ul. Cicha 10 m. 2

Pozwany: Jan Ryś, zam. Olsztyn, ul. Jasna 12 m. 5

POZEW

o separację

Wnoszę o:

1) orzeczenie separacji małżonków Zofii Ryś i Jana Rysia, pozostających w związku małżeńskim zawartym dnia 15 maja 1990 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w Olsztynie, nr aktu małżeństwa 145/1990, z winy pozwanego;

2) powierzenie obojgu rodzicom wykonywania władzy rodzicielskiej nad małol. synem stron Piotrem Rysiem, urodz. 10 marca 1995 r.;

3) zobowiązanie pozwanego do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania syna Piotra w kwocie 1500 zł miesięcznie, płatnej do rąk powódki do dnia 10 każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami od dnia opóźnienia w płatności każdej raty;

4) zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadnienie

Strony zawarły związek małżeński w dniu 15 maja 1990 r. przed kierownikiem Stanu Cywilnego w Olsztynie i zamieszkały w domu rodziców pozwanego.

Dowód: odpis aktu małżeństwa.

Z małżeństwa tego w dniu 10 marca 1995 r. urodził się syn Piotr.

Dowód: odpis aktu urodzenia.

Pożycie małżeńskie do wiosny 1995 r. układało się zgodnie, pozwany dbał o dom i dziecko oraz przyczyniał się do zaspokajania potrzeb rodziny.

W 2001 r. pozwany nawiązał romans z koleżanką z pracy Ireną Kowal, z którą wyjechał na wczasy, okłamując powódkę, że wyjeżdża służbowo. Od tego czasu zaczęły się nieporozumienia w małżeństwie stron. Pozwany, mimo składanych powódce i rodzicom obietnic zerwania z tą kobietą, nadal się z nią spotykał, a latem 2002 r. zamieszkał u niej. W tej sytuacji w 2002 r. doszło między stronami do zerwania pożycia fizycznego i więzi gospodarczej. Pozwany odwiedza syna i łoży na jego utrzymanie 600 zł miesięcznie.

Dowód: świadkowie: Irena Kowal, zam. Olsztyn, ul. Jasna 12 m. 5;

Anna Ryś, zam. Olsztyn, ul. Cicha 10 m. 2.

Syn stron aktualnie uczęszcza do siódmej klasy szkoły podstawowej. Poza nauką w szkole uczy się prywatnie języka angielskiego i niemieckiego za odpłatnością 600 zł miesięcznie. Na jego utrzymanie potrzebna jest kwota około 2000 zł miesięcznie.

Pozwany pracuje w Przedsiębiorstwie Budownictwa w Olsztynie i zarabia 4500 zł miesięcznie. Powódka pracuje jako nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 2 w Olsztynie i zarabia 1600 zł miesięcznie.

Dowód: zaświadczenie Przedsiębiorstwa Budownictwa o zarobkach pozwanego;

zaświadczenie Szkoły Podstawowej o zarobkach powódki;

przesłuchanie stron.

Przedstawione okoliczności uzasadniają orzeczenie separacji z winy pozwanego, gdyż powódka w żadnym stopniu nie przyczyniła się do rozkładu pożycia.

Zofia Ryś

Załączniki:

1) odpis pozwu;

2) odpis aktu małżeństwa;

3) odpis aktu urodzenia;

4) zaświadczenia o wysokości zarobków.

Uwagi

1. Separację do polskiego prawa wprowadziła z dniem 16 grudnia 1999 r. ustawa z 21 maja 1999 r. o zmianie ustaw - kodeks rodzinny i opiekuńczy... (Dz.U. Nr 52, poz. 532). Ma ona zastosowanie, gdy rozkład pożycia małżeńskiego nie wykazuje jeszcze cech trwałości, a jej celem jest umożliwienie małżonkom powrotu do wspólnego pożycia przez zachowanie węzła małżeńskiego. Sprzyja temu prawne uregulowanie sytuacji małżonków w razie ich faktycznego rozłączenia.

2. Podobnie jak przy rozwodzie, przepisy normujące separację dopuszczają jej orzeczenie tylko wówczas, gdy występują przesłanki pozytywne, przy braku przesłanek negatywnych. Przesłanki pozytywne wymieniają § 1 i 3 art. 61¹ k.r.o. Według pierwszego z nich przesłankę tę stanowi zupełny rozkład pożycia, a według drugiego zgodne żądanie małżonków, jeżeli nie mają oni wspólnych małoletnich dzieci. Przesłanki negatywne wymienia art. 61 § 2 k.r.o., stanowiąc, że mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

3. Separacja przy spełnieniu wymienionych przesłanek pozytywnych i braku negatywnych może być orzeczona w procesie lub w postępowaniu nieprocesowym, przy czym negatywna przesłanka w postaci sprzeczności orzeczenia separacji z dobrem małoletnich dzieci nie występuje w postępowaniu nieprocesowym, gdyż w tym trybie separacja może być orzeczona tylko wówczas, gdy małżonkowie nie mają takich dzieci. Do takiego wniosku prowadzi wykładnia przepisów art. 61¹§ 1 k.r.o. oraz art. 452 i n. k.p.c.

4. Pojęcie „zupełny rozkład pożycia” jako przesłanki separacji jest identyczne jak przy orzekaniu rozwodu (patrz uwaga nr 2 do wzoru pozwu o rozwód). Do orzeczenia separacji nie jest wymagane, by rozkład pożycia był także trwały. Ratio legis takiej regulacji to umożliwienie małżonkom powrotu do wspólnego pożycia przez zachowanie węzła małżeńskiego na czas separacji, gdy rozkład pożycia nie ma jeszcze cech trwałości.

5. Przy orzekaniu separacji mają zastosowanie art. 57 i 58 k.r.o. Sąd orzeka zatem, czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Jednakże zaniecha orzekania o winie na zgodne żądanie małżonków (art. 61³ § 1 w zw. z art. 57 § 2 k.r.o.), a także orzekając separację na podstawie zgodnego żądania małżonków (art. 61³ § 2 k.r.o.). W ostatnim wypadku następują takie skutki, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Z orzeczeniem winy jednego z małżonków wiąże się obowiązek alimentacyjny między małżonkami (art. 60 § 1 i 2 k.r.o.). Sąd rozstrzyga także o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi obojga małżonków, o wysokości, w jakiej każdy z małżonków obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci oraz o sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania

6. Żądanie separacji jest niezależne od żądania rozwodu i w sytuacji, gdy jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu, i to ostatnie żądanie jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód (art. 61² § 1 k.r.o.). Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest usprawiedliwione, sąd orzeka separację (art. 61² § 2 k.r.o.).

7. Według art. 61⁴ § 1 k.r.o. orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. W szczególności powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej (art. 54 § 1 k.r.o.), ustanie obowiązku wspólnego rozstrzygania o istotnych sprawach rodziny (art. 24 k.r.o.), wygaśnięcie obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (art. 27 k.r.o.), wyłączenie domniemania pochodzenia dziecka od męża matki (art. 62 § 1 k.r.o.), wyłączenie małżonka spadkodawcy od dziedziczenia ustawowego, jeżeli w chwili otwarcia spadku małżonkowie pozostawali w separacji (art. 935¹ k.c.).

8. Konsekwencją ustania wspólności majątkowej małżeńskiej na skutek orzeczenia separacji jest dopuszczalność podziału majątku wspólnego przez małżonków pozostających w separacji.

9. Małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć ponownego małżeństwa.

10. Zarówno pozew, jak i wniosek w postępowaniu nieprocesowym o separację na zgodny wniosek małżonków, a także wniosek o zniesienie separacji należy wnieść do sądu okręgowego, w którego okręgu małżonkowie mają wspólne miejsce zamieszkania, a w braku takiej podstawy - sąd miejsca ich wspólnego pobytu. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnego miejsca zamieszkania ani pobytu, wniosek należy zgłosić w sądzie właściwym dla jednego z małżonków, tj. w sądzie miejsca zamieszkania lub pobytu wnioskodawcy.

11. Uprawnionym do wystąpienia z żądaniem separacji jest każdy z małżonków.

12. O możliwości skierowania stron do mediacji por. uwagę 9 do wzoru 10.

13. Od pozwu w sprawie o separację wniesionego do sądu po dniu 1 marca 2006 r. pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 zł (art. 26 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

WZÓR nr 12

Olsztyn, dnia 30 marca 2008 r.

Do

Sądu Okręgowego

w Olsztynie

I Wydział Cywilny

Wnioskodawcy: Zofia Ryś zam. Olsztyn ul. Cicha 10 m. 2

Jan Ryś zam. Olsztyn ul. Jasna 12 m. 5

WNIOSEK

o orzeczenie separacji na zgodne żądanie małżonków

Wnioskodawcy Zofia i Jan Rysiowie wnoszą o:

Orzeczenie separacji na zgodne żądanie.

Uzasadnienie

Wnioskodawcy zawarli związek małżeński w dniu 6 czerwca 1990 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w Olsztynie

Dowód: odpis aktu małżeństwa.

Z małżeństwa tego małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci.

Pożycie małżeńskie układało się dobrze do wiosny 1995 r. Jan Ryś w 1995 r. nawiązał romans z koleżanką z pracy, z którą wyjechał na wczasy, okłamując żonę, że wyjeżdża służbowo. Od tego czasu zaczęły się nieporozumienia w małżeństwie powodujące oddalanie się małżonków od siebie, zerwanie początkowo pożycia fizycznego, a następnie też wspólnoty gospodarczej i wygaśnięcie uczuć. Jan Ryś zamieszkał w grudniu 1995 r. z inną kobietą, doprowadzając do ustania wszelkich relacji między małżonkami. Doszło więc do zupełnego rozkładu pożycia w rozumieniu art. 61¹ k.r.o. uzasadniającego orzeczenie separacji na podstawie zgodnego żądania małżonków.

Dowód: zeznania wnioskodawców.

Zofia Ryś

Jan Ryś

Załączniki:

1) odpis wniosku;

2) odpis aktu małżeństwa.

Uwagi

1. Por. uwagi do wzoru 11.

2. Od pozwu w sprawie o separację na zgodne żądanie małżonków wniesionego po dniu 1 marca 2006 r. pobiera się opłatę stałą w kwocie 100 zł (art. 37 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

WZÓR nr 13

Olsztyn, dnia 15 marca 2008 r.

Sąd Okręgowy

w Olsztynie

I Wydział Cywilny

Wnioskodawcy: Zofia Ryś

Jan Ryś, zam. Olsztyn, ul. Cicha 10 m. 2

WNIOSEK

o zniesienie separacji

Wnioskodawcy Zofia i Jan Rysiowie wnoszą o:

Zniesienie separacji orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 czerwca 2005 r. w sprawie I C 130/05 oraz orzeczenie, że władza rodzicielska nad małol. synem stron Piotrem Rysiem urodzonym 10 marca 1993 r. będzie przysługiwać obojgu rodzicom.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 10 czerwca 2005 r. sprawie I C 130/05 orzekł o separacji małżonków Zofii i Jana Rysiów pozostających w związku małżeńskim od dnia 15 maja 1990 r. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małol. synem stron powierzył matce.

Dowód: akta Sądu Okręgowego w Olsztynie I C 130/05,

odpis skrócony aktu małżeństwa stron.

Małżonkowie 4 miesiące temu pojednali się, nawiązali ponownie wspólne pożycie i od tego czasu stosunki rodzinne układają się zgodnie. Interes rodziny i dobro małol. dziecka stron przemawiają więc za wnioskowanym rozwiązaniem, które w przedstawionej sytuacji ma charakter optymalny i stabilny.

Dowód: przesłuchanie wnioskodawców.

W tym stanie rzeczy wniosek jest uzasadniony.

Zofia Ryś

Jan Ryś

Załączniki:

1) odpis pozwu;

2) odpis skrócony aktu małżeństwa.

Uwagi

1. Separacja ustaje wraz z ustaniem małżeństwa, a więc na skutek śmierci jednego z małżonków, w wyniku rozwiązania małżeństwa przez rozwód lub jego unieważnienia. Artykuł 61⁶ § 1 k.r.o. ustanawia kolejny sposób ustania separacji w postaci jej zniesienia orzeczeniem sądu. Do zniesienia wymagane jest zgodne żądanie obojga małżonków, którym przysługuje legitymacja łączna. Ze zgodnym żądaniem mamy do czynienia nie tylko wówczas, gdy oboje małżonkowie składają wniosek, ale także wtedy, gdy wniosek składa jedno z nich, a drugie przyłącza się do wniosku, żądając również zniesienia separacji.

2. Ustawodawca pozostawił wyłącznie małżonkom decyzję o zniesieniu separacji. Sąd jest związany zgodnym żądaniem małżonków, jeżeli w pełni swobodnie decydują się oni na zniesienie separacji.

3. Sprawy o zniesienie separacji należą do właściwości sądu okręgowego i są rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym (art. 567¹ k.p.c.) przez jednego sędziego bez udziału ławników (art. 509 k.p.c.). Postanowienie o zniesieniu separacji sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy (art. 567⁴ k.p.c.) i ma ono charakter konstytutywny.

4. Znosząc separację, sąd z urzędu rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków (art. 616 § 3 k.r.o.)

5. Od wniosku o zniesienie separacji pobiera się opłatę stałą w kwocie 100 zł (art. 37 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, po. 1398).

WZÓR nr 14

Lublin, dnia 20 marca 2008 r.

Sąd Okręgowy

Wydział Cywilny

w Lublinie

Powódka: Marta Białas, zam. Lublin, ul. Karowa 14 m. 25, reprezentowana przez adwokata Jana Króla

Pozwany: Henryk Białas, zam. Lublin, ul. Rzeczna 30 m. 12

POZEW

o unieważnienie małżeństwa

W imieniu powódki, której pełnomocnictwo załączam, wnoszę o:

1) unieważnienie małżeństwa zawartego w złej wierze przez pozwanego Henryka Białasa z powódką Martą Kruk, przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Lublinie w dniu 10 maja 1999 r., nr aktu małżeństwa 54/99;

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadnienie

Strony zawarły w dniu 10 maja 1999 r. związek małżeński przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Lublinie.

Dowód: odpis zupełny aktu małżeństwa.

Z tego związku strony nie mają dzieci. W listopadzie 2005 r. powódka odebrała od listonosza wezwanie dla pozwanego jako podejrzanego do Prokuratury w Lublinie. Gdy zażądała wyjaśnień, pozwany przyznał, że jest to postępowanie w związku z podejrzeniami o bigamię, gdyż w 1997 r. zawarł związek małżeński z Ireną Gal, którą następnie porzucił.

Dowód: odpis zupełny aktu małżeństwa Ireny Gal i pozwanego;

świadek Irena Gal, zam. Lublin, ul. Karowa 35 m. 11.

Powódka, zawierając związek małżeński z pozwanym, nie wiedziała, że pozostaje on w związku małżeńskim z inną kobietą, była więc w dobrej wierze.

Powódka pracuje w Szkole Podstawowej nr 5 w Lublinie jako nauczycielka i zarabia 1600 zł miesięcznie. Pozwany pracuje w Urzędzie Miejskim w Lublinie i zarabia 2500 zł miesięcznie.

W tym stanie rzeczy powództwo jest konieczne i uzasadnione.

adw. Jan Król

Załączniki:

1) odpis zupełny aktu małżeństwa stron;

2) odpis zupełny aktu małżeństwa Ireny Gal i pozwanego;

3) zaświadczenia o wysokości zarobków stron;

4) dwa odpisy pozwu.

Uwagi

1. W art. 10-16 k.r.o. ustanowiono przeszkody (zakazy) ograniczające swobodę zawierania małżeństwa. Istnienie tych przeszkód w chwili zawarcia małżeństwa może stanowić podstawę do jego unieważnienia. Są to:

- nieosiągnięcie wymaganego wieku 18 lat przez mężczyznę lub kobietę (art. 10 § 1 k.r.o), chyba że małżonek przed wytoczeniem powództwa o unieważnienie małżeństwa wiek ten osiągnął (art. 10 § 3 k.r.o.);

- całkowite ubezwłasnowolnienie (art. 11 § 1 k.r.o.), chyba że ubezwłasnowolnienie zostało uchylone (art. 11 § 3 k.r.o.);

- choroba psychiczna albo niedorozwój umysłowy (art. 12 § 1 k.r.o.), chyba że choroba ustała (art. 12 § 3 k.r.o.);

- pozostawanie przez którąkolwiek ze stron w chwili zawierania małżeństwa w zawartym wcześniej związku małżeńskim (art. 13 § 1 k.r.o.), chyba że poprzednie małżeństwo ustało, ale nie przez śmierć osoby, która zawarła ponowne małżeństwo, lub zostało unieważnione;

- stosunek pokrewieństwa, rodzeństwa i powinowactwa między osobami zawierającymi małżeństwo - w linii prostej bez ograniczenia (art. 14 § 1 k.r.o.);

- pozostawanie przez osoby zawierające małżeństwo w stosunku przysposobienia (przysposabiający i przysposobiony) (art. 15 § 1 k.r.o.), chyba że stosunek ten ustał (art. 15 § 3 k.r.o.);

- jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało złożone w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli lub pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony małżeństwa bądź pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony małżeństwa czy osoby trzeciej (art. 151 § 1 k.r.o.), chyba że upłynęło 6 miesięcy od ustania stanu wyłączającego świadome wyrażenie woli, od wykrycia błędu lub ustania obawy wywołanej groźbą, a w każdym wypadku, gdy upłynęły trzy lata od zawarcia małżeństwa (art. 151 § 3 k.r.o.);

- złożenie przez pełnomocnika oświadczenia o zawarciu małżeństwa mimo braku zezwolenia sądowego w tym przedmiocie, chyba że małżonkowie podjęli wspólne pożycie (art. 16 k.r.o.).

2. Orzekając unieważnienie małżeństwa, sąd orzeka także o tym, czy i który z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze. Za będącego w złej wierze uważa się małżonka, który w chwili zawarcia małżeństwa wiedział o okoliczności stanowiącej podstawę do jego unieważnienia (art. 20 k.r.o.).

3. Pozew należy wnieść do sądu okręgowego, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne zamieszkanie, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze stale przebywa. W braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a gdy i tej podstawy nie ma - sąd miejsca zamieszkania powoda (art. 17 pkt 1 i art. 41 k.p.c.).

4. Legitymowanym do wytoczenia powództwa jest każdy z małżonków (art. 10 § 2, art. 11 § 2, art. 12 § 2 i art. 15 § 2 k.r.o.), a gdy podstawą unieważnienia małżeństwa jest bigamia lub pokrewieństwo między małżonkami, z pozwem może wystąpić każdy, kto ma w tym interes prawny (art. 13 § 2 i art. 14 § 2 k.r.o.). Przy zawarciu małżeństwa przez pełnomocnika z pozwem o unieważnienie małżeństwa z powodu nieprawidłowości dotyczących pełnomocnictwa może wystąpić tylko mocodawca (art. 16 k.r.o.). Powództwo o unieważnienie małżeństwa może wytoczyć także prokurator (art. 22 k.r.o.).

Biernie legitymowanym jest drugi małżonek. Jeżeli po wytoczeniu powództwa o unieważnienie małżeństwa przez jednego z małżonków drugi małżonek zmarł, na jego miejsce w procesie wstępuje kurator ustanowiony przez sąd i unieważnienie może być orzeczone. W razie śmierci małżonka, który wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa, unieważnienia mogą dochodzić jego zstępni (art. 19 k.r.o.).

5. W przepisach o postępowaniu odrębnym w sprawach małżeńskich pozew o unieważnienie małżeństwa unormowany jest tak samo jak pozew o rozwód. Uwagi zamieszczone przy pozwie o rozwód odnoszą się zatem odpowiednio również do pozwu o unieważnienie małżeństwa wraz z jurysdykcją krajową.

6. Wobec zawartego w art. 21 k.r.o. odesłania do odpowiedniego stosowania przepisów o rozwodzie, sąd w wyroku unieważniającym małżeństwo rozstrzyga także o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi obojga małżonków oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci. Sąd orzeka również o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania, może też na wniosek jednego z małżonków dokonać podziału majątku wspólnego.

7. Odpis pozwu doręcza się prokuratorowi i zawiadamia się go o terminach rozprawy (art. 449 § 1 k.p.c.).

8. Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz.1398) od pozwu w sprawie o unieważnienie małżeństwa pobiera się opłatę stałą w kwocie 200 zł.

9. Od wyroku wydanego przez sąd okręgowy przysługuje apelacja do sądu apelacyjnego, a od wyroku sądu apelacyjnego skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. Jeśli choćby jedna ze stron po uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński skarga kasacyjna jest niedopuszczalna.

WZÓR nr 15

Opole, dnia 10 lutego 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Opolu

Powód: Piotr Wysocki, zam. Opole, ul. Lipowa 10/2

Pozwani: 1) małoletni Piotr Wysocki, zam. Opole, ul. Polna 15/11,

2) Alicja Kruk, zam. Opole, ul. Polna 15/11

POZEW

o ustalenie bezskuteczności uznania dziecka

Wnoszę o:

1) ustalenie bezskuteczności uznania małol. Piotra Wysockiego, urodz. przez pozwaną Alicję Kruk dnia 10 kwietnia 2005 r. w Opolu, którego powód uznał w dniu 15 września 2005 r. przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Opolu;

2) zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadnienie

Powód poznał pozwaną Alicję Kruk w kawiarni latem 2004 r. Od tego czasu spotykali się, a w sierpniu 2004 r. wyjechali razem na wczasy nad morze. Tam podjęli współżycie fizyczne. Po powrocie z wczasów nadal się spotykali.

W październiku 2004 r. pozwana oznajmiła powodowi, że jest w ciąży. Powód uwierzył, że jest ojcem poczętego dziecka i zdecydowali z pozwaną, że pobiorą się, gdy pozwany wróci z wojska.

Pozwana w dniu 10 kwietnia 2005 r. urodziła syna Piotra, o czym zawiadomiła pozwanego, pisząc w liście, że dziecko urodziło się przedwcześnie i jest w inkubatorze.

Dowód: odpis aktu urodzenia małol. Piotra.

Powód, będąc we wrześniu 2005 r. na przepustce z wojska, w dniu 15 września uznał małol. Piotra za swoje dziecko przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Opolu. Po powrocie z wojska dowiedział się od koleżanki, że pozwana powiedziała jej, iż ojcem syna Piotra jest jej kolega z pracy.

Dowód: świadek Irena Bąk, zam. Opole, ul. Klonowa 25/12.

W tej sytuacji powód zapoznał się w szpitalu z dokumentacją porodową małol. Piotra i stwierdził, że urodził się on jako dziecko donoszone i nie był umieszczony w inkubatorze. Gdy zażądał od pozwanej wyjaśnień, ta przyznała, że nie jest on ojcem dziecka, ale w obawie, iż nie ożeni się z nią, napisała, że dziecko urodziło się przedwcześnie.

Dowód: karta porodu małol. pozwanego.

W tym stanie rzeczy, skoro data poczęcia małol. pozwanego przypada na okres, w którym powód nie obcował cieleśnie z jego matką, a dowiedział się, że nie jest ojcem małol.Piotra, spełnione są przesłanki do ustalenia bezskuteczności uznania.

Piotr Wysocki

Załączniki:

1) odpis aktu urodzenia małol. pozwanego;

2) trzy odpisy pozwu.

Uwagi

1. Zgodnie z art. 72 k.r.o., jeżeli nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki, albo gdy domniemanie takie zostało obalone, ustalenie ojcostwa może nastąpić albo przez uznanie dziecka przez ojca, albo na mocy orzeczenia sądu.

2. Uznanie dziecka może nastąpić przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo przed sądem opiekuńczym, a za granicą przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi (art. 73 § 4 k.r.o.). W razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu matki dziecka lub mężczyzny, od którego dziecko pochodzi, oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może zostać zaprotokołowane przez notariusza albo złożone do protokołu wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy ( art. 74. § 1).

3. Uznanie ojcostwa dziecka jest czynnością prawnorodzinną, mającą charakter ściśle osobisty, co oznacza, że oświadczenie o uznaniu może złożyć wyłącznie uznający. Żadna inna osoba, w tym także przedstawiciel ustawowy osoby nie mającej pełnej zdolności do czynności prawnych, nie może złożyć takiego oświadczenia. Nie może go też złożyć pełnomocnik. Zgodnie z art. 73. § 1 uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna.

§ 2. Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym złożyć oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa przepisy regulujące obowiązki i prawa wynikające z uznania, przepisy o nazwisku dziecka oraz różnicę pomiędzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka.

§ 3. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa, jeżeli uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powziął wątpliwość co do pochodzenia dziecka.

§ 4. Uznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym, a za granicą również przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi.

4. Można uznać ojcostwo przed urodzeniem się dziecka już poczętego ( art. 75. § 1k.r.o.). Uznanie ojcostwa nie może nastąpić po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności (art. 76. § 1 k.r.o.). Jeżeli dziecko zmarło przed osiągnięciem pełnoletności, uznanie ojcostwa może nastąpić w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym mężczyzna składający oświadczenie o uznaniu dowiedział się o śmierci dziecka, nie później jednak niż do dnia, w którym dziecko osiągnęłoby pełnoletność ( art.76 § 2). .

5. Oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może złożyć osoba, która ukończyła szesnaście lat i nie istnieją podstawy do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia (art. 77 § 1 k.r.o.). Jeżeli nie ma ona pełnej zdolności do czynności prawnych, może złożyć oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa tylko przed sądem opiekuńczym ( art.77 § 2 k.r.o.).

6. Do dnia 13 czerwca 2009 r. mężczyzna, który uznał dziecko mógł żądać unieważnienia uznania powołując się na wady swojego oświadczenia woli o uznaniu dziecka. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie kodeksu rodzinnego (Dz. U. Nr 220, poz.1431), która weszła w życie 13 czerwca 2009 r. wprowadziła w miejsce powództwa o unieważnienie uznania, powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania, ustalając termin do jego wytoczenia od dnia powzięcia przez mężczyznę wiadomości, że nie jest ojcem, nie zaś od innego zdarzenia np. wykrycia wady. W razie uznania ojcostwa przed urodzeniem się dziecka już poczętego bieg tego terminu nie może rozpocząć się przed urodzeniem się dziecka (art. 78 § 1 k.r.o.). Ustawodawca wprowadzając tę zmianę realizuje w ten sposób zasadę ustalania pochodzenia dziecka od ojca zgodnie z „prawdą genetyczną”.

Przepisy o ustaleniu bezskuteczności uznania ojcostwa stosuje się odpowiednio do matki dziecka, która potwierdziła ojcostwo ( art. 79 k.r.o.). Unormowanie to jest wyrazem równego traktowania matki i mężczyzny, który uznał ojcostwo.

Po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa nie może być wytoczone ani przez matkę dziecka, ani przez mężczyznę, który uznał ojcostwo ( art. 80 k.r.o.). .

Dziecko może żądać ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa, jeżeli uznający mężczyzna nie jest jego ojcem. Z żądaniem tym dziecko może wystąpić po dojściu do pełnoletności, nie później jednak niż w ciągu trzech lat od jej osiągnięcia ( art. 81. § 1 i 2 k.r.o.).

7. Zgodnie z art. 82. § 1. Mężczyzna, który uznał ojcostwo, wytacza powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko dziecku.

§ 2. Matka wytacza powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przeciwko dziecku i mężczyźnie, który uznał ojcostwo, a jeżeli mężczyzna ten nie żyje - przeciwko dziecku.

§ 3. Dziecko wytacza powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przeciwko mężczyźnie, który uznał ojcostwo i przeciwko matce, a gdy matka nie żyje - tylko przeciwko temu mężczyźnie. Jeżeli mężczyzna ten nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.

Według art. 83. § 1. po śmierci dziecka ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne.

Jeżeli mężczyzna, który uznał ojcostwo ze względu na stan psychiczny nie wytoczył takiego powództwa, mają odpowiednie zastosowanie przepisy art.64 i 65 k.r.o. stanowiące: Art. 64. § 1. jeżeli mąż matki został całkowicie ubezwłasnowolniony z powodu choroby psychicznej lub innego rodzaju zaburzeń psychicznych, na które zapadł w ciągu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, powództwo może wytoczyć jego przedstawiciel ustawowy. Termin do wytoczenia powództwa wynosi w tym wypadku sześć miesięcy od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego, a jeżeli przedstawiciel powziął wiadomość o urodzeniu się dziecka dopiero później - sześć miesięcy od dnia, w którym tę wiadomość powziął.

§ 2. Jeżeli przedstawiciel ustawowy męża całkowicie ubezwłasnowolnionego nie wytoczył powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, mąż może wytoczyć powództwo po uchyleniu ubezwłasnowolnienia. Termin do wytoczenia powództwa wynosi w tym wypadku sześć miesięcy od dnia uchylenia ubezwłasnowolnienia, a jeżeli mąż powziął wiadomość o urodzeniu się dziecka dopiero później - sześć miesięcy od dnia, w którym tę wiadomość powziął.

Art. 65. Jeżeli mąż matki zapadł na chorobę psychiczną lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne w ciągu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa i mimo istnienia podstaw do ubezwłasnowolnienia całkowitego nie został ubezwłasnowolniony, może on wytoczyć powództwo w ciągu sześciu miesięcy od ustania choroby lub zaburzeń, a gdy powziął wiadomość o urodzeniu się dziecka dopiero później - w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym tę wiadomość powziął.

8. W sprawach o ustalenie bezskuteczności uznania zgodnie z art.453¹ k.p.c. matka i ojciec dziecka mają zdolność procesową także wtedy, gdy są ograniczeni w zdolności do czynności prawnych, jeżeli ukończyli szesnaście lat.

9. Prokurator, wytaczając powództwo o unieważnienie uznania, pozywa dziecko i mężczyznę, który je uznał, a jeżeli ten nie żyje, kuratora ustanowionego na jego miejsce oraz matkę dziecka, jeżeli żyje (art. 454 § 3 k.p.c.). Jeżeli pozwanym w sprawie o unieważnienie uznania jest małoletnie dziecko, musi ono być reprezentowane przez kuratora ustanowionego w tym celu przez sąd opiekuńczy (art. 98 § 2 i art. 99 k.r.o.).

9. Sądem właściwym jest sąd rejonowy, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania (art. 16, 17 pkt 1 i art. 27 § 1 k.p.c.). Sprawa podlega rozpoznaniu w trybie odrębnego postępowania procesowego unormowanego w art. 453-458 k.p.c. Odpis pozwu doręcza się prokuratorowi i zawiadamia się go o terminach rozprawy (art. 457 k.p.c.).

10. Od wydanego wyroku przysługuje apelacja do sądu okręgowego (art. 367 § 2 k.p.c.), a od wyroku sądu okręgowego skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego (art. 398¹ § 1 k.p.c.).

WZÓR nr 16

Poznań, dnia 20 marca 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Opolu

Powód: Jan Król, zam. Opole, ul. Kinowa 35 m. 10

Pozwany: Michał Król, zam. Opole, ul. Kasztanowa 35 m. 10

POZEW

o rozwiązanie przysposobienia

Wnoszę o:

1) rozwiązanie przysposobienia pozwanego Michała Króla, urodz. w dniu

15 maja 1984 r. w Radomiu, przez powoda Jana Króla, które zostało orzeczone postanowieniem Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 2 sierpnia 1995 r., I Nsm 14/95;

2) zakazanie pozwanemu używania nazwiska powoda „Król”,

3) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadnienie

Powód jest byłym mężem matki pozwanego. Po zawarciu z nią małżeństwa przysposobił pozwanego w 1995 r.

Dowód: odpis aktu urodzenia pozwanego;

odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 2 sierpnia 1995 r.

Powód przez wiele lat zajmował się wychowaniem pozwanego i łożył na jego utrzymanie. Stosunki między nimi były bardzo serdeczne. Pogorszyły się, gdy pozwany nie chciał się uczyć ani pracować i żądał od powoda pieniędzy na rozrywki. Po jednej z odmów ukradł powodowi wartościową biżuterię i sprzedał ją. Za popełnienie tego przestępstwa został prawomocnie skazany.

Dowód: akta sprawy II K 312/01 Sądu Rejonowego w Opolu.

Od tego czasu pozwany jest wrogo ustosunkowany do powoda, zerwane zostały wszelkie kontakty między nimi oraz między powodem a matką pozwanego, która miała pretensje do powoda, że złożył doniesienie o popełnieniu przez pozwanego przestępstwa. Doprowadziło to także do nieporozumień między małżonkami, co skończyło się rozwodem. W tej sytuacji powód, nie widząc szans na uratowanie więzi rodzinnej, opuścił wspólne mieszkanie.

Dowód: akta sprawy I C 137/02 Sądu Okręgowego w Opolu;

świadek Agata Król, zam. Opole, ul. Kasztanowa 35 m. 10;

przesłuchanie stron.

W tym stanie rzeczy istnieją ważne powody do rozwiązania przysposobienia i powrotu pozwanego do dawnego nazwiska.

Jan Król

Załączniki:

1) odpis zupełny aktu urodzenia pozwanego,

2) odpis pozwu.

Uwagi

1. Rozwiązanie przysposobienia regulują art. 125-127 k.r.o. Art. 125 § 1 k. r. o. wymienia dwie przesłanki dopuszczalności rozwiązania przysposobienia: a) istnienie ważnych powodów i b) dobro małoletniego dziecka. Przez ważne powody należy rozumieć rozkład więzi rodzinnej, jaka normalnie cechuje stosunki między rodzicami a dziećmi, gdy jest on daleko posunięty i według rozsądnych przewidywań nieodwracalny. W sytuacjach wyjątkowych ważnym powodem rozwiązania stosunku przysposobienia mogą być: a) konieczność usunięcia przeszkody do zawarcia małżeństwa przez strony stosunku przysposobienia i b) potrzeba umożliwienia powrotu dziecka do rodziny naturalnej, np. w wypadku odnalezienia się rodziców naturalnych, którzy w chwili orzekania o przysposobieniu nie byli znani lub nie było wiadomo, czy żyją i gdzie się znajdują.

2. Nie mogą w zasadzie uzasadniać rozwiązania przysposobienia trudności wychowawcze, nawet jeżeli leżą po stronie przysposobionego dziecka, które zdaje sobie sprawę ze swego niewłaściwego postępowania. Nie może też skutecznie domagać się rozwiązania przysposobienia przysposabiający, który jest wyłącznie winny rozkładu więzi rodzinnej, np. z powodu nadużywania swojej władzy rodzicielskiej.

3. Nie jest dopuszczalne rozwiązanie przysposobienia, jeżeli wskutek tego miałoby ucierpieć dobro małoletniego dziecka. Przy ocenie dobra dziecka należy przede wszystkim mieć na względzie to, czy rozwiązanie nie pozbawi go potrzebnej pieczy, a więc, czy będzie mogło wrócić do rodziny naturalnej albo być umieszczone w innej rodzinie zastępczej.

4. Nie jest dopuszczalne rozwiązanie przysposobienia, na które rodzice przysposobionego wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę bez wskazania osoby przysposabiającego (art. 125¹ § 1 k.r.o.). Nie jest też dopuszczalne rozwiązanie przysposobienia po śmierci przysposobionego lub przysposabiającego, chyba że przysposabiający zmarł po wszczęciu sprawy o rozwiązanie stosunku przysposobienia. Wówczas na jego miejsce w procesie wstępuje kurator ustanowiony przez sąd (art. 125 § 2 k.r.o.).

5. Orzekając rozwiązanie stosunku przysposobienia, sąd może, stosownie do okoliczności, utrzymać w mocy wynikające z niego obowiązki alimentacyjne. Przez stosowne okoliczności należy rozumieć przede wszystkim sytuację majątkową dziecka po rozwiązaniu przysposobienia, wiek przysposobionego i przysposabiającego, ich zdolność do pracy, czas trwania przysposobienia oraz zawinioną przyczynę rozpadu więzi rodzinnej.

6. W wyniku rozwiązania przysposobienia ustają w zasadzie ex lege jego skutki, a powraca stan sprzed przysposobienia obejmujący: a) stan cywilny przysposobionego i przysposabiającego, b) więzy pokrewieństwa, c) władzę rodzicielską, d) zasady spadkobrania. Wyjątek od tej reguły stanowią uregulowania dotyczące obowiązku alimentacyjnego oraz imienia i nazwiska przysposobionego. Obowiązki alimentacyjne z chwilą rozwiązania przysposobienia ustają, sąd może jednak, orzekając o rozwiązaniu, utrzymać je w mocy. Natomiast imię i nazwisko nabyte przez przysposobienie przysposobiony zachowuje, z tym że sąd może z ważnych powodów - na wniosek przysposobionego lub przysposabiającego - orzec powrót do nazwiska, jakie przysposobiony nosił przed orzeczeniem przysposobienia. O powrocie do imienia noszonego poprzednio sąd jest obowiązany orzec na wniosek przysposobionego (art. 126 k.r.o.).

7. Z pozwem o rozwiązanie przysposobienia może wystąpić zarówno przysposabiający, jak i przysposobiony. W razie przysposobienia wspólnego przez małżonków każde z nich może żądać rozwiązania przysposobienia tylko w tej części, która jego dotyczy, gdyż w wypadku przysposobienia wspólnego powstają dwa odrębne stosunki przysposobienia. Gdy rozwiązania przysposobienia wspólnego żąda przysposobiony, może pozwać oboje przysposabiających albo jedno z nich, w zależności od tego, czy żąda rozwiązania obu odrębnych stosunków przysposobienia, czy tylko jednego z nich. Powództwo o rozwiązanie przysposobienia może wytoczyć także prokurator (art. 127 k.r.o.). Pozywa on przysposabiającego (przysposabiających) i przysposobionego (art. 454 § 4 k.p.c.). Małoletni przysposobiony, zarówno wtedy, gdy jest powodem, jak i wtedy, gdy jest pozwany, musi być reprezentowany w procesie przez kuratora ustanowionego na podstawie art. 98 § 2 i art. 99 k.r.o.

8. Pozew o rozwiązanie przysposobienia należy wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania (art. 16, 17 pkt 1 i art. 27 § 1 k.p.c.). Sprawa podlega rozpoznaniu w trybie odrębnego postępowania procesowego unormowanego w art. 453-458 k.p.c. Dlatego, gdy pozew wnosi pełnomocnik, konieczne jest złożenie pełnomocnictwa szczególnego.

Od wydanego wyroku przysługuje apelacja do sądu okręgowego (art. 367 § 2 k.p.c.), a od wyroku sądu okręgowego skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego (art. 398¹ § 1 k.p.c.).

9. Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 139⁸) od pozwu o rozwiązanie przysposobienia wniesionego po 1 marca 2006 r. pobiera się opłatę stałą w kwocie 200 zł.

WZÓR nr 17

Oława, dnia 11 marca 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Oławie

Wnioskodawczyni: Maria Lis, zam. Oława, ul. Lipowa 70 m. 11

Uczestnicy postępowania: 1) Anna Lis, zam. Oława, ul. Lipowa 70 m. 11,

2) Jan Lis, zam. Oława, ul. Lipowa 70 m. 11,

3) Ryszard Krupa, zam. Wrocław, ul. Stawowa 230 m. 50

WNIOSEK

o zezwolenie na zawarcie małżeństwa

Wnoszę o:

zezwolenie małoletniej Marii Lis, urodz. dnia 3 marca 1992 r. w Oławie, córce Anny i Jana małż. Lis, na zawarcie małżeństwa z Ryszardem Krupą, urodz. 1 września 1982 r. we Wrocławiu, synem Józefa i Marii Krupa.

Uzasadnienie

Urodziłam się dnia 3 marca 1992 r. w Oławie jako córka Anny i Jana małżonków Lis.

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia.

Jestem uczennicą trzeciej klasy Zasadniczej Szkoły Gastronomicznej w Oławie. Odbywam praktykę zawodową w Restauracji „Kasztelańska”, należącej do Spółdzielni Spożywców w Oławie, za wynagrodzeniem 850 zł miesięcznie.

Dowód: zaświadczenie Zasadniczej Szkoły;

zaświadczenie Spółdzielni Spożywców.

Z uczestnikiem postępowania Ryszardem Krupą znamy się od roku, a ponieważ się kochamy, pragniemy się pobrać. Na skutek współżycia fizycznego z uczestnikiem jestem w trzecim miesiącu ciąży. Zarówno fizycznie, jak i psychicznie jestem dojrzała do zawarcia małżeństwa.

Dowód: zaświadczenie lekarskie.

Uczestnik pracuje w Zakładzie Mechaniki Samochodowej jako mechanik i zarabia 1800 zł miesięcznie. Jego sytuacja zawodowa jest w pełni ustabilizowana.

Dowód: zaświadczenie o wysokości zarobków uczestnika Ryszarda Krupy.

Zarówno moi rodzice, jak i rodzice uczestnika nie sprzeciwiają się zawarciu przez nas małżeństwa i wyrażają zgodę, abyśmy po zawarciu małżeństwa zamieszkali u moich rodziców.

Dowód: przesłuchanie uczestników.

W tym stanie rzeczy żądanie wniosku jest uzasadnione.

Maria Lis

Załączniki:

1) odpis skrócony aktu urodzenia;

2) zaświadczenia o zatrudnieniu wnioskodawczyni i uczestnika;

3) zaświadczenie lekarskie;

4) odpisy wniosku.

Uwagi

1. Ustawodawca w art. 10 § 1 k.r.o. określił minimalny wiek 18 lat dla mężczyzny i dla kobiety, stanowiący o zdolności do zawarcia małżeństwa. Od tej zasady przepis przewiduje wyjątek, stanowiąc, że z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, jeżeli z okoliczności wynika, że zamierzone małżeństwo będzie zgodne z dobrem założonej rodziny. Nie jest więc dopuszczalne zezwolenie na zawarcie małżeństwa mężczyźnie, który nie ukończył 18 lat i kobiecie, która nie ukończyła lat 16.

2. Ważne powody w rozumieniu art. 10 § 1 k.r.o. muszą być zgodne z dobrem założonej rodziny i jej społeczną funkcją. Tylko wtedy można za takie powody uznać np. ciążę lub urodzenie dziecka ze stosunku osób mających zamiar zawrzeć związek małżeński czy trwały związek faktyczny istniejący między nimi od dłuższego czasu.

3. Zezwolenia na zawarcie małżeństwa kobiecie niemającej ukończonych lat osiemnastu udziela sąd opiekuńczy na jej wniosek (art. 561 § 1 k.p.c.). Przed wydaniem postanowienia rozstrzygającego taki wniosek sąd wysłucha wnioskodawcę, osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte, oraz w razie potrzeby osoby bliskie przyszłych małżonków (art. 561 § 3 k.p.c.).

4. Sąd polski jest właściwy do udzielenia zezwolenia na zawarcie małżeństwa kobiecie mającej obywatelstwo polskie także wtedy, gdy zamierza ona zawrzeć małżeństwo za granicą. Brak natomiast krajowej jurysdykcji sądu polskiego do udzielenia zezwolenia cudzoziemce na zawarcie małżeństwa w Polsce.

5. Z wnioskiem należy wystąpić do sądu rejonowego, w którego okręgu zamieszkuje wnioskodawczyni, a w braku miejsca zamieszkania do sądu miejsca jej pobytu (art. 569 § 1 k.p.c.).

6. Od wniosku pobiera się opłatę stałą w wysokości 100 zł (art. 37 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

WZÓR nr 18

Poznań, dnia 10 marca 2008 r.

Sąd Rejonowy

I Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Poznaniu

Wnioskodawczyni: Anna Gołąb, zam. Poznań, ul. Krótka 121 m. 10

Uczestnik postępowania: Jan Gołąb, zam. Poznań, ul. Krótka 121 m. 10

WNIOSEK

o zezwolenie małżonkowi na sprzedaż nieruchomości wspólnej

Wnoszę o:

zezwolenie wnioskodawczyni na sprzedaż nieruchomości położonej w Borkach, stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr 15/1, będącą własnością Anny i Jana małżonków Gołąb na prawach wspólności ustawowej, objętą księgą wieczystą nr Kw 823, prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Poznaniu.

Uzasadnienie

Strony są małżeństwem, z którego mają dwoje dzieci w wieku 19 i 21 lat. W czasie trwania małżeństwa nabyły w celach rekreacyjnych wymienioną działkę zabudowaną domem letniskowym.

Dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa;

odpisy aktów urodzeń dzieci;

wyciąg hipoteczny z księgi wieczystej.

Wnioskodawczyni zamierza działkę tę sprzedać, by uzyskać fundusze na prywatne nauczanie dzieci języka angielskiego i ich wyjazd do Anglii na obóz językowy. Przedmiotowa działka nie jest obecnie właściwie wykorzystywana. Dzieci są już dorosłe, studiują i spędzają wakacje nad morzem bądź w górach. Z otrzymywanego przez nas z mężem wynagrodzenia za pracę, które jest naszym jedynym źródłem utrzymania, nie jesteśmy w stanie pokryć kosztów nauczania dzieci języka angielskiego. Mąż sprzeciwia się sprzedaży działki, twierdząc, że dzieci nie muszą się prywatnie uczyć języków.

Uważam, że w opisanej sytuacji sprzedaż działki jest konieczna dla zapewnienia dzieciom odpowiedniego startu życiowego.

Z tych przyczyn wniosek jest konieczny i uzasadniony.

Anna Gołąb

Załączniki:

1) odpis skrócony aktu małżeństwa;

2) odpisy aktów urodzeń dzieci;

3) wyciąg hipoteczny z księgi wieczystej.

4) odpis wniosku.

Uwagi

1. Jakie przedmioty majątkowe stanowią majątek objęty wspólnością ustawową, tj. majątek wspólny małżonków, a jakie majątek osobisty każdego z nich, określają art. 31 oraz 33-34 k.r.o. Wykonywanie przez małżonków zarządu majątkiem wspólnym jest unormowane w art. 36-40 k.r.o. W zakresie zarządu tym majątkiem w stanie prawnym obowiązującym do dnia 19 stycznia 2005 r. wyróżniało się zwykły zarząd oraz czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu. Do zwykłego zarządu należały czynności związane z bieżącą eksploatacją tego majątku i utrzymaniem go w stanie niepogorszonym. Bez wątpienia taką czynnością było dokonywanie z tego majątku wydatków na umeblowanie mieszkania, zakup żywności i odzieży, nabycie własności nieruchomości lub innego prawa majątkowego (tak SN w uchwale składu 7 sędziów z dnia 16 marca 1995 r., III CZP 9/95, OSNCP 1995, nr 11, poz. 149).

2. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, według ugruntowanego stanowiska orzecznictwa i doktryny, zaliczało się zbycie trwałych środków produkcji i ruchomości szczególnie wartościowych, zbycie lub obciążenie nieruchomości.

3. Zwykły zarząd majątkiem wspólnym mógł wykonywać każdy z małżonków samodzielnie, natomiast do dokonania czynności przekraczających zwykły zarząd potrzebna była zgoda drugiego małżonka wyrażona w formie wymaganej dla danej czynności prawnej (art. 36 § 2 k.r.o.).

4. W stanie prawnym obowiązującym od dnia 20 stycznia 2005 r. zniesiono dotychczasowy podział na czynności zwykłego zarządu majątkiem wspólnym oraz czynności przekraczające zwykły zarząd i wprowadzono katalog czynności prawnych, których dokonanie wymaga zgody drugiego małżonka pod rygorem nieważności. W konsekwencji uprawniono każdego z małżonków do samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym. Na podstawie art. 36 § 1 k.r.o. oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie nim zarządzać, chyba że przepisy stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku (art. 36 § 2 k.r.o.). Przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie. W razie przemijającej przeszkody drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności (art. 36 § 3 k.r.o.).

5. Od wniosku pobiera się opłatę stałą w kwocie 40 zł (art 23 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

WZÓR nr 19

Otwock, dnia 19 kwietnia 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Otwocku

Wnioskodawcy: Zofia i Marek, małżonkowie Mróz, zam. Otwock, ul. Kolejowa 18 m. 12.

WNIOSEK

o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego

zarządu majątkiem dziecka

Wnosimy o:

zezwolenie wnioskodawcom Zofii i Markowi, małżonkom Mróz, na zawarcie w imieniu małol. córki Anny Mróz, urodz. 10 maja 1993 r., właścicielki nieruchomości położonej w Karczewie, o powierzchni 0,15 ha, zabudowanej domem mieszkalnym, dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Otwocku księga wieczysta nr Kw 1304, umowy sprzedaży tej nieruchomości Józefowi Kępie, synowi Julii i Jana, za cenę 80 000 zł.

Uzasadnienie

Wymienioną nieruchomość córka nasza, małol. Anna Mróz, odziedziczyła po babci.

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia,

odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 4 maja 1999 r., II Ns 75/99, o stwierdzeniu nabycia spadku po Marii Ryś,

wyciąg hipoteczny z księgi wieczystej nr Kw 1304.

Odziedziczona nieruchomość jest położona w znacznej odległości od naszego miejsca zamieszkania, co utrudnia zarządzanie nią. Od śmierci babci do chwili obecnej bezskutecznie chcieliśmy dom wynająć. Mamy własny dom, wymagający również remontu, którego kosztu nie jesteśmy w stanie pokryć. Naszym jedynym źródłem utrzymania jest bowiem wynagrodzenie za pracę wystarczające tylko na utrzymanie. Ponieważ Pan Józef Kępa wyraża chęć kupienia nieruchomości córki, postanowiliśmy ją sprzedać, a uzyskane pieniądze przeznaczyć w części na remont naszego domu, w którym córka będzie miała zaspokojone we właściwy sposób potrzeby mieszkaniowe i stworzone warunki do nauki. Resztę wpłacimy na książeczkę córki, z przeznaczeniem na jej kształcenie.

Dowód: wyciąg hipoteczny z księgi wieczystej obejmującej nieruchomość wnioskodawców;

świadek Jan Kępa, zam. Karczew;

przesłuchanie wnioskodawców.

Przedstawione okoliczności dowodzą, że zarówno z gospodarczego punktu widzenia, jak i ze względu na dobro dziecka sprzedaż nieruchomości jest celowa. W tym stanie rzeczy wniosek jest uzasadniony.

Zofia Mróz

Marek Mróz

Załączniki:

1) odpis skrócony aktu urodzenia Anny Mróz;

2) postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku;

3) wyciąg hipoteczny z ksiąg wieczystych nr Kw 1304 i nr Kw 5075 Sądu Rejonowego w Otwocku;

4) odpis wniosku.

Uwagi

1. Sprawowanie zarządu majątkiem dziecka, odmiennie niż sprawowanie władzy rodzicielskiej, podlega ex lege nadzorowi sądu opiekuńczego. Rozróżnia się czynności zwykłego zarządu i czynności przekraczające zwykły zarząd. Czynności przekraczające zwykły zarząd mogą dotyczyć czynności faktycznych, np. zmiany przeznaczenia domu z mieszkalnego na użytkowy, bądź prawnych, np. czynności dotyczące zbycia substancji majątku, obciążenia go prawami rzeczowymi ograniczonymi lub zmiany jego przeznaczenia.

2. Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską (art. 101 § 1 k.r.o.). Nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko (art. 101 § 3 k.r.o.). Sąd udziela zezwolenia na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego (art. 583 k.p.c.). Zezwolenie nie jest jednoznaczne z nakazem dokonania określonej czynności. Rodzice mimo uzyskania zezwolenia mogą nie dokonać tej czynności.

3. Wniosek należy wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu mieszka dziecko, a w braku miejsca zamieszkania do sądu miejsca jego pobytu (art. 569 § 1 k.p.c.).

4. Uczestnikiem postępowania jest to z rodziców, które nie złożyło wniosku. Dziecko w tych sprawach nie jest uczestnikiem postępowania, co wynika z art.573 k.p.c., który przyznaje zdolność procesową małoletnim, którzy ukończyli 13 lat wyłącznie w sprawach dotyczących ich osoby, a nie majątku. Jeżeli z wnioskiem o zezwolenie występuje jedno z rodziców, drugie staje się uczestnikiem, którego należy wysłuchać ( art.583 k.p.c.)

5. Od wniosku wniesionego do sądu po 1 marca 2006 r. pobiera się opłatę stałą w kwocie 40 zł (art. 23 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,

Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

WZÓR Nr 20

Wrocław dnia 15 marca 2009 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

we Wrocławiu

Wnioskodawcy: Maria i Karol małżonkowie Fryś, zam. Wrocław ul. Nowa 25

W N I O S E K

o zezwolenie na dokonanie czynności zarządu majątkiem dziecka

i ustanowienie kuratora do reprezentacji dziecka

W n o s i m y o:

1. zezwolenie wnioskodawcom na zawarcie umowy zamiany nieruchomości stanowiącej

własność małol. Anny Fryś, córki wnioskodawców, położonej w Poznaniu objętej księga wieczystą Kw. 110, z nieruchomością stanowiącą własność małol. Piotra Frysia

syna wnioskodawców, położoną we Wrocławiu przy ul. Cichej nr 5, objętej księgą wieczystą Kw. 1345.

2. ustanowienie kuratora w osobie Bożeny Lis zam. we Wrocławiu przy ul. Miłej 5.

U z a s a d n i e n i e

Małoletnie dzieci wnioskodawców Anna i Piotr Frysiowie odziedziczyli po swoich dziadkach wymienione nieruchomości, stanowiące mieszkania własnościowe 2-pokojowe z kuchnią o powierzchni 52m² mieszkanie położone w Poznaniu i 54m² położone we Wrocławiu. Wartość obu tych nieruchomości lokalowych według cen rynkowych kształtuje się w granicach po około 200.tys. zł. Małol. Piotr liczy 15 lat i uczęszcza do Szkoły Wojsk Lotniczych w Poznaniu, mieszka nieodpłatnie w mieszkaniu stanowiącym własność małol. siostry. Tymczasem urząd skarbowy traktuje to zamieszkiwanie jako umowę najmu i nalicza podatek. W tej sytuacji postanowiliśmy dokonać zamiany nieruchomości stanowiących własność naszych małol. dzieci, jednakże z uwagi na charakter czynności jako przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dzieci i wyłączenie naszej reprezentacji z przyczyn podanych w art.98 § 2 k.r.o. wystąpiliśmy z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie umowy zamiany i ustanowienie kuratora.

Maria i Karol Frysiowie

Uwagi

1. Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka

pozostającego pod ich władzą rodzicielską (art. 101 § 1 k.r.o.). Nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko (art. 101 § 3 k.r.o.). Sąd udziela zezwolenia na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego (art. 583 k.p.c.).

Jeżeli dana czynność jest objęta hipotezą art. 98 § 2 k.r.o., to reprezentacja dzieci przez rodziców z przyczyn podanych w tym przepisie jest wyłączona. Wyłączenie to dotyczy konkretnej czynności prawnej lub konkretnego postępowania przed sądem lub innym organem., a nie wyłączenia zarządu majątkiem dziecka w rozumieniu art. 101 § 3 k.r.o.

2. Wyłączenie reprezentacji odnosi się jednak do każdej czynności zarówno zwykłego zarządu, jak też czynności przekraczających zwykły zarząd majątkiem jeżeli są objęte art.98 § 2 . Zatem chcąc dokonać czynności wymienionych w tym przepisie, rodzice powinni wystąpić do sądu z wnioskiem o :

a/ o zezwolenie na dokonanie określonej czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka np. zawarcie umowy zamiany majątku stanowiącego własność dziecka z majątkiem rodziców;

b/ o ustanowienie kuratora w osobie ...do reprezentacji dziecka przy zawarciu tej umowy ;

c/ o zobowiązanie kuratora do złożenia sądowi sprawozdania z dokonanej czynności w terminie np. 2 tygodni od jej dokonania, bądź

• z wnioskiem o ustanowienie tylko kuratora jeżeli określona czynność ma charakter czynności zwykłego zarządu.

4. Jeżeli natomiast dla dziecka jest ustanowiony opiekun, to on występuje z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności w ważniejszych sprawach na podstawie art.156 k.r.o. i wówczas nie ma zastosowania art.101 § 3, oczywiste jest bowiem, że każda czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka jest także ważniejszą sprawą w rozumieniu art.156 ( por. uchwałę całej Izby Cywilnej z dnia 21.6.1961r., I CO 16/61, OSNCP 1963/9/187).

5. Dziecko w tych sprawach nie jest uczestnikiem postępowania, co wynika z art.573 k.p.c., który przyznaje zdolność procesową małoletnim, którzy ukończyli 13 lat wyłącznie w sprawach dotyczących ich osoby, a nie majątku. Jeżeli z wnioskiem o zezwolenie występuje jedno z rodziców, drugie staje się uczestnikiem, którego należy wysłuchać ( art.583 k.p.c.)

6. Jeżeli rodzice wystąpią tylko z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu, a Sąd po dokonanej ocenie uzna, że czynność jest zgodna z dobrem dziecka, jednakże objęta jest hipotezą art.98 § 2, nie może oddalić wniosku, lecz powinien wezwać rodziców do wskazania kandydata na kuratora i w tym samym orzeczeniu ustanowić kuratora do reprezentacji dziecka przy tej czynności.

7. Praktyka sądów w załatwianiu spraw z zakresu omawianego zagadnienia jest

rozbieżna. Niektóre sądy prowadzą postępowanie dwuetapowo w oddzielnych sprawach. Najpierw na wniosek rodziców ustanawiają na podstawie art. 99 kuratora, a w kolejnej sprawie kurator występuje o zezwolenie na dokonanie określonej czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem . Inne natomiast na wniosek rodziców zezwalają im na dokonanie określonej czynności zwykłego zarządu, bądź przekraczającej zakres tego zarządu, a następnie w oddzielnej sprawie na wniosek rodziców lub z urzędu ustanawiają na podstawie art. 99 kuratora do reprezentowania dziecka. Moim zdaniem mankamentem tej praktyki jest zbędne mnożenie postępowań, skoro można załatwić kompleksowo wszystko w jednej sprawie. Natomiast praktyka przedstawiona jako pierwsza jest błędna, bowiem jest sprzeczna zarówno z art. 98 § 2, 101 § 3 k.r.o. oraz art.573 i 583 k.p.c., z których analizy wynika , że podmiotem któremu udziela się zezwolenia jest rodzic, a dziecko nie jest uczestnikiem postępowania. Ponadto pozostawia kuratorowi decyzję co do wystąpienia z wnioskiem i pozbawia rodziców możliwości skutecznego zakwestionowania stanowiska kuratora w sytuacji, w której on nie występuje z wnioskiem. Można wnosić, że u podstaw takiej praktyki , legło błędne założenie, iż wyłączenie reprezentacji rodziców w rozumieniu art.98 § 2 jest równoznaczne z wyłączeniem zarządu majątkiem dziecka.

8. Zezwolenie nie jest jednoznaczne z nakazem dokonania określonej czynności. Rodzice mimo uzyskania zezwolenia mogą nie dokonać czynności.

9. Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego, w którego okręgu mieszka dziecko, a w braku miejsca zamieszkania do sądu miejsca jego pobytu (art. 569 § 1 k.p.c.).

10. Od wniosku wniesionego do sądu po 1 marca 2006 r. pobiera się opłatę stałą w kwocie 40 zł (art. 23 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

.

WZÓR nr 21

Otwock, dnia 7 kwietnia 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Otwocku

Wnioskodawczyni: Ilona Bąk, zam. Otwock, ul. Zimna 120 m. 12

Uczestnik postępowania: Jan Bąk, zam. Otwock, ul. Zimna 129 m. 12

WNIOSEK

o ograniczenie władzy rodzicielskiej

Wnoszę o:

ograniczenie władzy rodzicielskiej uczestnika postępowania Jana Bąka nad małoletnim Markiem Bąkiem, urodz. 3 marca 1995 r. w Otwocku, synem Ilony i Jana, przez poddanie wykonywania tej władzy stałemu nadzorowi kuratora sądowego.

Uzasadnienie

Wnioskodawczyni i uczestnik są małżeństwem, z którego mają syna Marka, liczącego 13 lat.

Dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa;

odpis skrócony aktu urodzenia.

Uczestnik od około roku zaczął wracać z pracy w stanie nietrzeźwym. Pod wpływem alkoholu odnosi się wulgarnie do mnie i syna. Zdarza się też, że przyprowadza do domu kolegę i gra z nim w karty do późnych godzin nocnych. Sytuacja ta sprawia, że syn stał się nerwowy i nie ma odpowiednich warunków do nauki. Podejmowane przeze mnie próby zmiany postępowania męża nie odnoszą skutku, a ponieważ zagraża to dobru syna, wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej jest uzasadniony.

Dowód: przesłuchanie stron.

Ilona Bąk

Załączniki:

1) odpis skrócony aktu małżeństwa;

2) odpis skrócony aktu urodzenia;

3) odpis wniosku.

Uwagi

1. Zgodnie z art. 109 § 1 k.r.o., jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia, które przykładowo wymienia art. 109 § 2 k.r.o. Przesłankami ograniczenia władzy rodzicielskiej są: a) zagrożenie dobra dziecka i b) nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej. Aby sąd mógł wydać odpowiednie zarządzenia, nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej musi najpierw doprowadzić do zagrożenia dobra dziecka. Przez nienależyte wykonywanie władzy należy rozumieć zarówno zawinione, jak i niezawinione postępowanie rodziców. Zagrożenie dobra dziecka może dotyczyć zarówno jego interesów osobistych, jak i majątkowych.

2. Ograniczając władzę rodzicielską, sąd może wydawać zarządzenia, które przykładowo wymienia art. 109 § 2 k.r.o., stanowiąc, że sąd opiekuńczy może w szczególności:

a) zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania lub skierować rodziców do placówek albo specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń,",

b) określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun;

c) poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego;

d) skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi;

e) zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej. W tym przypadku sąd opiekuńczy zawiadamia o wydaniu orzeczenia właściwą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej, która udziela rodzinie dziecka odpowiedniej pomocy i składa sądowi opiekuńczemu sprawozdania dotyczące sytuacji rodziny i udzielanej pomocy, w terminach określonych przez sąd, a także współpracuje z kuratorem sądowym. Sąd opiekuńczy, ze względu na okoliczności uzasadniające umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej, może także ustanowić nadzór kuratora sądowego nad sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnim. Zgodnie z art. 112¹ § 1 k.r.o. obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad osobą dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń alimentacyjnych, należą do rodziny zastępczej albo placówki opiekuńczo-wychowawczej. Pozostałe obowiązki i prawa wynikające z władzy rodzicielskiej należą do rodziców dziecka, chyba że sąd opiekuńczy postanowi inaczej.

3. Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej należy wnieść do sądu rejonowego według miejsca zamieszkania dziecka, a w braku miejsca zamieszkania według miejsca jego pobytu (art. 569 § 1 k.p.c.).

4. Wnioskodawcą może być każde z rodziców dziecka. Gdy wnioskodawcą jest jedno z rodziców, drugie z nich jest uczestnikiem postępowania. Uczestnikiem może być również prokurator. Dziecko nie jest uczestnikiem postępowania w rozumieniu art. 510 k.p.c., gdyż sprawa dotyczy wyłącznie sfery praw rodziców, a jej przedmiotem jest ocena ich postępowania z punktu widzenia prawidłowości wykonywania uprawnień i obowiązków rodzicielskich (patrz uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 26 stycznia 1973 r., III CZP 101/71, OSNCP 1973, nr 7-8, poz. 118).

5. Od wniosku wniesionego do sądu po 1 marca 2006 r. pobiera się opłatę stałą w kwocie 40 zł (art. 23 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

WZÓR nr 22

Opole, dnia 10 kwietnia 2008 r.

Sąd Rejonowy

I Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Opolu

Wnioskodawczyni: Maria Kowal, zam. Opole, ul. Wilcza 120 m. 10

Uczestnik postępowania: Michał Kowal, zam. Opole, ul. Wiśniowa 35 m. 54

WNIOSEK

o pozbawienie władzy rodzicielskiej

Wnoszę o :

pozbawienie uczestnika postępowania Michała Kowala władzy rodzicielskiej nad małol. Alicją Kowal, urodz. 2 lutego 1991 r. w Opolu, córką Marii i Michała.

Uzasadnienie

Jesteśmy małżeństwem, z którego mamy córkę Alicję, liczącą 15 lat.

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia;

odpis skrócony aktu małżeństwa.

Od roku pozostajemy w separacji faktycznej. Mąż zamieszkał z inną kobietą. Oboje przedstawiają mnie w ujemnym świetle wobec córki, aby w ten sposób nakłonić ją do opuszczenia domu rodzinnego i zamieszkania razem z nimi. Gdy córka kategorycznie odmówiła, mąż przestał łożyć na jej utrzymanie i zerwał z nią kontakt. Ogranicza się do przesyłania szkalujących mnie listów. Na podejmowane przeze mnie próby uzgodnienia z nim sprawy leczenia córki otrzymałam odpowiedź, że jest to moja sprawa, która jego nie interesuje.

Dowód: świadek Irena Bielecka, zam. Opole ul. Jasna 2.

3 listy uczestnika do córki;

przesłuchanie stron.

W tym stanie rzeczy wniosek jest uzasadniony.

Maria Kowal

Załączniki:

1) odpis skrócony aktu urodzenia;

2) odpis skrócony aktu małżeństwa;

3) odpis wniosku.

Uwagi

1. Pozbawienie rodziców władzy rodzicielskiej jest najostrzejszym środkiem ingerencji sądu opiekuńczego w zakresie ich praw w stosunku do dzieci. Nie narusza jednak praw leżących poza sferą tej władzy, a wynikających ze stosunku rodzicielskiego. Korzystają więc ze stanu cywilnego pochodzenia dziecka od nich, zachowują prawo do alimentów od dziecka, prawo dziedziczenia po nim, jeżeli nie zostali uznani za niegodnych dziedziczenia, prawa osobistej styczności z dzieckiem, chyba że sąd opiekuńczy orzeknie zakaz tego prawa. Dziecko również zachowuje prawo do alimentacji oraz prawo do dziedziczenia po rodzicach.

2. Pozbawienie władzy rodzicielskiej ma na celu wyłącznie ochronę interesów dziecka, nie zaś ukaranie rodziców. Sąd zatem w orzeczeniu nie stwierdza, czy orzekł pozbawienie władzy z winy, czy bez winy rodziców.

3. Podstawą żądania pozbawienia władzy rodzicielskiej jest art. 111 § 1 k.r.o., który przewiduje trzy rodzaje przyczyn pozbawienia: a) trwałą przeszkodę w jej wykonywaniu; b) nadużywanie tej władzy; c) rażące zaniedbywanie obowiązków wobec dziecka. Pierwsza przyczyna może być niezawiniona, pozostałe są zawinione przez rodziców.

4. Trwała przeszkoda to taka, która według wiedzy i doświadczenia życiowego będzie trwała przez długi okres i nie można się spodziewać, by ustała przed uzyskaniem przez dziecko pełnoletności (np. umieszczenie rodzica w zakładzie leczniczym z powodu nieuleczalnej choroby, odbywanie wieloletniej kary pozbawienia wolności).

5. Nadużywanie władzy rodzicielskiej może polegać np. na przekroczeniu granic prawa karcenia dziecka, zmuszaniu go do nieodpowiedniej pracy, wychowywaniu we wrogości do drugiego z rodziców, pozbawieniu dziecka jego naturalnego środowiska rodzinnego lub bezpośredniej pieczy drugiego rodzica przez bezprawne zatrzymanie dziecka.

6. Zaniedbywanie przez rodziców ich obowiązków względem dziecka uzasadnia pozbawienie władzy rodzicielskiej tylko wtedy, gdy ma charakter rażący, np. pijaństwo, marnotrawstwo, prowadzenie rozwiązłego trybu życia, uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka. Zaniedbania mniejszej wagi uzasadniają z reguły tylko wydanie zarządzeń przewidzianych w art. 109 k.r.o., chyba że cechuje je nasilenie złej woli.

7. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w wyroku orzekającym rozwód separację lub unieważnienie małżeństwa (art. 112 k.r.o.).

8. Ustanie przyczyny pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej nie powoduje automatycznie jej odżycia. Według art. 111 § 2 k.r.o. sąd opiekuńczy może wówczas władzę tę przywrócić, jeżeli jej przywrócenie będzie zgodne z dobrem dziecka.

10. Sprawy o pozbawienie władzy rodzicielskiej i o jej przywrócenie są rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym. Postępowanie może być wszczęte na wniosek każdego z rodziców lub z urzędu. Każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy (art. 572 § 1 k.p.c.). Dziecko nie jest uczestnikiem postępowania w rozumieniu art. 510 k.p.c., gdyż sprawa dotyczy wyłącznie sfery praw rodziców, a jej przedmiotem jest ocena ich postępowania z punktu widzenia prawidłowości wykonywania uprawnień i obowiązków rodzicielskich (patrz uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 26 stycznia 1973 r., III CZP 101/71, OSNCP 1973, nr 7-8, poz. 118).

11. Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej należy wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu dziecko ma miejsce zamieszkania, a w braku miejsca zamieszkania do sądu, w którego okręgu dziecko przebywa (art. 569 § 1 k.p.c.)

12. Od wniosku pobiera się opłatę stałą w kwocie 40 zł (art. 23 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398). Jednakże zgodnie z art. 95 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy nie pobiera się opłat od wniosku stanowiącego podstawę wszczęcia przez sąd postępowania z urzędu.

13. Od postanowienia sądu rejonowego przysługuje apelacja do sądu okręgowego, którą należy wnieść w terminie dwutygodniowym od doręczenia skarżącemu postanowienia z uzasadnieniem. Jeżeli nie żądano uzasadnienia postanowienia w terminie tygodniowym od ogłoszenia postanowienia, termin do wniesienia apelacji rozpoczyna biec od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia (art. 369 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).

14. Od postanowienia sądu drugiej instancji skarga kasacyjna nie przysługuje (art. 519¹ § 2 k.p.c.).

WZÓR nr 23

Lublin, dnia 28 kwietnia 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Lublinie

Wnioskodawczyni: Anna Kilian, zam. Lublin, ul. Cała 5 m. 17

Uczestnicy postępowania: 1) Maria Kilian, zam. Lublin, ul. Złota 20,

2) Prokurator Okręgowy w Lublinie

WNIOSEK

o wydanie dziecka

Wnoszę o:

nakazanie uczestniczce postępowania Marii Kilian wydania wnioskodawczyni Annie Kilian małol. Alicji Kilian, urodz. 10 stycznia 1997 r. w Lublinie, córki Anny i Michała.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 3 lipca 1998 r., I C 23/98, orzekł rozwód małżeństwa Anny Kilian i Michała Kiliana oraz powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad córką stron, małol. Alicją Kilian, matce Annie Kilian, pozbawiając tej władzy ojca Michała Kiliana. Jednocześnie ustalił miejsce zamieszkania małol. Alicji u matki. Ponieważ małoletnia w tym czasie przebywała u matki, nie zachodziła potrzeba orzekania o wydaniu dziecka.

Dowód: akta sprawy I C 23/98 Sądu Okręgowego w Lublinie.

Przed Świętami Wielkanocnymi w 2007 r. razem z małoletnią Alicją poszłam do uczestniczki, która jest jej babcią ze strony ojca, aby złożyć jej życzenia. Na prośbę babci Alicja została u niej i miałam ją odebrać następnego dnia. Gdy na drugi dzień przyszłam odebrać córkę, zastałam tam jej ojca Michała Kiliana i uczestniczka oświadczyła, że nie odda dziecka, gdyż ojciec wyraża zgodę, aby pozostało u niej. Ponieważ moje wyjaśnienia, że ojciec jest pozbawiony władzy rodzicielskiej i nie ma prawa decydować o miejscu pobytu dziecka, nie odniosły skutku, a przy ponownej chęci odebrania córki nie wpuszczono mnie do mieszkania, wniosek stał się konieczny.

Dowód: świadek Anna Tym, zam. Lublin, ul. Cała 5 m. 20;

przesłuchanie stron.

Anna Kilian

Załączniki:

1) odpis aktu urodzenia małol. Alicji;

2) dwa odpisy wniosku.

Uwagi

1. Rodzice przy wykonywaniu władzy rodzicielskiej mogą korzystać z pomocy sądu opiekuńczego i innych organów państwa. Art. 100 k.r.o. przykładowo wskazuje na możliwość zwrócenia się przez każde z rodziców do sądu opiekuńczego o odebranie dziecka zatrzymanego przez osobę nieuprawnioną.

2. Osobą nieuprawnioną jest każda osoba, która bezpodstawnie odmawia wydania dziecka. Może nią być także jedno z rodziców, np. gdy zatrzymuje dziecko wbrew orzeczeniu sądu. Braku uprawnienia nie eliminuje ani możliwość zapewnienia dziecku przez osobę nieuprawnioną lepszych warunków utrzymania niż rodzice, ani okres, przez jaki dziecko u niej przebywa.

3. Wniosek o odebranie dziecka nie musi być uwzględniony. Sąd opiekuńczy może oddalić wniosek matki o odebranie dziecka od osoby nieuprawnionej, jeżeli przemawia za tym dobro dziecka. W tym wypadku obowiązany jest jednak wydać jednocześnie zarządzenie w przedmiocie władzy rodzicielskiej przez pozostawienie dziecka u osoby, u której przebywa.

4. Postępowanie o odebranie dziecka może być wszczęte na wniosek jednego z rodziców, któremu przysługuje władza rodzicielska, lub z urzędu (art. 506 i 570 k.p.c.). Dziecko nie jest uczestnikiem postępowania w rozumieniu art. 510 k.p.c., gdyż sprawa dotyczy realizacji uprawnień rodzicielskich polegających na możności odebrania dziecka. Dziecko nie może sprzeciwić się wykonaniu tego obowiązku i realizacji praw rodziców (tak SN w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 26 stycznia 1973 r., III CZP 101/71, OSNCP 1973, nr 7-8, poz. 118). Wniosek należy wnieść do sądu rejonowego według miejsca zamieszkania dziecka, a w braku miejsca zamieszkania według miejsca jego pobytu (art. 569 § 1 k.p.c.).

5. Wniosek jest wolny od opłat sądowych (art. 95 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

6. Postanowienie regulujące kontakty rodziców z dzieckiem, nakazujące wydanie dziecka przez rodzica, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej oraz zobowiązujące drugiego rodzica do odprowadzania dziecka, podlega wykonaniu w postępowaniu unormowanym w art.598¹ i nast. k.p.c. ( tak SN w uchwale z dnia 28 sierpnia 2008 r., III CZP 75/08, niepubl.).

WZÓR nr 24

Zabrze, dnia 20 kwietnia 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Zabrzu

Wnioskodawczyni: Anna Kilian, zam. Zabrze, ul. Lipowa 20 m. 11

Uczestnik postępowania: Jerzy Kilian, zam. Zabrze, ul. Kolejowa 120 m. 14

WNIOSEK

o zawieszenie władzy rodzicielskiej

Wnoszę o:

zawieszenie władzy rodzicielskiej Jerzego Kiliana nad małol. Adamem Kilianem, synem Jerzego i Zofii, urodz. 10 maja 1994 r. w Zabrzu.

Uzasadnienie

Małoletni Adam Kilian jest synem Jerzego i Zofii Kilianów, a moim wnukiem. Matka jego Zofia Kilian nie żyje. Ojciec, Jerzy Kilian, prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 5 grudnia 2007 r., II K 710/2005, został skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności i w styczniu 2008 r. rozpoczął odbywanie kary.

Dowód: akt urodzenia małol. Adama Kiliana;

akt zgonu Zofii Kilian;

odpis prawomocnego wyroku z dnia 5 grudnia 2007 r.

Małoletni Adam od stycznia 2008 r. przebywa u mnie i pozostaje pod moją bezpośrednią pieczą. W tej sytuacji zaistniała przemijająca przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej przez Jerzego Kiliana nad synem i dla jego dobra celowe jest zawieszenie ojcu władzy rodzicielskiej, co umożliwi ustanowienie mnie opiekunką wnuka na czas trwania przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej.

Anna Kilian

Załączniki:

1) odpis skrócony aktu urodzenia Adama Kiliana;

2) odpis skrócony aktu zgonu Zofii Kilian;

3) odpis wyroku z dnia 5 grudnia 2007 r.

Uwagi

1. W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie (art. 110 k.r.o.). Zawieszenie to może być orzeczone także w wyroku orzekającym rozwód lub unieważnienie małżeństwa (art. 112 k.r.o.).

2. Przesłanką zawieszenia władzy jest przemijająca przeszkoda w jej wykonywaniu, tj. taka, która ze względu na swój charakter ustanie w niezbyt odległym czasie, np. wyjazd rodziców na czasowy pobyt za granicę, choroba, odbywanie kary pozbawienia wolności.

3. Decyzja, czy zawieszenie jest potrzebne, zależy od uznania sądu, które nie może być dowolne, lecz musi być podyktowane dobrem dziecka i wszechstronną oceną całokształtu okoliczności sprawy.

4. W razie zawieszenia władzy rodzicielskiej obojga rodziców bądź rodzica żyjącego, ustanawia się dla dziecka opiekę. Po ustaniu przyczyny zawieszenia władza nie odżywa automatycznie, a zachodzi jedynie podstawa do uchylenia zawieszenia przez sąd.

5. Postępowanie o zawieszenie władzy może być wszczęte na wniosek osoby zainteresowanej lub prokuratora (art. 506 i 7 k.p.c.), może też być wszczęte z urzędu. Wniosek należy wnieść do sądu, w którego okręgu dziecko mieszka, a w braku miejsca zamieszkania do sądu miejsca jego pobytu (art. 569 § 1 k.p.c.). Od wniosku pobiera się opłatę stałą w kwocie 40 zł (art. 23 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398). Jednakże stosownie do art. 95 ust. 1 pkt 4 tej ustawy, nie pobiera się opłat od wniosku stanowiącego podstawę do wszczęcia przez sąd postępowania z urzędu.

6. Dziecko nie jest uczestnikiem postępowania w rozumieniu art. 510 k.p.c., gdyż sprawa dotyczy wyłącznie sfery praw jego rodziców (patrz uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 26 stycznia 1973 r., III CZP 101/71, OSNCP 1973, nr 7-8, poz. 118).

WZÓR nr 25

Katowice, dnia 5 kwietnia 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Katowicach

WNIOSEK

o uregulowanie kontaktów z dzieckiem

Wnioskodawca: Jan Lasota, zam. Katowice, ul. Górska 205 m. 15

Uczestniczka postępowania: Maria Lasota, zam. Katowice, ul. Grzybowska 10

Wnoszę o ustalenie:

1) że wnioskodawca ma prawo do osobistych kontaktów z małoletnią Anną Lasotą, urodz. 5 grudnia 1996 r. w Katowicach, córką wnioskodawcy i uczestniczki, poza miejscem zamieszkania dziecka, w każdą drugą i czwartą sobotę miesiąca w godzinach od 12 do 18, w każdy drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia i Świąt Wielkanocnych w godzinach od 12 do 18 oraz w każdym roku przez cały drugi miesiąc wakacji;

2) nadzoru kuratora sądowego nad przebiegiem kontaktów.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w Katowicach wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2005 r., C 102/05, orzekł rozwód małżeństwa wnioskodawcy i uczestniczki, ustalił miejsce zamieszkania małol. córki Alicji Lasoty, urodz. 5 grudnia 1996 r., przy matce i powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad córką obojgu rodzicom.

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia córki;

odpis wyroku rozwodowego.

Uczestniczka od dłuższego czasu utrudniała moje kontakty z córką, a ostatnio wręcz je uniemożliwia. Podejmowane przeze mnie próby uzgodnienia tych kontaktów okazały się daremne. Córka jest ze mną uczuciowo związana i chętnie przebywała ze mną. Zdarzało się, że prosiła uczestniczkę, aby pozwoliła jej zostać u mnie przez sobotę i niedzielę, na co uczestniczka nigdy nie wyraziła zgody. Starałem się widywać z córką w szkole po zakończeniu nauki, jednakże odbiera ją ze szkoły była teściowa, która nie pozwala nawet na krótką rozmowę z córką. Obawiam się, że trwająca przerwa w widywaniu się z córką osłabi jej uczucia do mnie. Ponieważ mam podstawy przypuszczać, że uczestniczka po ustaleniu przez sąd kontaktów będzie starała się mnie przypisywać nienależytą pieczę nad dzieckiem w czasie przebywania ze mną, proszę sąd o ustalenie nadzoru kuratora sądowego.

Dowód: świadek Adela Lis na adres wnioskodawcy;

przesłuchanie stron.

W tym stanie rzeczy wniosek jest konieczny i uzasadniony.

Jan Lasota

Załączniki:

1) odpis aktu urodzenia;

2) odpis wyroku rozwodowego;

3) odpis wniosku.

Uwagi

1. Każde z rodziców jest uprawnione do osobistej styczności z dzieckiem, która obejmuje widywanie się z nim i utrzymywanie innych form kontaktów, np. telefonicznych, listownych. Ustawodawca w art. 113 k.r.o. w brzmieniu obowiązującym do dnia 13 czerwca 2009 r. przewidywał ingerencję sądu opiekuńczego w sferę osobistej styczności rodziców z dzieckiem tylko w razie pozbawienia władzy rodzicielskiej lub jej ograniczenia, polegającego na umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej. W pierwszym przypadku sąd opiekuńczy mógł zakazać rodzicom osobistej styczności z dzieckiem, w drugim - mógł styczność tę ograniczyć. Natomiast z braku regulacji w przedmiocie kontaktów rodziców i dalszych krewnych z dzieckiem w orzecznictwie utrwalony był pogląd , że podstawą ustalania tych kontaktów jest art.109 k.r.o.

2. Nowela do kodeksu rodzinnego z dnia 6 listopada 2008 r. (Dz. U. Nr 220, poz.1431 ) reguluje od dnia 13 czerwca 2009 r. kontakty z dzieckiem jako atrybut niezależny od władzy rodzicielskiej stanowiąc w art. 113 § 1, że niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów, a w § 2 wymienia przykładowo elementy składające się na te kontakty z dzieckiem, stanowiąc, że obejmują one w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Novum tego unormowania jest słuszne przyjęcie utrzymywania kontaktów także w odniesieniu do dziecka nie tylko w kategorii jego prawa, ale też obowiązku.

3. Zgodnie z art. 113¹ § 1 k.r.o. jeżeli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia; w braku porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Przepisy te stosuje się odpowiednio, jeżeli dziecko nie przebywa u żadnego z rodziców, a pieczę nad nim sprawuje opiekun lub gdy zostało umieszczone w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej.

4. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy ograniczy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem, mogąc w szczególności:

1) zakazać spotykania się z dzieckiem,

2) zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu,

3) zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd,

4) ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość,

5) zakazać porozumiewania się na odległość ( art. 113² § 1 i 2 k.r.o.).

Jeżeli utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza, sąd zakaże ich utrzymywania.

Novum stanowi przepis art. 113⁴ przyznający sądowi opiekuńczemu, orzekającemu w sprawie kontaktów z dzieckiem, możliwość zobowiązania rodziców do określonego postępowania, w szczególności skierowania ich do placówek lub specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń. Sąd może także zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.

5. Istotnym novum jest także przyznanie w art. 113⁶ k.r.o. prawa do utrzymywania kontaktów krewnym dziecka - rodzeństwu, dziadkom, powinowatym w linii prostej, a także innym osobom, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem - którzy w stanie prawnym obowiązującym do dnia 13 czerwca 2009 r. nie mieli prawa do osobistej z nim styczności.

6. Z wnioskiem należy wystąpić do sądu rejonowego, w którego okręgu dziecko ma miejsce zamieszkania, z wnioskiem o wydanie odpowiedniego zarządzenia ustalającego te kontakty. W braku miejsca zamieszkania dziecka wniosek należy złożyć do sądu, w którego okręgu ono przebywa.

7. Zgodnie z art. 511 § 1 k.p.c. wniosek o uregulowanie kontaktów powinien odpowiadać przepisom o pozwie. Wniosek jest wolny od opłat sądowych (art. 95 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

WZÓR nr 26

Wołomin, dnia 20 kwietnia 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Wołominie

Wnioskodawcy: 1) Barbara Sokolska,

2) Tadeusz Sokolski, zamieszkali w Wołominie,

ul. Leśna 30

Uczestnik postępowania: małoletni Michał Kowalski, reprezentowany

przez kuratora, którego ustanowi sąd opiekuńczy

WNIOSEK

o przysposobienie

Wnosimy o:

1) orzeczenie przysposobienia pełnego, nierozwiązywalnego małol. Michała Kowalskiego, urodz. 1 grudnia 2004 r. w Warszawie, syna Ireny Kowalskiej - przez małżonków: Barbarę Sokolską, urodz. 15 maja 1966 r. w Warszawie, córkę Jana i Alicji z domu Gaj, i Tadeusza Sokolskiego, urodz. 5 stycznia 1965 r. w Otwocku, syna Kazimierza i Józefy;

2) sporządzenie nowego aktu urodzenia dziecka, zgodnie z art. 48 § 1 prawa o aktach stanu cywilnego;

3) zmianę imienia dziecka z Michał na Zdzisław;

4) określenie sposobu osobistej styczności i pieczy nad małol. Michałem przez ustalenie pobytu w naszym miejscu zamieszkania przez czas trwania postępowania.

Uzasadnienie

Jesteśmy małżeństwem od 1995 r. i nie możemy mieć własnych dzieci.

Zostaliśmy zakwalifikowani na rodziców adopcyjnych przez Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Warszawie i za jego pośrednictwem poznaliśmy małoletniego Michała. Pokochaliśmy go jak własnego syna i odwiedzamy go co kilka dni. Zdajemy sobie sprawę z moralnych i prawnych skutków przysposobienia i dołożymy wszelkich starań, aby Michaś wyrósł na prawego i uczciwego człowieka. Mamy własny dom, oboje pracujemy, jesteśmy zdrowi i żona zamierza skorzystać z urlopu macierzyńskiego.

Dowód: odpis aktu urodzenia małol. Michała;

odpis aktu małżeństwa;

zaświadczenie o zarobkach wnioskodawców.

Małoletni Michał jest dzieckiem pozamałżeńskim; ojcostwo nie zostało ustalone. Matka jego w dniu 4 stycznia 2006 r. przed Sądem Rejonowym w Otwocku wyraziła zgodę na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby przysposabiającego

Dowód: akta sprawy I Nsm 8/2006 Sądu Rejonowego w Otwocku.

W tym stanie rzeczy wniosek jest uzasadniony.

Barbara i Tadeusz Sokolscy

Załączniki:

1) odpis aktu urodzenia;

2) odpis aktu małżeństwa wnioskodawców;

3) zaświadczenia o zarobkach wnioskodawców;

4) zaświadczenie z Poradni Zdrowia Psychicznego;

5) odpis wniosku.

Uwagi

1. Przez przysposobienie rozumie się nawiązany między przysposabiającym a przysposobionym stosunek prawnorodzinny podobny do stosunku między rodzicami a dzieckiem. Podstawową funkcją przysposobienia jest zapewnienie dziecku pozbawionemu środowiska rodzinnego lub mającemu wprawdzie takie środowisko, ale o charakterze niepełnym (dziecko pozamałżeńskie, z małżeństwa rozbitego), normalnych warunków rozwoju.

2. Przysposobić można osobę małoletnią tylko dla jej dobra (art. 114 § 1 k.r.o.).

Przesłanka małoletności jest spełniona, jeżeli dziecko jest małoletnie w dniu złożenia wniosku o przysposobienie (art. 114 § 2 k.r.o.). Natomiast orzeczenie sądowe może się zakończyć orzeczeniem o przysposobieniu wydanym już po uzyskaniu przez dziecko pełnoletności.

3. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyróżnia trzy rodzaje przysposobienia:

a) pełne,

b) pełne nierozwiązywalne, zwane też całkowitym;

c) niepełne.

Istota przysposobienia pełnego polega na tym, że w jego wyniku przysposobiony nie tylko staje się dzieckiem przysposabiającego, ale także członkiem jego rodziny, przy jednoczesnym zerwaniu więzów ze swoją rodziną naturalną (art. 121 k.r.o.).

4. Przysposobienie pełne nierozwiązywalne jest swoistą odmianą przysposobienia pełnego, charakteryzuje się nierozwiązywalnością i pełną tajemnicą. Przesłanką tego przysposobienia jest blankietowa zgoda rodziców na przysposobienie. Jeżeli rodzice taką zgodę wyrazili, nie jest dopuszczalne orzeczenie innego przysposobienia niż całkowite. Uzasadnia to szczególna sytuacja dziecka, z którym rodzice wyrażając zgodę in blanco, definitywnie zrywają więzi i wobec tego powrót dziecka do rodziny nie jest praktycznie możliwy. Po orzeczeniu tego przysposobienia sporządza się nowy akt urodzenia dziecka przysposobionego z wpisaniem przysposabiających jako jego rodziców (art. 48 ustawy z dnia 29 wrześ-nia 1986 r. - prawo o aktach stanu cywilnego, jedn. tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688). Dochodzi więc do maksymalnego upodobnienia przysposobionego do sytuacji dziecka biologicznego.

5. Na mocy przysposobienia niepełnego powstaje w zasadzie tylko stosunek między przysposabiającym a przysposobionym. Przysposobiony nie zostaje w pełni włączony do rodziny przysposabiającego, nie staje się bratem, czy siostrą dzieci przysposabiającego (art. 124 § 1 k.r.o.). Na żądanie przysposabiającego i za zgodą osób, których zgoda jest potrzebna do przysposobienia, sąd opiekuńczy może w okresie małoletności przysposobionego zmienić przysposobienie niepełne na pełne (art. 124 § 3 k.r.o.).

6. Przysposobić może osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, jeżeli jej kwalifikacje osobiste uzasadniają przekonanie, że będzie należycie wywiązywała się z obowiązków przysposabiającego. Między przysposabiającym a przysposobionym powinna istnieć odpowiednia różnica wieku (art. 114¹ k.r.o.). Przysposobić wspólnie mogą tylko małżonkowie (art. 115 § 1 k.r.o.). Przysposobienie ma jednak skutki przysposobienia wspólnego także wtedy, gdy osoba przysposobiona przez jednego z małżonków zostaje następnie przysposobiona przez drugiego małżonka (art. 115 § 2 k.r.o.).

7. Od dnia 19 października 1995 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy reguluje adopcję zagraniczną, tj. przysposobienie dzieci polskich przez cudzoziemców lub przez obywateli polskich zamieszkałych za granicą. Według obowiązującego od tej daty art. 114² § 1 k.r.o. przysposobienie, które spowoduje zmianę dotychczasowego miejsca zamieszkania przysposabianego w Polsce na miejsce zamieszkania w innym państwie, może nastąpić wówczas, gdy tylko w ten sposób można zapewnić przysposabianemu odpowiednie zastępcze środowisko rodzinne. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli przysposabiający jest krewnym lub powinowatym przysposabianego, lub gdy już wcześniej przysposobił jego brata lub siostrę (art. 114² § 2 k.r.o.). Ustawodawca respektuje w ten sposób prawo dziecka do utrzymywania więzi rodzinnych zgodnie z przepisami Konwencji o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r., obowiązującej w Polsce od dnia 7 lipca 1991 r. (Dz.U. Nr 120, poz. 526 z późn. zm.).

8. Przed orzeczeniem przysposobienia sąd opiekuńczy może określić sposób i okres osobistej styczności przysposabiającego z przysposabianym. Jednakże przed orzeczeniem adopcji zagranicznej ustalenie okresu osobistej styczności przysposabiającego z przysposabianym w dotychczasowym miejscu zamieszkania przysposabianego lub w innej miejscowości w Rzeczypospolitej Polskiej jest obligatoryjne (art. 120¹ § 3 k.r.o.).

9. Do przysposobienia potrzebna jest zgoda przysposabianego, który ukończył 13 lat. Sąd opiekuńczy powinien jednak wysłuchać go także wówczas, gdy nie ukończył 13 lat, jeżeli może pojąć znaczenie przysposobienia (art. 118 § 1 i 2 k.r.o.). Regułą jest, że do przysposobienia potrzebna jest zgoda rodziców przysposabianego. Sąd opiekuńczy może, ze względu na szczególne okoliczności, orzec przysposobienie w braku zgody rodziców, których zdolność do czynności prawnych jest ograniczona, jeżeli odmowa zgody na przysposobienie jest oczywiście sprzeczna z dobrem dziecka (art. 119 § 2 k.r.o.).

10. Stosownie do art. 122 § 1 k.r.o. przysposobiony otrzymuje nazwisko przysposabiającego, a jeżeli został przysposobiony przez małżonków wspólnie albo jeżeli jedno z nich przysposobiło dziecko drugiego - nazwisko, które noszą albo nosiłyby dzieci zrodzone z tego małżeństwa. Na żądanie osoby, która ma być przysposobiona, i za zgodą przysposabiającego sąd opiekuńczy w orzeczeniu o przysposobieniu postanawia, że przysposobiony nosić będzie nazwisko złożone z jego dotychczasowego nazwiska i nazwiska przysposabiającego. Skutkiem tej zmiany nie może powstać nazwisko więcej niż dwuczłonowe (art. 6 ustawy z dnia 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk, jedn. tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 233, poz. 1992). Żądanie dołączenia do dotychczasowego nazwiska nazwiska nabytego przez przysposobienie może zgłosić bądź przedstawiciel ustawowy małoletniego, bądź sam małoletni, jeśli ukończył 13 lat. Wówczas bowiem ma on zgodnie z art. 573 k.p.c. zdolność do działania przed sądem opiekuńczym w sprawach dotyczących jego osoby. Żądanie takie, jeśli wyrazi na nie zgodę przysposabiający, jest dla sądu wiążące. Art. 122 § 2 k.r.o. nie ma zastosowania w razie sporządzenia nowego aktu urodzenia przysposobionego z wpisaniem przysposabiających jako jego rodziców.

11. Na wniosek przysposabiającego sąd opiekuńczy może w orzeczeniu o przysposobieniu zmienić imię albo imiona przysposobionego. Wniosek taki sąd uwzględni, jeżeli uzna, że jest on zgodny z dobrem dziecka. Jeżeli dziecko ukończyło 13 lat, do zmiany imienia potrzebna jest jego zgoda.

12. Wniosek o przysposobienie należy wnieść do sądu rejonowego według miejsca zamieszkania przysposabiającego lub osoby mającej być przysposobioną (art. 585 § 2 k.p.c.) Wniosek jest wolny od opłat sądowych (art. 95 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398). Uczestnikami postępowania są: przysposabiający oraz osoby, których zgoda na przysposobienie jest potrzebna (art. 586 § 2 k.p.c.). Do osób tych art. 118 § 1 k.r.o. zalicza także przysposabianego, który ukończył lat 13. Sąd opiekuńczy ma obowiązek wysłuchać przysposabianego, który nie ukończył 13 lat, jeżeli może on pojąć znaczenie przysposobienia (art. 118 § 2 k.r.o.).

WZÓR nr 27

Konin, dnia 10 marca 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Cywilny

w Koninie

Wnioskodawczyni: Alina Koś, zam. Konin, ul. Polna 15 m. 4

Uczestnik postępowania: Adam Koś, zam. Konin, ul. Rycerska 35 m. 2

Wartość przedmiotu sprawy 232000 zł

WNIOSEK

o podział majątku wspólnego

Wnoszę o:

1) ustalenie, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika postępowania wchodzą następujące składniki majątkowe:

a) własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, położonego w Koninie przy ul. Polnej 15/4, składającego się z dwóch pokoi i kuchni, o powierzchni 54 m2, wartości 100000 zł,

b) samochód marki Ford, o numerze rejestracyjnym PKO 213L, wartości 30000 zł;

c) komputer IBM z drukarką, wartości 15000 zł,

d) komplet mebli stołowych wartości 4500 zł,

e) komplet mebli kuchennych wartości 2500 zł,

f) oszczędności w kwocie 80000 zł, zdeponowane na rachunku bankowym nr 102-502 w Invest Banku Oddział w Koninie;

2) dokonanie podziału tego majątku przez przyznanie na własność wnioskodawczyni przedmiotów wymienionych w pkt 1 lit. a, d, e a na własność uczestnika przedmiotów wymienionych w pkt 1 lit. b, c, f;

3) zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni dopłaty w kwocie 9000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wydania orzeczenia, tytułem wyrównania udziału w majątku wspólnym.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 5 maja 2004 r., I C 314/04, orzekł rozwód małżeństwa wnioskodawczyni i uczestnika.

Dowód: odpis wyroku rozwodowego

W czasie trwania małżeństwa strony nabyły między innymi przedmioty wymienione w pkt 1 lit. a-f, a ponieważ nie zawarły umowy majątkowej małżeńskiej, udział każdego z małżonków w majątku wspólnym wynosi po połowie. Innymi składnikami majątku wspólnego strony zgodnie się podzieliły, pozostawiając do sądowego podziału składniki tego majątku wymienione we wniosku. Wnioskodawczyni proponuje jego podział w sposób wskazany we wniosku i uważa, że za przyznaniem jej własnościowego prawa do lokalu przemawia to, iż w mieszkaniu tym zamieszkuje razem z małoletnią córką stron, a uczestnik ma już inne mieszkanie.

W tym stanie rzeczy wniosek jest uzasadniony.

Alina Koś

Załączniki:

1) odpis wyroku rozwodowego;

2) odpis wniosku.

Uwagi

1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa). Nie jest to ustrój przymusowy, gdyż zgodnie z art. 47 § 1 k.r.o. małżonkowie mogą przez umowę majątkową małżeńską, zawartą w formie aktu notarialnego, wspólność tę rozszerzyć, ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub - od 20 stycznia 2005 r. - rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. A zatem według polskiego prawa rodzinnego małżonków może obowiązywać ustrój wspólności ustawowej albo umownej lub ustrój rozdzielności majątkowej, która powstaje w razie umownego wyłączenia wspólności (art. 51 k.r.o.).

2. Ustawowa wspólność majątkowa małżeńska jest bezudziałową wspólnością łączną, trwającą aż do chwili jej ustania. W czasie trwania tej wspólności nie jest dopuszczalny podział majątku i żadne z małżonków nie może rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w tym majątku lub w poszczególnych przedmiotach do niego należących (art. 35 k.r.o.). Podział majątku wspólnego, zarówno umowny, jak i sądowy, jest dopuszczalny dopiero od chwili ustania wspólności.

3. Wspólność ustawowa, jak i umowna ustaje w razie:

a) ustania małżeństwa na skutek śmierci jednego lub obojga małżonków,

b) rozwiązania małżeństwa przez rozwód,

c) ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd z chwilą oznaczoną w wyroku (art. 52 § 1 i 2 k.r.o.),

d) orzeczenia separacji,

e) ogłoszenia upadłości jednego z małżonków,

f) orzeczenia ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków.

Od chwili ustania wspólności majątkowej między małżonkami powstaje między nimi rozdzielność majątkowa. Do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku (art. 46 k.r.o.).

4. Majątek wspólny małżonków tworzą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub jedno z nich, i to niezależnie od tego, czy nabycie następuje ze środków pochodzących z majątku wspólnego, czy też z dochodów z majątku osobistego każdego z małżonków. Wyjątek stanowią m.in. przedmioty nabyte w czasie trwania wspólności przez każdego z małżonków w zamian za stanowiące jego majątek osobisty przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (zasada surogacji z art. 33 pkt 10 k.r.o.) albo nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (art. 33 pkt 2 k.r.o.). Art. 31 § 2 k.r.o. przykładowo wymienia jako należące do majątku wspólnego małżonków pobrane wynagrodzenie za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków i dochody z majątku wspólnego, jak też z majątku osobistego każdego z małżonków.

5. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 33 pkt 2 k.r.o. do majątku odrębnego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Art. 34 k.r.o. wprowadza wyjątek od tej zasady, przyjmując odwrotną regułę, według której przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków, nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej, są objęte tą wspólnością, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

6. Spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, zarówno lokatorskiego, jak i własnościowego, przydzielonego obojgu małżonkom lub jednemu z nich w czasie trwania małżeństwa dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny, należało w przeszłości wspólnie do obojga małżonków, bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe (art. 215 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - prawo spółdzielcze, jedn. tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1948). Przepis ten został uchylony z dniem 14 stycznia 2003 r. przez art. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 240, poz. 2058 z późn. zm.). Natomiast stosownie do art. 9 ust. 5 i art. 171 ust. 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (jedn. tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) o przynależności spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego - lokatorskiego lub własnościowego - do majątku wspólnego małżonków decydują obecnie art. 31 i 33 k.r.o.

7. Wniosek o podział majątku wspólnego należy złożyć do sądu rejonowego właściwego według miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków do sądu spadku (art. 566 k.p.c.). Od wniosku pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000 zł. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 zł (art. 38 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398). W postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w tym majątku oraz o tym, jakie wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na majątek osobisty, i odwrotnie, podlegają zwrotowi. Jeżeli przeprowadzenie podziału majątku wspólnego nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu, sąd na wniosek jednego z małżonków może dokonać tego podziału w wyroku orzekającym rozwód (art. 58 § 3 k.r.o.).

WZÓR nr 28

Kraków, dnia 20 kwietnia 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Krakowie

Wnioskodawczyni: Zofia Mika, zam. Kraków, ul. Wawelska 130 m. 12.

WNIOSEK

o ustanowienie opieki

Wnoszę o:

ustanowienie opieki dla małol. Andrzeja Miki, urodz. 4 lipca 1997 r. w Krakowie, syna Jerzego i Marii, oraz wyznaczenie na opiekuna Zofii Miki, urodz. 17 marca 1959 r., córki Jana i Julii.

Uzasadnienie

Małoletni Andrzej Mika jest moim wnukiem. Jego rodzice zginęli w wypadku samochodowym w dniu 21 grudnia 2005 r. Od tego czasu małoletni pozostaje pod moją wyłączną opieką. Jestem z nim uczuciowo związana, gdyż jego ojciec był moim jedynym synem, zamieszkiwałam z jego rodziną wspólnie i uczestniczyłam w wychowywaniu wnuka.

Dowód: odpis aktu urodzenia małoletniego Andrzeja;

odpisy zupełne aktów zgonu Jerzego Miki i Marii Miki.

Jestem pielęgniarką i pracuję w Klinice Kolegium Medicum UJ w Krakowie. Poza wnukiem nie mam nikogo na utrzymaniu.

W tym stanie rzeczy ustanowienie opieki dla małoletniego i powierzenie jej mnie jest uzasadnione.

Zofia Mika

Załączniki:

1) odpis aktu urodzenia;

2) odpisy aktów zgonu.

Uwagi

1. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie definiuje pojęcia „opieka”. Przez to pojęcie rozumie się pomoc społeczną, opiekę faktyczną i opiekę prawną. Pomoc społeczna to zinstytucjonalizowany system ochrony socjalnej dla najbardziej potrzebujących. Opieka faktyczna polega na dobrowolnym zajmowaniu się sprawami osoby, która sama nie może ich prowadzić i udzielaniu jej pomocy. Opieka prawna stanowi formę pieczy nad osobą i jej majątkiem, sprawowaną na podstawie tytułu prawnego.

2. Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 145-177 normuje dwie postaci opieki prawnej, a mianowicie: opiekę nad małoletnim i opiekę nad ubezwłasnowolnionym całkowicie. Pierwsza jest instytucją prawa rodzinnego, druga - prawa cywilnego, nazywanego osobowym. Treść opieki określa art. 155 § 1 k.r.o., stanowiąc, że opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Z zawartego w § 2 tego artykułu odesłania do odpowiedniego stosowania do sprawowania tej opieki przepisów o władzy rodzicielskiej wynika, że opieka nad małoletnim jest surogatem tej władzy. A zatem jej celem jest zapewnienie dziecku należytej pieczy i strzeżenie jego interesów. Powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka.

3. Opiekę dla dziecka ustanawia się, jeżeli:

a) rodzice nie żyją,

b) nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych wskutek nieosiągnięcia pełnoletności lub ubezwłasnowolnienia,

c) nie są znani,

d) zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej lub ich władza została zawieszona,

e) sąd karny orzekł pozbawienie praw rodzicielskich w razie popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego (art. 51 k.k.),

Nie ustanawia się opieki, jeżeli chociaż jednemu z rodziców przysługuje władza rodzicielska.

4. Wspólne sprawowanie opieki nad dzieckiem sąd może powierzyć tylko małżonkom (art. 146 k.r.o.). Sąd może ustanowić jednego opiekuna dla kilku osób, jeżeli nie ma sprzeczności między ich interesami. Opieka nad rodzeństwem powinna być w miarę możności powierzona jednej osobie (art. 151 k.r.o.).

5. Jeżeli nie sprzeciwia się temu dobro małoletniego, jego opiekunem powinna być ustanowiona osoba wskazana przez ojca lub matkę, gdy nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej. W dalszej kolejności § 2 i 3 art. 149 k.r.o. wymieniają krewnych, osoby bliskie, osoby wskazane przez organ gminy lub organizację społeczną. Sąd nie jest związany hierarchią osób wymienionych w tych przepisach. Przeciwnie, ma obowiązek wyjaśnienia, czy spełniają one kryteria, jakim powinien odpowiadać opiekun oraz czy powierzenie opieki innym osobom nie byłoby dla dziecka korzystniejsze.

6. Opiekun jest przedstawicielem ustawowym dziecka, a zatem powinien on mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Dlatego nie może być opiekunem, kto nie ma takiej zdolności, został pozbawiony praw publicznych, praw rodzicielskich lub opiekuńczych

albo skazany za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności albo za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim, albo osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi, lub obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu( art.148 § 1a k.r.o.).

7. W braku takich osób sąd opiekuńczy zwraca się o wskazanie osoby, której opieka mogłaby być powierzona, do właściwej jednostki organizacyjnej pomocy społecznej albo do organizacji społecznej, do której należy piecza nad małoletnimi, a jeżeli pozostający pod opieką przebywa w placówce opiekuńczo-wychowawczej albo innej podobnej placówce, w zakładzie poprawczym lub w schronisku dla nieletnich sąd może się zwrócić także do tej placówki albo do tego zakładu lub schroniska ( art. 149 § 3 k.r.o.).

Zgodnie z art. 158 k.r.o. o decyzjach w ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego opiekun powinien informować jego rodziców, którzy uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu.

Sąd opiekuńczy przyzna opiekunowi za sprawowanie opieki na jego żądanie stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej.

Wynagrodzenia nie przyznaje się, jeżeli nakład pracy opiekuna jest nieznaczny lub gdy sprawowanie opieki jest związane z pełnieniem funkcji (art. 148 § 1 k.r.o.). Nie może też być powołany na opiekuna ten, w stosunku do kogo zachodzi prawdopodobieństwo, że nie wywiąże się należycie z obowiązków opiekuna (art. 148 § 2 k.r.o.).

8. Wniosek o ustanowienie opieki należy złożyć do sądu rejonowego, w którego okręgu zamieszkuje osoba, której postępowanie dotyczy, a w braku miejsca zamieszkania do sądu miejsca jej pobytu (art. 569 § 1 k.p.c.). Wniosek jest wolny od opłat sądowych. Dla ustanowienia opieki konieczne jest orzeczenie sądu. Sąd opiekuńczy ustanawia opiekę, gdy poweźmie wiadomość, że zachodzi ku temu ważny powód. Ustanowienie opieki następuje wówczas z urzędu.

9. Uczestnikiem postępowania jest osoba, dla której ma być ustanowiona opieka. Małoletni jest uczestnikiem, jeżeli ukończył 13 lat. Ma wówczas zdolność do samodzielnego dokonywania czynności procesowych w tym postępowaniu (art. 573 § 1 k.p.c.). Postanowienie o ustanowieniu opieki jest skuteczne i wykonalne z chwilą ogłoszenia (art. 578 k.p.c.), chyba że sąd wstrzyma jego wykonanie (art. 521 § 2 k.p.c.).

WZÓR nr 29

Wałbrzych, dnia 7 kwietnia 2008 r.

Sąd Rejonowy

Wydział Rodzinny i Nieletnich

w Wałbrzychu

Wnioskodawca: Jan Wilk, zam. Wałbrzych, ul. Zamkowa 126 m. 12

Uczestniczka postępowania: 1) Anna Wilk, zam. Wałbrzych, ul. Rzecz-na 15 m. 4,

2) Maria Wilk, zam. Wałbrzych, ul. Miła 2

WNIOSEK

o ustanowienie kuratora do zarządu majątkiem

Wnoszę o:

ustanowienie kuratora w osobie Anny Wilk, urodz. 14 lipca 1979 r., córki Julii i Jana, w celu sprawowania zarządu nieruchomością o powierzchni 600 m2, zabudowaną budynkiem mieszkalnym, położoną w Wałbrzychu przy ul. Nowej 18, stanowiącą własność małoletniego Marka Wilka, syna Adama i Marii, dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Wałbrzychu księga wieczysta nr Kw 1311.

Uzasadnienie

Małoletni Marek Wilk, urodz. 23 marca 1995 r. w Wałbrzychu, jest moim wnukiem. Ojciec jego nie żyje, uczestniczka Maria Wilk jest jego matką.

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia;

odpis aktu zgonu ojca.

Małoletni Marek na podstawie dziedziczenia testamentowego po babci, a mojej żonie, jest właścicielem opisanej wyżej nieruchomości. Spadkodawczyni w testamencie zastrzegła, aby zarządu nieruchomością nie sprawowała matka małoletniego, nie wyznaczyła jednak zarządcy.

Dowód: odpis postanowienia z dnia 6 stycznia 2007 r. o stwierdzeniu nabycia spadku;

ksero testamentu.

Jako kandydata na kuratora wskazuję moją córkę, Annę Wilk, a ciotkę małoletniego Marka, która jest z zawodu księgową i umie zarządzać nieruchomościami.

Przedstawiona sytuacja przemawia za zasadnością ustanowienia kuratora w osobie uczestniczki Anny Wilk.

Jan Wilk

Załączniki:

1) odpis aktu urodzenia małoletniego Marka;

2) odpis aktu zgonu Adama Wilka;

3) odpis postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku;

4) ksero testamentu;

5) odpis wniosku.

Uwagi

1. Cele kurateli są zbieżne z celami opieki. Różnice między tymi instytucjami wyrażają się w tym, że opieka obejmuje zarówno pieczę nad osobą, jak i nad majątkiem, z dominacją ochrony osoby. Natomiast w kurateli dominuje element ochrony praw majątkowych. W wielu wypadkach kurateli piecza nad osobą w ogóle nie występuje.

Przepisy kodeksu rodzinnego przewidują ustanowienie kuratora między innymi dla:

a) dziecka poczętego,

b) osoby ułomnej,

c) osoby nieobecnej,

d) osoby ubezwłasnowolnionej częściowo,

e) do zarządu majątkiem,

f) w sprawach o prawa stanu,

g) kuratora procesowego,

h) kuratora spadku.

2. Art. 102 k.r.o. przewiduje możliwość ustanowienia kuratora do zarządu majątkiem, i to zarówno w stosunku do osoby podlegającej władzy rodzicielskiej, opiece, jak i kurateli wtedy, gdy w umowie darowizny albo w testamencie na rzecz takiej osoby darczyńca lub spadkobierca zastrzegł, że przedmioty przypadające tej osobie nie będą objęte zarządem sprawowanym odpowiednio przez rodziców, opiekuna czy kuratora i nie wyznaczył zarządcy. Ustanowienie kuratora w celu sprawowania zarządu majątkiem dziecka przewiduje także art. 109 § 3 k.r.o. jako sposób ograniczenia władzy rodzicielskiej. Zagrożenie dobra dziecka może bowiem wynikać m.in. z niewłaściwego wykonywania zarządu jego majątkiem.

3. Wniosek o ustanowienie kuratora do zarządu majątkiem należy wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu dziecko mieszka, a w braku miejsca zamieszkania do sądu miejsca jego pobytu (art. 569 § 1 k.p.c.).Uczestnikami postępowania są rodzicie (opiekun) oraz kandydat na kuratora.

PRZYPISY _____________________________________________

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie ustaw - kodeks rodzinny i opiekuńczy, kodeks postępowania cywilnego, prawo o aktach stanu cywilnego, ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 117, poz. 757).

* Por. art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 34, poz. 198 z późn. zm.).

* Dodany przez ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej (Dz.U. Nr 128, poz. 1403), a następnie w brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerca 2004 r. o zmianie ustawy - kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 162, poz. 1691).

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 29 września 1986 r. - prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. Nr 36, poz. 180 z późn. zm.), następnie w brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o., a następnie przez ustawę z dnia 21 maja 1999r. o zmianie ustaw kodeks rodzinny i opiekuńczy, kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 52, poz. 532).

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 29 września 1986 r., wymienioną w przyp. 4 do art. 2 k.r.o.

* Dodany przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 29 września 1986 r., wymienioną w przyp. 4 do art. 2 k.r.o., a następnie w brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* Por. przyp. 2 do art. 1 k.r.o.

* Dodany przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* Por. przyp. 2 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* Por. przyp. 2 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r. o zmianie ustawy - kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 45, poz. 234), a następnie w brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 12 czerwca 2003 r. - prawo pocztowe (Dz.U. Nr 130, poz. 1188 z późn. zm.).

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 29 września 1986 r., wymienioną w przyp. 4 do art. 2 k.r.o., a następnie w brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* Por. przyp. 2 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 21 maja 1999 r., wymienioną w przyp. 4 do art. 2 k.r.o.

* Dodany przez ustawę z dnia 21 maja 1999 r., wymienioną w przyp. 4 do art. 2 k.r.o.

* Dodany przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o., a następnie w brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* Por. przyp. 2 do art. 1 k.r.o.

* Oznaczenie ustalone przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* Dodany przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* Dodany przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymieniona w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* Uchylony przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* Dodany przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* Dodany przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* Dodany przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o., a następnie w brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* Uchylony przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* Tytuł i treść rozdziału II w brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* Tytuł i treść rozdziału III w brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* Oznaczony przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* Dodany przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* Por. przyp. 2 do art. 1 k.r.o.

* Dział V (art. 611-616) dodany przez ustawę z dnia 21 maja 1999 r., wymienioną w przyp. 4 do art. 2 k.r.o.

* Uchylony przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 21 maja 1999 r., wymienioną w przyp. 4 do art. 2 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 5 do art. 3 k.r.o.

* Por. przyp. 2 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 29 września 1986 r. wymienioną w przyp. 4 do art. 2 k.r.o., a następnie w brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* Por. przyp. 2 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. wymienioną w przyp. 3 do art. 1 § 4 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 1 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* Por. przyp. 2 do art. 1 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 21 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy - kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy - kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 122, poz. 1322).

* Dodany przez ustawę wymienioną w przyp. 58 do art. 109 k.r.o.

* Dodany przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* Oznaczony przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* Dodany przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* Ustawa z dnia 19 grudnia 1975 r. wymieniona w przyp. 14 do art. 8 k.r.o. poprzednio ustaliła brzmienie art. 118 i 124 oraz dodała art. 1241 i 1251 w tym dziale, następnie ustawa z dnia 26 maja 1995 r. o zmianie ustawy - kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 83, poz. 417) nadała nowe brzmienie wszystkim przepisom działu II w tytule II, tj. art. od 114 do 127.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 21 maja 1999 r., wymienioną w przyp. 4 do art. 2 k.r.o.

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 14 do art. 8 k.r.o.

* Por. przyp. 2 do art. 1 k.r.o.

* Dodany przez ustawę z dnia 19 grudnia 1975 r., wymienioną w przyp. 15 do art. 8 k.r.o.

* Por. art. 4 i 5 pkt 20 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (jedn. tekts. Dz.U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1548 z późn. zm.).

* W brzmieniu ustalonym przez ustawę wymienioną w przyp. 58 do art. 109 k.r.o.

* Ustawa ta utraciła moc na podstawie obowiązującej obecnie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 z późn. zm.).

* Artykuł IV pominięto, ponieważ dotyczył zmian odnoszących się do dekretu z dnia 8 czerwca 1955r. - prawo o aktach stanu cywilnego, który utracił moc na podstawie obowiązującej obecnie ustawy z dnia 29 września 1986 r. - prawo o aktach stanu cywilnego (jedn. tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688).

* Zmiany te uwzględniono w tekście kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

* Zmiany te uwzględniono w tekście kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

* Ustawa wchodzi w życie z dniem 20 stycznia 2005 r.

---