WSTĘP

Postępujący ciągły rozwój przemysłu powiązany z wprowadzeniem nowoczesnych technologii oraz rozbudowa szlaków komunikacyjnych, spowodowały w ostatnich latach zmianę specyfiki działań ratowniczych jednostek straży pożarnych. Jak wskazują statystyki około 50% przeprowadzonych akcji ratowniczych stanowią działanie całkowicie lub częściowo związane z ratownictwem technicznym i liczba ta ciągle wzrasta. Powoduje to konieczność ukierunkowania szkolenia kadr dowódczych ochrony przeciwpożarowej, a szczególnie korpusu podoficerskiego na ratownictwo techniczne.

Podczas pożarów, katastrof komunikacyjnych lub budowlanych w wielu przypadkach występuje zagrożenie dla życia ludzkiego spowodowane uwięzieniem poszkodowanego w uszkodzonych pomieszczeniach, wrakach pojazdów itp. Szybkie i bezpieczne dotarcie ratowników do uwięzionych w znacznym stopniu zwiększa im szansę przeżycia. Aby móc prowadzić takie działania jednostki ratowniczo - gaśnicze Państwowej Straży Pożarnej wyposażone są w różnorodny hydrauliczny sprzęt ratowniczy. Sprzęt ten znajduje się na wyposażeniu różnych samochodów gaśniczych, specjalnych, a przede wszystkim na specjalnych samochodach ratownictwa technicznego. W zależności od firm budujących i wyposażających pojazdy gaśnicze i specjalne, znajduje się różne ukompletowanie hydraulicznego sprzętu ratowniczego. Na pojazdach znajdują się zestawy podstawowe, aż do pełnych rozbudowanych kompletów.

Do podstawowego hydraulicznego sprzętu ratowniczego w rozumieniu wytycznych Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej zaliczamy:

• pompę hydrauliczną z napędem spalinowym, a w przypadku wyposażenia pojazdu w agregat prądotwórczy o napędzie elektrycznym,

• bęben z wysokociśnieniowymi wężami hydraulicznymi do przyłączania urządzenia roboczego (bębny takie mogą być zblokowane w komplecie z pompą hydrauliczną),

• nożyce hydrauliczne,

• rozpieracze hydrauliczne lub nożyco-rozpieracze (urządzenia typu „kombi”),

• hydrauliczne rozpieracze kolumnowe,

• zestaw łańcuchów odciągających.

Ze względu na specyfikę warunków pracy sprzęt ratowniczy powinien charakteryzować się dużą sprawnością, niezawodnością w działaniu, prostą i lekką konstrukcją, co można osiągną wyłącznie poprzez zastosowanie nowoczesnych technologii wykonania. Powoduje to że większość specjalistycznego sprzętu ratowniczego produkowana jest między innymi przez firmy takie jak: „Holmatro”, „Lukasa”, „Weber-Hydraulik”, „Lancier”, „Amkus”. Jednak najczęściej w Strażach Pożarnych użytkowane są urządzenia firm: „Holmatro” i „Lukasa”.

I. BUDOWA NARZĘDZI HYDRAULICZNYCH

Szkic nożyco - rozpieraka

ramiona robocze

rękojeść

korpus

zawór sterujący

przyłącza wężowe

A - maksymalna rozwartość ramion

B - długość

C - szerokość

II. PRZEKRÓJ NARZĘDZIA HYDRAULICZNEGO

Lgenda:

1.	Szczęka
2.	Wąż ochronny
3.	Ogniwo dźwigni
4.	Korpus
5.	Rączka (trzonek)
6.	Śruba M8 x 20
7.	Wiązanie
8.	Przełącznik obsługowy
9.	Zawór z rączką
10.	Węże przyłączeniowe 0,5m/630 bar
11.	Śruba opierająca
12.	Zawór bezpieczeństwa
13.	Zawór zwrotny
14.	Cylinder
15.	Tłoczysko
16.	Podzespół tłoczyska
17.	Przetyczka cylindra
18.	Sworzeń i pierścień ochronny
19.	Sworzeń łożyska

1. Zasada działania:

Działanie narzędzia polega na wykorzystaniu siłownika hydraulicznego. Podczas przesuwania się tłoka do przodu (czyli w kierunku szczęk) następuje zwarcie szczęk czyli cięcie. Aby nastąpiło to cięcie olej zaworem zwrotnym (13) podawany jest z tyłu tłoczyska i wytwarzane jest ciśnienie które powoduje przesunięcie tłoka. Ruch przeciwny (rozpieranie) powstaje na skutek zmiany kierunku przepływu oleju. Olej zostaje podany przez zawory od strony tłoczyska.

III. WARUNKI BHP PRZY PRACY SPRZĘTEM HYDRAULICZNYM

Przepisy bezpieczeństwa:

Przeczytać uważnie instrukcję obsługi.

Obsługa urządzeń jest dozwolona tylko przez przeszkolony personel.

Podane maksymalne ciśnienie nie może w żadnym wypadku być przekroczone.

Przy pracy z urządzeniem ratowniczym należy stosować następujący sprzęt ochronny:

• odzież roboczą lub zabezpieczającą,

• hełm z wizjerem lub okularami ochronnymi,

• rękawice ochronne.

Uwagi ogólne dotyczące cięcia:

Cięcie stali sprężynowej (na przykład piór resorów i drążków kierowniczych samochodów) jest niedozwolone ze względu na bezpieczeństwo odprysku ciętego materiału i związane z tym zagrożenie osób poszkodowanych i operatora. Ponadto może nastąpić uszkodzenie nożyc tnących. Środkiem zapobiegawczym dla utrzymania bezpieczeństwa pracy urządzenia tnącego jest okresowa kontrola nożyc co do występowania rys przy użyciu metody farby penetrującej.

Podczas cięcia na noże nie może być wywierana siła boczna, powstająca na skutek błędnego przyłożenia urządzenia tnącego.

UWAGA: Noże przecinające nie mogą podczas cięcia odchodzić od siebie ponad 3 mm na ostrzach. Jeżeli wartość ta zostanie przekroczona, to przebieg cięcia musi być natychmiast przerwany, a urządzenie należy na nowo przyłożyć. W razie potrzeby centralny sworzeń musi być dokręcony.

Uwagi ogólne dotyczące rozpierania:

Podczas rozpierania ważne jest aby ratownik trzymał narzędzie hydrauliczne w odpowiedniej odległości od siebie. Spowodowane jest to tym że podczas rozpierania może ono odskoczyć i zranić ratownika. Ważne jest również aby rozpychanie odbywało się pod odpowiednim kątem ponieważ rozpychany materiał może ulec załamaniu w innym miejscu powodując zranienie osoby ratowanej. Podczas rozpychania należy pamiętać też że rozpychany materiał jest elastyczny, to znaczy kiedy przestaniemy rozpychać i zaczniemy składać nożyce wówczas materiał będzie powracał wraz z nożycami do pewnego punktu.

7

---