 | Pobierz cały dokument prelekcje.biologia.ogolne.doc Rozmiar 479 KB |
9 października 2001 Prelekcja I
CZYNNIKI ABIOTYCZNE DZIAŁAJĄCE NA ŻYWE ORGANIZ-MY
Czynności organizmu przebiegają prawidłowo tylko w pewnej strefie natężeń różnych czynników zewnętrznych — zgodnie z zasadą tolerancji Shelforda:
Zarówno niedobór, jak i nadmiar różnych czynników działa limitująco na czynności życiowe organizmu;
w oparciu o prawo minimum Liebiega:
Każdy czynnik występujący w minimalnej ilości ogranicza czynności życiowe organizmu (każdy układ jest tak silny, jak jego najsłabsze ogniwo).
Należy przy tym pamiętać, że tolerancja ekologiczna jest absolutnie odmienna nie tylko dla różnych gatunków. Dwa osobniki tego samego gatunku zależnie od swojej płci, wieku itp. mogą mieć różny zakres tolerancji na te same czynniki. Co więcej, nawet u jednego i tego samego osobnika nie jest on stały — przy zmianie natężenia kilku czynników środowiska nieraz zmienia się zakres tolerancji na wszystkie inne, nawet te, których wartość pozostała ta sama.
Czynniki abiotyczne działające na żywy organizm dzielimy na dwie grupy: chemiczne
i fizyczne. Do pierwszych należą związki chemiczne organiczne i nieorganiczne, do drugich — np. grawitacja, magnetyzm, promieniowanie kosmiczne, temperatura, ciśnienie, wilgotność itp.
CZYNNIKI CHEMICZNE:
Pestycydy, inaczej syntetyki (stosowane w rolnictwie do walki ze szkodnikami; zawierają syntetyczne związki organiczne i nieorganiczne):
zoocydy (do zwalczania szkodników zwierzęcych)
insektycydy ( — // — owadów)
bakteriocydy ( — // — bakterii)
herbicydy ( — // — chwastów)
fungicydy ( — // — grzybów pasożytniczych).
Nawozy mineralne.
Przykładem szkodliwych związków zawartych w nawozach mogą być azotany.
W przewodzie pokarmowym azotany ulegają przemianie w azotyny (powodujące niedotlenienie krwi) lub nitrozoaminy (mające działanie rakotwórcze).
Azotany i azotyny człowiek pobiera głównie w żywności i wodzie. Aż 80% tych związków zawartych jest w owocach i warzywach. Najwięcej zawierają ich: sałata, rzodkiewka, szpinak, buraki, marchew, seler, banany. Stosunkowo najmniej: ogórki, papryka, fasola i cebula.
Azotany i azotyny są związkami silnie kancerogennymi (powodującymi powstawanie nowotworów).
 | Pobierz cały dokument prelekcje.biologia.ogolne.doc rozmiar 479 KB |