0000005

12 Leki psychotropowe — klasyfikacja i miejsce w terapii

form). Jak wspomniano we Wstępie, w Polsce zarejestrowano 70 leków psychotropowych, których spektrum zapewnia możliwość stosunkowo komfortowego leczenia podstawowych postaci zaburzeń psychicznych.

Ogół leków psychotropowych można podzielić na 5 dużych grup, które różnią się mechanizmami działania, cechami psychotropowymi i, co za tym idzie — przeznaczeniem w terapii. Są to:

« Leki anksjolityczne, w skrócie — anksjolityki, których podstawową cechą jest działanie przeciwlękowe, uspokajające; niektóre działają też wyraźnie nasennie. Ta grupa leków odgrywa istotną rolę w leczeniu zaburzeń emocjonalnych, w których głównym objawem jest lęk i niepokój.

•    Leki neuroleptyczne, nazywane w skrócie neuroleptykami — przeznaczone głównie do leczenia psychoz ostrych i przewlekłych. Neuroleptyki mają podstawowe znaczenie w leczeniu psychoz schizofrenicznych.

® Leki przeciwdepresyjne — przeznaczone do leczenia stanów depresyjnych.

•    Leki o działaniu normotymicznym — przydatne w zapobieganiu nawrotom chorób afektywnych. Głównym przedstawicielem tej grupy leków jest węglan litu.

•    Leki nootropowe i prokognitywne. Jest to niehomogenna grupa leków, których wspólną cechą jest regulacyjny wpływ na niektóre funkcje o.u.n., zwłaszcza na stan czuwania, uwagę, procesy poznawcze.

Wieloletnie doświadczenia kliniczne i badania eksperymentalne wskazują, że działanie leków psychotropowych w wielu zaburzeniach psychicznych ma charakter objawowy, wiąże się z ustępowaniem lub zmniejszaniem intensywności licznych objawów chorobowych bez uchwytnego lub istotnego wpływu na ich przyczyny (a więc na czynniki etiologiczne). Tę szczególną cechę leków psychotropowych należy uwzględnić w postępowaniu terapeutycznym, oznacza ona bowiem, że w niektórych zaburzeniach ograniczenie się do stosowania leków psychotropowych może okazać się niewystarczające i należy zastosować bardziej specyficzne metody oddziaływania terapeutycznego. Dotyczy to m.in. licznych zaburzeń nerwicowych, w których nieodzownym warunkiem skutecznej pomocy są oddziaływania psychoterapeutyczne, a również zaburzeń psychicznych w przebiegu chorób somatycznych, gdzie pominięcie leczenia przyczynowego i ograniczenie się do zastosowania leków psychotropowych może okazać się błędem w sztuce nawet wówczas, gdy za pomocą tych leków uzyskano poprawę objawową.

Leki psychotropowe są na ogół bezpieczne, pod warunkiem ścisłego przestrzegania ustalonych wskazań i przeciwwskazań, w tym związanych z interakcjami z innymi lekami, właściwego dawkowania oraz stosowania pod kontrolą lekarską.