000 spis tresci2

6 Spis freści

Sposoby utrwalania spostrzeżeń w obserwacji naukowej...........J

Cechy osobowe obserwatora....................gj

Do jakich wniosków upoważnia badacza obserwacja?............gi

Rozdział 7. Metoda i techniki eksperymentu pedagogicznego.....g.

Eksperyment a obserwacja.....................gi

Co to jest eksperyment?......................gl

Eksperyment laboratoryjny i eksperyment pedagogiczny.............

Logiczne podstawy eksperymentu................. g]

Organizacja i techniki badań eksperymentalnych.............gj

Granice stosowalności eksperymentu w pedagogice......... . . . .

Rozdział 8. Test pedagogiczny

il(

OD AUTORA

Hi

U

¹¹

12

¹³

13

17!

Co to jest test?...............

Instrukcje określające sposób stosowania testu ....

Rodzaje testów pedagogicznych.........

Sposoby konstruowania testów..........

Profil pedagogiczny.............

Wskazówki praktyczne stosowania testów pedagogicznych Analiza danych z badań testowych........

Rozdział 9. Badanie stosunków społecznych w grupach rówieśniczych —

metoda socjometryczna................11

Graficzna analiza danych socjometrycznych...............13]

Ilościowa analiza danych socjometrycznych...............14|

Krytyka socjometrii.......................14]

Wartości poznawcze socjometrii...................14

Rozdział 10. Wywiad i ankieta jako metody badań pedagogicznych . . 14

Metoda wywiadu i jej warianty...................j<fl

Zaufanie jako warunek powodzenia badawczego w wywiadzie.........14!

Przygotowanie wywiadu i ankiety..................141

Wymagania stawiane pytaniom w wywiadzie i ankiecie    : *)“'.!l|B

Rodzaje kwestionariuszy ankiet...................V5|

Wartość poznawcza metody ankietowej................13

Rozdział 11. Dokumenty i ich analiza w badaniach pedagogicznych . . 15

Co to jest dokument?.......................1$

Rodzaje dokumentów......................

Na czym polega wartość poznawcza dokumentów?............."lfl

Metody analizy dokumentów....................M

Jednostki treściowe analizy.....................^

Bibliografia

Zachowanie dawnego tytułu książki zdaje się pozostawać w sprzeczności z najnowszymi tendencjami w zakresie tak ontologii, jak i metodologii nauk o wychowaniu. Obecnie bowiem chętniej odwołujemy się do takich wyrażeń, jak innowacja, innowatyka lub wprost twórczość, kreacja, kreatywność, w domyśle — działań nauczyciela. Tytuł Praca badawcza brzmi może banalnie, ale oddaje to, co jest wartością trwałą w nauczycielskiej pracy i co jest jednocześnie przyjętym w tej książce założeniem.

Tą wartością trwałą w zawodzie nauczycielskim jest doświadczenie, w tym także zawodowe. Od zarania dziejów bowiem powierzano wychowanie młodych pokoleń ludziom legitymującym się bogatym i uznanym doświadczeniem, na którym był oparty ich pedagogiczny autorytet.

Obecnie, często nie wiadomo dlaczego, utożsamia się doświadczenie z rutyną, schematyzmem działań. I przez takie fałszywe w istocie utożsamienie przeciwstawia się doświadczenie innowacyjności, i to za wszelką cenę, wbrew temu, co podpowiada nauczycielom właśnie (!) ich doświadczenie.

Prawdą jest to, że wieloletnia praktyka zawodowa może prowadzić, i niekiedy prowadzi, do negatywnie ocenianej rutyny, do „skostnienia” zawodowe? go. Ale z faktu występowania schematycznych działań nauczycielskich nie wynika wcale, że za zrutynizowanie czynności nauczycielskich odpowiedzialny jest jedynie czas praktykowania zawodowego. Tu odpowiedzialny jest, między wieloma innymi czynnikami, stosunek intelektu nauczyciela do wykonywanych czynności. Ten stosunek do praktyki może być refleksyjny i bezrefleksyjny, bezkrytyczny i krytyczny. Nas interesować będzie nie dowolne doświadczenie, ale takie doświadczenie, które Z. Mysłakowski nazwał trafnie doświadczeniem krytycznym. Doświadczenie krytyczne zaś jest bardzo bliskie temu, co w literaturze fachowej jest nazywane badaniem naukowym. Praca badawcza nauczyciela w przyjętym tu rozumieniu jest szczególną techniką gromadzenia przez nauczyciela doświadczenia krytycznego.

Zachowany tytuł książki zawiera sugestię, że nauczanie i wychowanie nie jest przeciwstawne poznawaniu tych procesów, a więc że nie ma sprzeczności