004 (27)

Lecz choć się - nigdy - nigdzie połączyć nie mamy, Zamilkniemy na chwilę i znów się wołamy,

Jak dwa smutne słowiki, co się wabią płaczem.

Fragmenty te są względem siebie paralelne. Zawarte w nich, powtarzające się motywy tematyczne - np. metafory oparte o motyw ptaków - otwierają i zamykają utwór, tworząc klamrę kompozycyjną dla całej zawartości wiersza. Tak więc jego kompozycja realizuje jednocześnie zasadę kontrastu i paralelizmu, które w ramach utworu wyznaczają i określają układ jego składników tematycznych. Sytuacja rozłączonych osób przedstawiona została przez zarysowanie kontrastowych obrazów otoczenia, w którym się one znajdują. Elementy świata przedstawionego współtworzące obraz otoczenia adresatki utworu oddają powszedniość jej bytowania. Wymienione tam: ogródek, dom, drzewa, kwiaty- skladająsię na wypełniający jej życie świat codzienności. Otoczenie to przedstawione jest w zarysach najbardziej ogólnych, nieskonkretyzowanych. O wspomnianym ogródku czy domu nie dowiadujemy się nic więcej, komnata, w której przebywać ma adresatka, nazwana jest dość konwencjonalnie „cichą”, nie wiemy też nic bliższego o „wkomponowanej” w tło tego zwykłego otoczenia samej bohaterce. Zwraca przy tym uwagę prostota i bezpośredniość relacji o tym świecie. Takie metafory, jak „bólu fala”, „wyciskać łzę”, „malować myślą” wykorzystują raczej dość tradycyjne, powszechnie stosowane sposoby nadawania wyrazom nowych zabarwień znaczeniowych. Na ich tle tym bardziej uderzają następujące wersy:

Tyś mi widna jak gwiazda, co się tam zapala I łzą różową leje, i skrą siną błyska.

Ten zwrot do adresatki wyróżnia się bowiem odmienną, poetycką atmosferą. Sugeruje ją porównanie osoby, do której zwrócona jest wypowiedź, z gwiazdą. Lecz to nie zwykła jakaś gwiazda godna jest tego porównania - jest to bowiem „gwiazda, co się tam zapala”. „Tam”-to znaczy w zasięgu wzroku, w miejscu, które można dokładnie wskazać, ale które wchodzi w skład owego świata, znanego tylko mówiącemu. Porównanie bohaterki liryku do gwiazdy nie jest tylko prostym wyrażeniem metaforycznym - to rozbudowany, pełen dynamizmu (przez uwydatnienie elementów ruchu i zmiany: „leje”, „błyska”) i konkretności („Iza różowa”, „skra sina”) obraz metaforyczny. Porównanie oddalonej osoby do gwiazdy świecącej w zasięgu wzroku mówiącego zespala tę osobę z całym krajobrazem, ze światem, w którym usytuowany jest on sam. Metaforyczny obraz niejako stwarza pozór zmniejszenia odległości między bliskimi sobie ludźmi - gwiazda, choć także daleka, lecz „widna” - widzialna, należy już do otoczenia podmiotu mówiącego.

Obraz tego świata, którego niezwykłości i dziwności bohaterka liryku nie może sobie wyobrazić, rozrasta się i zajmuje centralną część utworu. Zasadniczą jego cechą jest wielkie nasycenie metaforami, które służą zasygnalizowaniu owej niezwykłości, kontrastującej z otoczeniem adresatki utworu. Ważne są tutaj metaforyczne sensy całego obrazu, a nie tylko poszczególnych wyrażeń czy zdań. Rozpoczynający tę część wiersza zwrot brzmi: „Ale ty próżno będziesz krajobrazy tworzyć”. I w tym momencie, jakby dopomagając wyobraźni adresatki, trud tworzenia krajobrazu przejmuje sam mówiący:

Nie wiesz, że trzeba niebo zwalić,i położyć Pod oknami, i nazwać jeziora błękitem.

22