0000010 (10)

Śledziona

Śledziona (lien) mieści się w lewej okolicy podżebrowej w jej tylnej części. Długa oś śledziony biegnie skośnie od tyłu i góry do przodu i dołu, wzdłuż X żebra. Brzeg górny śledziony w pozycji pionowej rzutuje się na górny brzeg dziewiątego żebra, brzeg dolny — na dolny brzeg

Ryc. 102. Rzut śledziony na lewą ścianę klatki piersiowej.

XI żebra. Biegun tylny -znajduje się na wysokości trzonu X kręgu piersiowego. Biegun przedni nie przekracza linii żebrowo-stawowej i leży w głębi w odległości około 4 cm od łuku żebrowego. Linię żebrowo-sta-wową przeprowadzamy od lewego stawu mostkowo-obojczykowego do chrząstki XI żebra (ryc. 102). W warunkach prawidłowych śledziona nie wystaje spod łuku żebrowego. Opukiwaniem można oznaczyć stłumienie śledzionowe między IX i XI żebrem w linii pachowej środkowej lewej.

Żołqdek

Żołądek (ventriculus) przy pionowej postawie ciała ma kształt haka, którego odnogę zstępującą tworzy dno (jundus ventriculi) i trzon żołądka (corpus ventriculi), a odnogę wstępującą — część odżwiernikowa (pars pylorica). Położenie i kształt żołądka zależą od wieku, płci, wypełnienia oraz położenia narządów sąsiednich, jak również od stanu skurczu mię-śniówki żołądka (ryc. 103).

Część wpustowa, dno i trzon żołądka przy położeniu na wznak leżą w okolicy podżebrowej lewej, a część odżwiernikowa w okolicy nadbrzu-sznej.

Przy położeniu na grzbiecie wpust żołądka znajduje się na w^rysokości X kręgu piersiowego. W rzucie na przednią ścianę tułowia wpust żołądka leży półtora palca w lewo od linii pośrodkowej ciała przedniej, na

4

Ryc. 103. Zmienność kształtów żołądka w zależności od stanów napięcia mięśniów-ki: 1 — żołądek hipertoniczny, 2 — żołądek ortotoniczrry, 3 — żołądek hipotonicz-ny, 4 — żołądek atoniczny.

wysokości podstawy wyrostka mieczykowatego. W pozycji pionowej wpust żołądka leży o jeden krąg niżej. Krzywizna mniejsza żołądka rzutuje się wzdłuż kręgosłupa nieco na lewo od linii pośrodkowej ciała, między X i XII kręgiem piersiowym. Z przodu krzywizna mniejsza rzutuje się wzdłuż lewego brzegu wyrostka mieczykowatego.

Odżwiernik znajduje się na wysokości I kręgu lędźwiowego po stronie prawej w stosunku do linii pośrodkowej ciała. Z przodu rzutuje się od 5 do 6 cm poniżej przyczepu żebra VII prawego do mostka. W postawie pionowej rzutuje się o jeden lub dwa kręgi niżej. Dno żołądka znajduje się nieco poniżej koniuszka serca i rzutuje się na piątą przestrzeń międzyżebrową lub lewą szóstą chrząstkę żebrową. Przez przeponę dno żołądka graniczy także z lewym zachyłkiem żebrowo-przepono-wym opłucnej.

Najniższy punkt żołądka w położeniu na grzbiecie znajduje się na wysokości II kręgu lędźwiowego. W pionowej postawie ciała może znajdować się na wysokości III lub IV kręgu lędźwiowego. U kobiet żołądek znajduje się niżej, jednak w warunkach prawidłowych nigdy nie przekracza linii łączącej najwyższe punkty grzebieni biodrowych więcej niż na szerokość trzech palców. W wieku starczym żołądek ma ułożenie takie, jak przy opuszczeniu trzewi w wieku średnim.

U osobnika leżącego na grzbiecie, na poziomie od 4 do 7 cm powyżej poziomu pępka, badaniem palpacyjnym przy głębokim oddychaniu możemy wyczuć krzywiznę większą żołądka w postaci miękkiego, poprzecznego wału, przesuwającego się w górę przy głębokim wdechu. Rzadko możemy wyczuć odżwiernik w wypadkach przesunięcia się go do dołu lub zmniejszenia wątroby. Kładąc rękę między kresą białą a prawym lukiem żebrowym, a następnie zagłębiając ją stopniowo w kierunku kręgosłupa, 2—3 cm powyżej poziomu pępka, w bok od mięśnia prostego brzucha wyczuwamy odżwiernik w kształcie walca lub zbitego guza.

Żołądek nie daje cienia na kliszy rentgenowskiej. Można jedynie zaobserwować bańkę powietrzną żołądka i czasami poziom płynu.

Podając badanemu do wypicia środek cieniujący w postaci pa*pki barytowej gromadzącej się w żołądku, można za pomocą promieni rentge-

125