30 MASAŻ CIAŁA
Zbliżamy się do końca. Kładziemy dziecko na grzbiecie, równolegle do w łasnej osi i przystępujemy do masowania twarzy.
Zaczynamy od masowania czoła (rys. 6 a). Końce palców od środka czoła przemieszczamy na boki. Za każdym razem palce nasze schodzą nieco dalej na zewnątrz, to znaczy dochodzą do skroni i okrążając oko schodzą wzdłuż policzków. W dalszym przebiegu masażu posługujemy się kciukami, które schodzą bardzo lekko po obu stronach nosa, a następnie wstępują i znów zstępują.
Jest to ruch tam i z powrotem,
Rys. 6 d - Masaż twarzy palcami II—IV: b -kciukami
z dołu w górę i odwrotnie. Ruch bardzo lekki, którego etapem aktywnym jest ruch z dołu ku górze, gdy palce idą w kierunku czoła. Następnie kładziemy kciuki na zamkniętych oczach dziecka. Nacisk musi być bardzo lekki. Jeśli oczy są otwarte, to zamykamy je bardzo delikatnie kciukami. Stąd kciuki schodzą w dół, idąc zewnętrznymi brzegami nosa, kierują się ku kącikom ust, aby zatrzymać się na podstawie policzków (rys. 6 b). Masaż twarzy jest skończony.
Na zakończenie wykonujemy trzy ćwiczenia:
1. Chwytamy obie ręce dziecka, krzyżujemy ramiona na klatce piersiowej. Następnie otwieramy je, powracając do pozycji wyjściowej. Powtarzamy kilkakrotnie.
2. Chwytamy nogę dziecka w okolicy kolana i rękę w okolicy łokcia po przeciwnej stronie. Krzyżujemy rękę z nogą, kolano styka się z łokciem. Wracamy do pozycji wyjściowej. Powtarzamy z przeciwnymi kończynami.
3. Chwytamy dwie stopy dziecka. Kończyny dolne są zgięte w stawach biodrowych i kolanowych. Krzyżujemy podudzia, doprowadzając je do brzucha. Następnie prostujemy kończyny dolne w stawach kolanowych i oddalamy je od siebie. Kończyny dolne są nadal zgięte w stawach biodrowych i odwiedzione.
Kilkakrotnym wykonaniem tych ćwiczeń, uzupełniających efekt rozluźnienia, kończymy masaż.
Przygotowaniem i uzupełnieniem leczenia usprawniającego dzieci najmłodsze jest właściwa pielęgnacja, mająca na celu dostarczenie doświadczeń czudowo-rucho-wych i zmysłowych, których dziecko jest pozbawione z powodu nieprawidłowego rozwoju, wynikającego z uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Rozpoczynając wczesne usprawnianie, trzeba pamiętać o konieczności stworzenia dziecku dobrego klimatu, w którym czułoby się bezpiecznie. Należy wyeliminować uczucie lęku przez stopniowe i delikatne dostosowywanie dziecka do zmienionej sytuacji. Ważne są wygląd i urządzenie pokoju ćwiczeń, wielkość i różnorodność zabawek, właściwe oświetlenie (łagodne, nie rażące), kojąca muzyka, śpiew i głos ludzki związany z konkretnymi sytuacjami i przedmiotami.
Przeszkodą w wyzwoleniu ruchu u dziecka jest wzmożone napięcie mięśniowe. Rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni można uzyskać, stosując łagodny masaż całego ciała i łatwe do wykonania w czasie codziennych zabiegów pielęgnacyjnych ćwiczenia. Podczas tych czynności dziecko nawiązuje kontakt z matką lub osobą wykonującą ćwiczenia, uczy się odczuwać własne ciało, przygotowuje się do czynności ruchowych, dzięki pieszczotom rozwija swoją osobowość.
Poniżej przedstawione zostaną najprostsze sposoby rozluźniania małego dziecka w rożnych pozycjach i ułożeniach.
1. Pozycja dająca dziecku poczucie bezpieczeństwa i sprzyjająca rozluźnieniu. Tułów i głowa dziecka opierają się na ciele matki. Kończyny dolne zgięte w stawach biodrowyęh i kolanowych, uda podtrzymywane jedną ręką matki, ramię i przedramię spoczywa w drugiej ręce. Tak trzymanym dzieckiem wykonuje się ruchy kołysania w płaszczyznach bocznych, przednio-tylnej i ruchy rotacyjne (rys. 7).
Rys. 7. Pozycja małego dziecka do ćwiczeń rozluźniających.