032 (13)

R>v 21 Niewidoczny atrament: a) piszemy sokiem z cytryny, bj życzenia Wielkanocne na jajku

b)

Ogrzewamy arkusz papieru nad płomieniem świecy, gorącym piecem lub za pomocą żelazka. Stopniowo niewidoczne pismo brązowieje. Oczywiście musimy uważać, by papier nie zapalił się.

Wyjaśnienie: Sok z cytryny zawiera różne substancje organiczne, w skład których wchodzi węgiel. Podczas ogrzewania substancje tc rozkładają się. a wydzielający się węgiel powoduje czamobrązowe zabarwienie papieru. Podobnie dzieje się z kromką chleba zapomnianą w opiekaczu-staje się ona zupełnie czarna, bo pozostał w niej tylko węgiel.

Wykorzystujemy:

sok z cy try ny, obsadkę z czystą stalów ką, papier.

49. Przekazujemy tajną informację

Chcesz przekazać przyjacielowi tajną wiadomość, której nie można ujawnić przez zwykłe ogrzanie. Sporządzamy roztwór żelazocyjanku potasowego i piszemy nim na papierze. Przyjaciel sporządza sobie roztwór siarczanu żelazowego, nasyca nim tamponik z waty i lekko zwilża tajny dokument - ukaże się wyraźne, niebieskie pismo.

Wykorzystujemy:

roztwór żelazocyjanku potasowego (szczypta na 5 cm³ wody), roztwór siarczanu żelazowego (szczypta na 5 cm³ wody).

Wyjaśnienie: W reakcji chemicznej pomiędzy obydwiema substancjami powstaje barwnik-błękit pruski.

Inne metody tajnego pisania podano poniżej w tabelce. Substancje wymienione w kolumnie 1 wykorzystuje się w roztworze wodnym jako „atrament”. W kolumnie 2 podano, jakim sposobem lub za pomocą jakiego roztworu można wywołać zupełnie lub prawie zupełnie niewidoczny tekst. W kolumnie i podano barwy pisma.

Popularne atramenty sympatyczne

Skład atramentu	Wywoływacz	Barwa pojawiającego się ptsma
/	2	3
u mleko	i ciepło	brązowa
l> azotan potasowy	k ciepło	czarna
c chlorek glinu	/ ciepło	czarna
d chlorek kobaltu	m ciepło	niebieska
c żeiazocyjanck potasowy	n siarczan żelazowy	niebieska
f tan ma	o siarczan żelazowy	czamomcbicska
g zasady, roztwór sody	P fenoloftałeina	czerwona
h sok z owoców i cebuli	q promieniowanie nadfioletowe (IJV)	niebieska lub żółta

Roztwory h-g oraz o sporządza się rozpuszczając szczyptę podanej substancji w 5 cm* wody. Roztwór p otrzymuje się dodając do 5 cm³ spirytusu szczyptę fcnoloftaleiny.

Przemiany chemiczne, które tu zachodzą, są złożone. Zaawansowany Czytelnik znajdzie ich opis w książce H. Rómppa i H. Raafa „Udane eksperymenty chemiczne” Franckh’sche Ycrlagshandlung. Stuttgart.

50. Sekretne życzenia W ieikanocne

^as/.e sekretne życzenia Wielkanocne są ukryte w zwykłym jajku na twardo. Pozostają niewidoczne, dopóki odbiorca nic obierze jajka - wtedy ^na jajku ujrzy napis „Wesołych Świąt”.

63