0000029 (8)

niach bliższej nasady, tej kości, które zresztą zdarzają się bardzo rzadko. Rozpoznanie jest trudne — objawy kliniczne nie odbiegają od znanych w złamaniach obojczyka. Zdjęcie rtg nie wnosi nic szczególnego z powodu budowy chrząstkowej tego odcinka kości. Czasami uważne oglądanie kliszy rtg wykryje oderwany z przynasady niewielki fragment kostny, który może podsunąć trafne rozpoznanie. Również z analizy stosunków między kostnymi częściami barku można wysnuć odpowiednie wnioski. Rzucająca się w oczy bierność kończyny górnej, skręconej ku wewnątrz, nie zawsze dowodzi niedowładu splotu ramiennego, co zresztą łatwo wykluczyć, dotykając ostrzem szpilki czy igły paluszków lub dłoni dziecka. Jeżeli nie ma zaburzeń nerwowych, ukłucie wyzwoli obronny ruch cofnięcia rączki. W trudniejszych diagnostycznie przypadkach Blount radzi powtórzyć badanie radiologiczne po 10 dniach, bo wtedy w razie złuszczenia nasady pojawiają się na kliszy masy kostniny, ułatwiające ex post ustalenie właściwego rozpoznania.

Ryc. 141. Obustronne złamanie porodowe obojczyka.

Leczenie polega na przybandażowaniu kończyny do klatki piersiowej na 3 tyg. Niektórzy proponują zbędne zresztą zastosowanie wyciągu kończyny w odwiedzeniu przez taki sam okres. Złuszczenie bliższej nasady kości ramien-nej wymaga zróżnicowania z porodowym zwichnięciem barku, przeważnie przednim. W początkowym okresie na odróżnienie tych dwóch spraw chorobowych może pozwolić jedynie artrogram.

Złuszczenia dalszej nasady kości ramiennej w przebiegu porodu zdarzają się również bardzo rzadko. Rozpoznanie jest trudne i patrząc na zdjęcie rtg jesteśmy skłonni przyjąć raczej istnienie zwichnięcia stawu łokciowego. Dalsza obserwacja tej okolicy przyniesie rozstrzygnięcie rozpoznania, jeżeli w obrazie rtg pojawiają się nawarstwienia okostnowe w częściach stawowych dolnego odcinka kości ramiennej. Potencjalne niebezpieczeństwo zaburzeń wzrostowych istnieje tutaj w wypadku zbyt silnego urazu chrząstki nasadowej. Podejmowane próby nastawienia rzekomego zwichnięcia są bezskuteczne z uwagi na trudność śledzenia wyników, a zwłaszcza na trudności z utrzymaniem kończyny w unieruchomieniu. W pewnych wypadkach zastosowanie wyciągu klejowego pośredniego kończyny górnej może ułatwić właściwe ustawienie odłamów. Niemniej jednak radzimy zezygno-wać z tych dążeń.

Do kości, które ulegają częściej złamaniom porodowym, należy kość udowa. Uszkodzenia te zwykle dotyczą połowy trzonu z odłamami przemieszczonymi bocznie i kątowo: górny w odwiedzeniu, zgięciu ku przodowi i skręceniu na zewnątrz, dolny zaś w przywiedzeniu. Przemieszczenie odłamów, nawet krańcowe, nie stanowi żadnego problemu dla autorów amerykańskich, tak dalece, że odradzają oni w ogóle jakiekolwiek nastawianie i leczenie. Abstrahując od tak zaskakującego stanowiska, można sądzić, że lekkie przybandażowanie uda noworodka do jego brzuszka kilkoma obwojami bandaża jest korzystne i uwalnia noworodka od bodźców bólowych związanych z przewijaniem. Przy znaczniejszych przemieszczeniach godne polecenia jest leczenie wyciągowe pośrednie pionowe pod warunkiem troskliwej opieki nad krążeniem w zawieszonej i oklejonej kończynie. Okres 3 tyg. zupełnie wystarczy do uzyskania pełnego zrostu.

Zdumiewająca jest zaiste wielka siła korekcyjna, jaką mamy sposobność podziwiać przy gojeniu złamanych trzonów kości udowych noworodka. Złamanie pozostawione z przemieszczeniem odłamów po roku nie pozostawia nawet śladu.

Ryc. 142. Porodowe złuszczenie dalszej nasady kości ramiennej, Pierwotnie rozpoznane jako zwichnięcie stawu łokciowego. Dopiero kontrolne badanie rentgenowskie po 10 dniach umożliwiło właściwe rozpoznanie. Rozległe nawarstwienia oko-stnowe przemawiają za złuszcze-niem nasady.

Do uszkodzeń porodowych należy włączyć urazy czaszkowo-mózgowe, z których cięższe nie trafiają do rąk lekarza traumatologa, gdyż dotknięte nimi dzieci wcześnie umierają. Pozostałe przypadki nie sprawiają większych kłopotów, zwłaszcza gdy chodzi o najczęstsze złamania kości czaszki wskutek ucisku przez kleszcze.

Przy dotykaniu czaszki palcami wyczuwa się wgłębienie owalne, przypominające uciśniętą piłeczkę pingpongową, taką też nazwę nosi to złamanie. Stan ogólny dziecka zwykle nie budzi obaw.

Leczenie podejmujemy po 5—7 dniach, gdyż znane są wypadki samoodgłobienia wciśniętej kości. W przeciwnym razie podejmujemy zabieg operacyjny. Z cięcia okalającego wgłobienie docieramy do niego, po czym bardzo ostrożnie — kości czaszki noworodka są bardzo cienkie — wykonujemy mały otworek w najbliższej okolicy brzegu wgłobienia i podważamy elewatorkiem blaszkę, co zwykle udaje się bardzo łatwo. Dziecko obserwujemy w warunkach szpitalnych przez 5—7 dni.

Z innych uszkodzeń porodowych zdarzają się urazy kręgosłupa w czasie wyjątkowo trudnej akcji porodowej, zwłaszcza z pomocą ręczną, chociaż spostrzegano je także przy zwykłym porodzie. Uszkodzenia te prze-

217