0000119

Radykulografia

Jest metodą uwidaczniania za pomocą wodnego środka cieniującego (kontrast U-Leo + +20% roztwór soli sodowej kwasu metasulfonowego, ulepszony Dimer X) zarysów dolnego odcinka kanału kręgowego, worka oponowego oraz korzeni nerwowych w okolicy ogona końskiego. Radykulografia jest mniej obciążająca dla chorego niż mielografia oleistymi jodowymi środkami cieniującymi, które pozostawione w kanale kręgowym, wywierają działanie drażniące i dają cienie kontrastu przez całe życie.

Wodny środek cieniujący wchłania się całkowicie w ciągu kilkudziesięciu minut i jest wydalany przez nerki.

Wskazania do radykulografii ustalane są zawsze po konsultacji z neurologiem.

Technika badania. Chory leży na ruchomej ściance do prześwietleń, ustawionej pod kątem 30° (głowa wyżej), na boku, ze strony którego przeważają objawy neurologiczne. Po punkcji lędźwiowej upuszcza się około 10 ml płynu mózgowo-rdzeniowego i wprowadził 1 ml 5% ksylokainy, 30 mg hydrokortyzonu oraz 10 ml podgrzanego do temperatury ciała U-Leo lub Dimeru X. Poziomym promieniem wykonuje się możliwie szybko co najmniej cztery zdjęcia: a-p prawy i lewy skos oraz profil (to ostatnie zdjęcie w ułożeniu chorego na brzuchu).

W warunkach prawidłowych uwidacznia się w rzucie a-p worek oponowy z trójkątnymi cieniami kieszonek oponowych, w pozostałych rzutach — również korzenie nerwowe.

Wskazaniem do radykulografii jest przede wszystkim wypadnięcie jądra miażdżystego. poza tym guzy i anomalie okolicy ogona końskiego. Przeglądowe rentgenogramy są we wczesnych przypadkach prolapsus muld pulposi najczęściej prawidłowe. Niekiedy stwierdza się w tych razach asymetryczne zwężenie krążka międzykręgowego, pogłębiające się w pozycji stojącej. Objaw ten jest niepewny. W późnych okresach wypadnięcia jądra miażdżystego zwężenie krążka międzykręgowe i zmiany zwyrodnieniowe na powierzchniach przylegających trzonów są regułą, jednak rozpoznanie takie jest mało wartościowe dla klinicysty. Radykulografia zwiększa znacznie możliwości rozpoznania, ponieważ daje w 90% dokładne dane o lokalizacji wypadniętego krążka. Objawem wy-padniętego krążka jest przewężenie smugi cieniowej worka oponowego oraz przemieszczenie korzeni nerwowych. Metoda jest bezpieczna; w 30—40% występują nieznaczne bóle głowy, podobnie jak po punkcji lędźwiowej.

Piśmiennictwo

Bielski T., Czekała Z.: Chir. Narz. Ruchu. 1965, 30, 2, 187.

Bloch T. i wspólpr.: Chir. Narz. Ruchu, 1963, 28, 2, 169.

Czekała Z.: Pol. Przeg. Rad., 1966, 30, 2. 119.

Czekała Z., Bielski T.: Chir. Narz. Ruchu, 1965, 30, 2, 199.

Dydyński J.: O artrogra/ii tv przypadkach wykręcenia stawu skokowego (praca doktorska). Warszawa 1964.

Jastrzębski T.: Chir. Narz. Ruchu, 1967, 32, 2, 249.

Ratti A.: Medullographie. W: Schinz i współpr., Lehrbuch d. Róntgendiagnostik. Thiemc. Stuttgart 1965, 435—438.

Wcllaner J.: Discographia. W: Schinz i współpr.. Lehrbuch der Róntgendiagnostik, Thiemc, Stuttgart 1965, 458^162.

Wirth W.: Artrograpliia. W: Schinz i współpr.. Lehrbuch der Róntgendiagnostik. Thiemc. Stuttgart 1965, 362—382.

Yaghma i in.: Angiograpliy cif bonę tumors. W: Encyclop. Med. Radiologv. Springer 1977, V/6, 635.

RADYKULOGRAFIA 463