5.
AB\ SPRAW 1X710. JAK IO Bt D7.IE. Ciekawo艣膰 jest naturai^ okresu dor.ixt.inui. C/cnIo nasiolafck >K*ga po substancje odur^j.CCcH* pnckotia膰 M臋. i.芦k ono dnalaj膮. Z dot>chc禄禄sowych Bada艅 i obi^ S wynika. w pc^ten odsetek nastolatk贸w pr贸buj膮cych 艣rodka odur^^ co. s\*o#膮 cick.m禄^sc. di>znajc okre艣lonych skutk贸w jego?**-
tania kle nierfni przyjemnych > a nie podejmuje wi臋cej tego typu ^
P掳
jak i doros艂ych.
AB\ W YPE艁NI膯 CZAS. ZW艁ASZCZA WTEDY. GDY ODCZLy. SI臉 NI D臉. 艢rodek psychoaktywny stwarza wra偶enie prze偶ywania atr*^ cyjncj przygody i odgrywania w niej roli g艂贸wnego bohatera.
s*d>,fc
Nie kaid> m艂ody crk禄%nck. kt贸ry wspija alkohol, staje si臋 w przy艢zk*^'*' kotK^ikem Niekt贸rzy powt贸rnie jednak si臋gn膮 po dan膮 substancj臋 41 Choaktywn膮, zwi臋kszaj膮c w ten spos贸b prawdopodobie艅stwo kolej J* icj przyj臋cia W pierwszym przypadku miody cz艂owiek kieruje si臋 ^ wami odmiennymi od tych. kt贸re wyznaczaj膮 drog臋 do uzale偶nienia ' ABY Z艁AMA膯 Z.AK.AZ. P艂Kiobnie jak w przypadku wcze艣niejszym a tutaj du偶膮 rol臋 odgrywa ciekawo艣膰: co si臋 stanie. gdy z艂amany zom I taki powazn\ zakaz** W ten sposob nastolatek sprawdza zar贸wno
Czynniki spo艂eczne
Rozw贸j spo艂eczny cz艂owieka dokonuje si臋 w grupach spo艂ecznych, z\oc cz艂owieka jest zwi膮zane z mn贸stwem wielorakich relacji z innymi lud* mi To. co okre艣lamy mianem relacji, jest wzajemnym stosunkiem (z芦i禄. kiern. interakcj膮) dwojga lub wi臋kszej liczby os贸b. Relacje dzia艂aj膮 zawsze dwukierunkowo, tzn. jedna osoba oddzia艂uje na drug膮 i. jednocze艣nie, obv-dwie wywieraj膮 wzajemny wp艂yw na siebie. Relacje mog膮 przyjmowa膰 r贸偶no rc*in\ charakter. Innego rodzaju relacje wyst臋puj膮 pomi臋dzy dzieckiem a ro dneem. a inne pomi臋dzy uczniem i nauczycielem. Zr贸偶nicowanie to wynika nie tylko z odmienno艣ci partner贸w, ale przede wszystkim z innego typu zale偶no艣ci. jakie pomi臋dzy nimi zachodz膮. U dzieci i m艂odzie偶y zmiana typu rela* cii nast臋puje zgodnie z normami rozwojowymi oraz indywidualnymi cechami Ka偶da osoba jest niepowtarzaln膮 indywidualno艣ci膮 posiadaj膮c膮 rozmaite do 艣wiadczenia 偶yciowe, kt贸re wp艂ywaj膮 na kszta艂towanie i rozw贸j relacji z innymi. Zdolno艣膰 do nawi膮zywania i utrzymywania r贸偶nego typu relacji pojawia *臋 do艣膰 wcze艣nie a rozwija w okresie ca艂ego dzieci艅stwa. Pocz膮tkowo najwa偶niejszymi relacjami dla dziecka s膮 te zwi膮zane z rodzicami. W miar臋 up艂ywu czasu a przechodzenia do kolejnych faz rozwojowych wzrasta rola relacji z r贸wie艣nikami. W pocz膮tkowym okresie adolcscencji zwi臋ksza si臋 zdolno艣膰 mlo depo cz艂owieka do otwartego komunikowania i przyjmowania informacji od innych. Jednocze艣nie m艂odzie偶 nabywa umiej臋tno艣ci rozpoznawania i n> zumienia emocji prze偶ywanych przez innych ludzi. Szczeg贸艂nego znaczeni*
w tym okresie 偶ycia nabieraj膮 informacje zwrotne, m贸wi膮ce o tym. w jaki spos贸b miody cz艂owiek jest postrzegany i odbierany przez swoje 艣rodowisko. Nastolatki por贸wnuj膮 si臋 ze sob膮. dyskutuj膮 i rywalizuj膮, podziwiaj膮 si臋 wzajemnie i interesuj膮 sob膮. na艣laduj膮 i sprzeczaj膮, podejmuj膮 wsp贸lne dzia艂ania w grupie, krytykuj膮 艣wiat doros艂ych, maj膮 wsp贸lne zainteresowania, czytaj膮 podobne ksi膮偶ki, s艂uchaj膮 muzyki granej przez te same zespo艂y
Do najistotniejszych funkcji grupy r贸wie艣niczej nale偶y:
- zast臋powanie rodziny (grupa zapewnia poczucie bezpiecze艅stwa i pozwala uzyska膰 okre艣lony status),
- stabilizacja osobowo艣ci
- budowanie poczucia w艂asnej warto艣ci.
- okre艣lanie standard贸w zachowania.
- umo偶liwianie negocjowania z doros艂ymi obowi膮zuj膮cych zasad post臋powania (np. poprzez odwo艂anie si臋 do argumentu .dlaczego innym wolno, a mnie nie?鈥*),
- rozwijanie kompetencji spo艂ecznych,
- przekazywanie wzor贸w zachowa艅 i stwarzanie warunk贸w do ich na艣ladowania (por. Oertcr i Montada, 1982).
D膮偶enie nastolatka do tworzenia wsp贸lnoty z r贸wie艣nikami jest r贸wnie pot臋偶ne, jak ch臋膰 podporz膮dkowania si臋 wsp贸lnocie, co mo偶e prowadzi膰 do r贸偶nego rodzaju problem贸w wychow awczych wynikaj膮cych z nieprawid艂owych relacji w grupie r贸wie艣niczej. Przyk艂adami negatywnych relacji z r贸wie艣nikami s膮: nadmierna rywalizacja, przemoc lub odrzucenie. W sytuacji ostrej rywalizacji szkolnej celem nie jest zdobycie wiedzy lub umiej臋tno艣ci, lecz bycie lepszym od innych. Wi膮偶e si臋 to cz臋sto z o艣mieszaniem s艂abszych, poni偶aniem ich, zmuszaniem do okre艣lonego zachowania. Jednym ze szczeg贸lnie gro藕nych zjawisk narastaj膮cych w polsldch szko艂ach jest przemoc fizyczna, kt贸ra prowadzi do odrzucenia, izolacji, ucieczki. W przypadku, gdy m艂ody cz艂owiek nie ma wsparcia ze strony rodzic贸w (rodzina dysfunkcjonalna), ucieka cz臋sto w 艣wiat substancji psychoaktywnych (alkoholu, narkotyk贸w) Wej艣cie w grup臋 r贸wie艣nik贸w eksperymentuj膮cych ze 艣rodkami psychoaktyw nymi pozwala na zaspokojenie potrzeby kontakt贸w i uzyskanie emocjonalne go wsparcia, kt贸rego nie mo偶na by艂o uzyska膰 w innych grupach kole偶e艅skich Dzi臋ki zaspokojeniu podstawowych potrzeb szybko nast臋puje identyfikacja z grup膮, przyswojenie obowi膮zuj膮cych norm i zwyczaj贸w , a w rezultacie potwierdzenie swojej to偶samo艣ci. Bywa, 偶e przyjmowanie pewnych 艣rodk贸w psychoaktywnych (najcz臋艣ciej narkotyk贸w) staje si臋 aktem manifestacji w艂asnej odr臋bno艣ci wobec norm i przekona艅 艣wiata ludzi doros艂ych.
Reasumuj膮c mo偶na stwierdzi膰, i偶 si臋gni臋ciu przez dorastaj膮cego cz艂owieka po substancj臋 psychoaktywn膮 sprzyjaj膮 nieprawid艂owo艣ci wyst臋puj膮ce w jego najbli偶szym 艣rodowisku spo艂ecznym: