2

?

290 Część czwarta. Pomoc postpenitencjarna

ków). W zależności od tego, czy wykonują swoje zadania zawodowo, czy też społecznie, wyróżniamy kuratorów zawodowych i społecznych.

Kurator pracuje głównie w terenie; zasadę pracy terenowej wprowadza Ustawa — oznacza ona, że kurator pracuje w środowi-sku podopiecznych, a także na terenie zamkniętych zakładów i placówek ich pobytu, w szczególności na terenie zakładów karnych, placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz leczniczo-rehabilitacyjnych.

Kuratorzy społeczni działają wyłącznie w terenie, jedynie w razie potrzeby wzywani są do Sądu; zawodowi — pełnią dodatkowo dyżury w sądzie.

Chcąc określić charakter powiązań kuratora z sądem, należy stwierdzić, że kuratorów społecznych łączy z sądem węzeł jedynie funkcjonalny; kuratorów zawodowych - zarówno funkcjonalny, jak i służbowy.

Ustawa nie zawiera expressis verbis definicji kuratora sądowego zawodo-wego/społecznego. Przyjęte jest jednak, że:

—    kurator zawodowy to pracownik merytoryczny sądu, którego zada-nia określa ustawa;

-    kurato r społecznym osoba powołana przez Prezesa Sądu Rejonowego do społecznego pełnienia w zespole kuratorskim funkcji wyznaczonych przez kierownika tego zespołu¹.

Kuratorzy zawodowi

Kuratorzy rodzinni

Podział kadry kuratorskiej Kryterium podmiotowe

Kuratorzy społeczni Kryterium przedmiotowe

Kuratorzy dla dorosłych

Obecnie, po szeroko zakrojonej reformie kurateli, w Polsce istnieje model kurateli zawodowo-społecznej. Wcześniej dominował model społeczno-zawodowy; rozwiązanie to było bardzo krytykowane ze względu na często niewystarczające przygotowanie kuratorów społecznych do wykonywania coraz trudniejszych, bardziej skomplikowanych zadań.

Uznano, że konieczne jest stworzenie profesjonalnej, wysoko wykwalifikowanej kadry kuratorskiej; zdaniem reformatorów, przewaga pracowników zawodowych zapewni polepszenie jakości usług.

Aby zrealizować ten cel, coraz większą wagę przywiązuje się do kwalifikacji kandydatów na kuratora - zarówno zawodowego, jak i społecznego; warunki, jakie musi spełniać osoba chcąca być kuratorem, są określone ustawowo. Równie ważne — stanowi o przyjęciu w poczet kuratorów zawodowych - jest odbycie rocznej aplikacji kuratorskiej zakończonej zdanym egzaminem. Aplikacja ma za zadanie profesjonalnie przygotować do pracy w zawodzie kuratora. Jest to możliwe dzięki realizacji celów cząstkowych określonych ustawowo. Szczegóły związane z przebiegiem aplikacji uregulowane są w Ustawie (art. 71-83).

Cele aplikacji kuratorskiej²

Praktyczne zapoznanie aplikanta z organizacją i działalnością:

1.    Sądu

2.    Zakładów dla nieletnich

3.    Placówek

opiekuńczo-wychowawczych

leczniczo-tcrapcutycznych

4.    Zakładów penitencjarnych

Teoretyczne oraz praktyczne zaznajomienie aplikanta z zadaniami kuratora sądowego

Pogłębienie wiedzy aplikanta z zakresu metodyki pracy kuratora Sprawdzenie przydatności aplikanta do wykonywania zawodu kuratora

Wymagania, jakim musi odpowiadać kandydat na kuratora, można podzielić na cztery kategorie:

1.    polityczne,

2.    etyczne,

3.    faktyczne,

4.    zawodowe.

² 2iob. art. 75.1, pkt 1, Ustawa o kuratorach sądowych z dnia 27 lipca 2001 roku, DzU Nr98,poz. 1071.

I

1

Zob. art. 87.1 Ustawy o kuratorach sądowych z dnia 27 lipca 2001 roku, DzU Nr 98, poz. 1071. Zakres zadań kuratora społecznego określa kierownik zespołu.