5

296 Część czwarta. Pomoc postpenitencjarna

Kuratorzy społeczni

W najbliższej przyszłości, m.in. ze względu na ogromne koszty takiej operacji, nie jest możliwe wprowadzenie modelu zawodowego kurateli w miejsce obecnego mieszanego.

Biorąc ten stan rzeczy pod uwagę, Ustawodawca uregulował status społecznego pionu kurateli sądowej w Ustawie. Osobom chcącym pełnić funkcję kuratora społecznego, Ustawa stawia wysokie wymagania, gwarantując tym samym profesjonalizm kuratorów społecznych. Jednocześnie zapewnia terminową i godziwą rekompensatę za wykonane zadania, a także - zaliczając kuratora społecznego do grona funkcjonariuszy publicznych - gwarantuje mu ochronę prawną. Przyjęte rozwiązania ułatwiają wykonywanie zadań.

Kurator społeczny jest powoływany i odwoływany przez Prezesa Sądu Rejonowego; sprawuje on nadzór personalny nad kuratelą społeczną. Nadzór merytoryczny nad jego działalnością sprawuje kurator zawodowy; kieruje on pracą kuratora społecznego a tym samym jest odpowiedzialny za poziom wykonania powierzonych mu zadań. Uprawnienia i obowiązki kuratora społecznego są analogicznie ukształtowane do praw i obowiązków kuratora zawodowego.

Reforma kurateli sądowej

Kuratorzy jako ustawowo wyodrębniona w ramach wymiaru sprawiedliwości grupa zawodowa zaistnieli niedawno — na skutek reformy kurateli.

Reforma kurateli była elementem szeroko zakrojonej reformy wymiaru sprawiedliwości, mającej na celu usprawnienie i nnowocześnienje jego funkcjonowania w obecnych warunkach społecznych, a także sprostanie zobowiązaniom prżyjętymjąrzęzJkilskęjjąarenie międzynarodowej.

Dnia 27 lipca 2001 r. Sejm RP uchwalił pierwszą w historii ustawę o kuratorach sądowych; wcześniej kuratorzy sądowi stanowili jedyną grupę zawodową funkcjonującą w wymiarze

sprawiedliwości, która nie miała odrębnej regulacji ustawowej, określającej w sposób wyczerpujący jej organizację, zadania, obowiązki i uprawnienia.

Z uwagi na rolę, jaką kuratorzy pełnią w funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości, należy pozytywnie ocenić fakt, że ostatecznie doceniono ich znaczenie jako grupy zawodowej, której przyznano należną rangę.

Osiągnięto to między innymi przez zwiększenie wynagrodzenia za wykonywaną pracę, poprawę warunków lokalowych, zapewnienie możliwości ciągłego podnoszenia kwalifikacji (szkolenia, konferencje, narady itp.), a tym samym — zwiększenie prestiżu zawodu.

Kuratorzy raczej pozytywnie oceniają zmianę swojej sytuacji w porównaniu do okresu sprzed reformy; to co wcześniej było źródłem ich frustracji, obecnie stanowi powód do zadowolenia (warunki pracy, system motywacyjny, prestiż, możliwość dokształcania itp.).

Dostrzegają skuteczność i przydatność swojej pracy. Jednocześnie postulują zwiększenie dotychczasowej liczby etatów w celu poprawy efektywności funkcjonowania kurateli, przy jednoczesnej marginalizacji roli kuratora spo-łecznego do pomocnika kuratora zawodowego.

Za konieczność uznaje się także wprowadzenie korekt merytorycznych; jest to konsekwencją zmian w rozłożeniu akcentów w pracy kuratorów — obecnie kluczowe miejsce wśród obowiązków kuratora zajmuje działalność resocjalizacyjna i wychowawcza; na dalszy plan zeszły czynności administracyjno-biurowe.

Jednocześnie środowisko kuratorów zdaje sobie sprawę, że tempo wdrażania rozwiązań odpowiadających ich postulatom jest uzależnione od pozyskania niezbędnych środków finansowych.

Bibliografia

Gromek K., Kuratorzy sądowi — Komentarz do ustawy z 27 lipca 2001 r., Warszawa 2002.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie szczegółowego wykonywania uprawnień i obowiązków kuratorów sądowych, DzU Nr 112, poz. 1064.

Uchwała Krajowej Rady Kuratorów z dnia 6 maja 2004 r. — Kodeks Etyki Ku

ratora.