2

Terminologia i daty graniczne epoki

Do powstania nowego prądu umysłowego zwanego oświeceniem przyczyni^^    i spo-1

łeczne. które doprowadziły do wzrostu znaczenia mieszczaństwa walczącego o    ^ ^erarc^⁵

społecznej. W tym znaczeniu nowy ruch opierał sie nawa cez feudalizmem ^{e 1,1}    ^    ^ a^za również $

okres w dziejach kultury. Jego początek w Europie przypada na schyłek XVII w. a <0 icl na p<e wsze ata XIX w. <

i W Polsce za wczesne oświecenie uznaje się lata 1730-1764. właściwe panowanie Stanisława Augusta Pomatow-1 j skiego (1764-1795), a schyłek tego okresu przypada na "815 r. Zasadę czo więc epoka ta obejmuje wiek XVIII, który 5

I w Europie kończy się wraz z rewolucją francuską (1789), a w Polsce wraz z trzecim rozbiorem (i79S)-

Mązwa „oświecenie" pochodzi z Języka niemieckiego (Ąufkldntng). Te^vmin ten ląc zy się z działalnością niemiec- J [ kiego uczonego doby renesansu Tilipa Melanchtona. który podkreślał rolę światłego rozumu Jego celem miało F | być dążenie do poznania prawdy poprzez wykorzystanie mcziiwośa u?rys^;owy Sztandarowym filozofem stał I ' się Kartezjusz, który w haśle Cogito ergo sum („Myślę, więc est em . r    odzielnegc poznawania J

świata poprzez rozumowe myślenie.

\ Racjonalizm

I Głównym hasłem oświecenia stał się racjonalizm rozumiany jako    sprzeciwiający się obja-l

Iwieniom i; dogmatom graz jako tendencja eksponująca ^rolę rozumu w u-n >;    , immanuel Kant postał

I lował: Sapere aude! {„Miej odwagę posługiwać s>ę tozumcrn ; AngieY,, ■    _:cke g>osił że człowiek!

w momencie przyjścia na świat przypomina ".czap .ara! i: A.:    . .    . ,, _i;1 ,_l? z czasem wskutek

Kolejnych doświadczeń życiowych. W ter sposób raroc/if się    :ir_y,    y,,, , ; loeślający rolę doświad-

czema w procesie poznama. Ludzie oświecenia wierzy], mcc „o w postę, ■ _:v ■ przemysłu i techniki a także I nauk ścisłych oraz przyrodoznawstwa był jedną z qłównvch cechem    ^y    ' I

p.„™, utylitaryam, poMa,*, ff p,,^,    !“ "t ” ^P "T .....f?*l

nego i duchowego ludzkości.    '    z-ne przyczyniać się do rozwoju cywihzacyj-l

--- ---