417

, '■ii-.''

mm

■ .

■my

ara

•    \T. ^;o

M?

Pzw

•■ -'V . t W

Polska w Unii Europejskiej

/. Wprowadzenie

388. Unia Europejska stanowi formę ponadnarodowego zorganizowania się dwudziestu siedmiu państw europejskich dla wspólnej realizacji zadań gospodarczych i socjalnych, a także zadań z zakresu bezpieczeństwa, wymiaru sprawiedliwości i polityki zagranicznej. Jej obecna postać jest wynikiem procesów ewolucyjnych toczących się w Europie Zachodniej od ponad pół wieku

Pierwszą integracyjną organizacją gospodarczą o uniwersalnym charakterze była Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG), utworzona przez sześć państw w oparciu o tak zwany traktat rzymski z 25 marca 1957 roku. Istotą EWG było ustanowienie wspólnego (tzn. wolnego od barier wewnętrznych) rynku gospodarczego oraz prowadzenie wspólnej polityki gospodarczej. Realizacja tych zadań należała do wspólnych organów: przedstawicielskich, wykonawczych i sądowniczych, a jednym z podstawowych instrumentów było stanowienie przepisów prawa wspólnotowego, wiążącego państwa członkowskie i podlegającego bezpośredniemu stosowaniu przez organy tych państw.

Europejska Wspólnota Gospodarcza istniała równolegle z utworzoną równocześnie Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz z sześć lat starszą Europejską Wspólnotą Węgla i Stali. Stopniowo dochodziło do stapiania struktur organizacyjnych tych trzech wspólnot, czego zwieńczeniem był Jednolity Akt Europejski przyjęty w 1986 roku, a gospodarcze sukcesy integracji zachęcały kolejne państwa zachodnioeuropejskie do przystępowania do systemu wspólnot.

Nowy etap integracji otworzył się w latach dziewięćdziesiątych: w 1992 roku państwa członkowskie EWG zawarły Traktat o Unii Europejskiej (dalej: TUE), zwany traktatem z Maastricht. Tworzył on Unię Europejską jako nową organizację ponadnarodową, której zakres działania obejmował trzy tak zwane filary:

-    współdziałanie w dziedzinie gospodarczo-społecznej, poddane najsilniejszemu stopniowi integracji i nadal realizowane poprzez dotąd istniejące wspólnoty; przy okazji przemianowano EWG na Wspólnoty Europejskie, dokonując stosownych modyfikacji traktatu rzymskiego (przekształconego w Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską - TWE);

-    prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa;

-    prowadzenie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych.