437

przedmioty z wikliny’, blacharz, bawelniarz, włókniarz, terakociarz. Niektóre z omawianych formacji są dwumotywacyjne: przy drugiej motywacji podstawą jest nazwa dziedziny, którą zajmuje się dana osoba, np. włókniarz (<- włókno, włókiennictwo - ta druga motywacja pod względem formalnym nieregularna, ale pod względem znaczeniowym lepsza), bawelniarz (*- bawełna, bawełnictwo, bawełniany ‘specjalista w zakresie przemysłu bawełnianego’). Podobnie jak przy typach poprzednich dominuje format -arz, przy innych sufiksach jest to struktura izolowana.

(5)    Odmiejscowe nazwy agentywne SUB_ag (LOC)

Nazwy subiektów derywowane od nazw miejsc są dwojakie: agentywne, wskazujące na wykonawców czynności wykonywanej w miejscu nazwanym podstawą (poczciarz, windziarz, bibliotekarz) i nieagentywne, wskazujące na osoby przebywające (mieszkające) w miejscu nazwanym podstawą (wieśniak, gdańszczanin, bursiarz, góral).

Ten drugi typ zostanie omówiony oddzielnie, jako wyraźnie wyodrębniający się formalnie.

Pierwszy typ zbliża się do nazw agensów odobiektowych lub odnarzędzio-wych (windziarz ‘ten, kto obsługuje windę || pracuje w windzie’, szatniarz, ‘ten, kto obsługuje szatnię || pracuje w szatni’). Występuje tu przeważnie formant -arz, rzadziej -owicz (bazarowicz). W niektórych formacjach relacja do miejsca jest bardziej skomplikowana: straganiarz ‘sprzedający towar na straganie, ławkarz ‘sprzedawca rozkładający towar na ławce’.

Odrębną grupę stanowią nazwy zoologiczne oznaczające szkodniki żerujące na roślinach (np. Chmielowiec. jodłowiec, strąkowiec, kapustnik) oraz rośliny nazwane ze względu na teren, na którym rosną, np. torfowiec ‘mech rosnący na torfie’. W tych ostatnich podstawa wskazuje na miejsce procesu. Osobną grupę stanowią nazwy nowotworów derywowane od ich lokalizacji, np. mięśniak, naczyniak, nerwiak, siatkówczak.

(6)    Nazwy mieszkańców SUB_kK. (LOC)

Nazwy mieszkańców derywowane od nazw geograficznych (krajów, ich regionów, miejscowości, części świata) stanowią klasę bardzo liczną, o wyspecjalizowanych formantach, nieograniczenie pomnażaną. Znacznie mniej liczne i o bardziej zróżnicowanych formantach są nazwy derywowane od wyrazów pospolitych, np. wieśniak, góral, wyspiarz, południowiec, doliniarz.

Derywaty od nazw geograficznych stanowią kategorię żywą, o typach nieograniczenie produktywnych. Nazwy mieszkańców krajów {Polak, Hiszpan, Włoch, Rosjanin itp.) mają strukturę słowotwórczą dwojaką; interpretujemy je jako nazwy mieszkańców bądź też (właściwie pod względem semantycznym) jako nazwy osób przynależnych do danego narodu wraz z jego kulturą, historią, językiem. Por. punkt (13).

to: -ak (neutralne Austriak, poznt (.Anglik <- Anglia), -ec (Ukraina

Wykładnikami omawianej kategorii są przede wszystkim sufiksy: -anin, -czyk oraz formant paradygmatyczny (Bułgar <- Bułgaria). Formanty rzadsze

(cechowane: krakowiak, Iwowiak), -ik ntjpa), -in (Litwin <- Litwa). Bywają

437