aspekty piel�gnacyjne rehabilitacji 2

158 11 Aspekty pielęgnacyjne rehabilitac

11.3 Prawidłowy sposób prowadzenia chorego podczas chodzenia

Jeśli chory musi od nowa nauczyć się chodzenia, to osiągnięcie tego cci| w dużym stopniu zależy od pomocy, jakiej się mu udzieli. Osoby w poci szłym wieku, zwłaszcza po złamaniu kończyn, stają się bardzo lękliwe ol: wiając się ponownego upadku. W stosunku do chorego, który po dłuższy czasie unieruchomienia po raz pierwszy ma być wyprowadzony z łóżka, na ży wykazać dużo troskliwości. Powinien on nabrać zaufania do poleceń i za| dań, które się przed nim stawia. Na początku chorego powinny asckurov dwie osoby.

Najpierw sadza się chorego na krawędzi łóżka i ubiera. Następnie pielę| niarki stojące po obydwóch stronach chorego chwytają go jedną ręką za tkę piersiową, a drugą podtrzymują pod przedramieniem.

Sposób prowadzenia chorego przez osobę pielęgnującą. Podopiecznemu (nj po udarze mózgu) podaje się laskę do zdrowej (nieporażoncj) ręki. Porażę ną stronę ciała podpiera się tak, jak wyżej opisano. Chory czuje się bezpil cznie, jeśli wyczuwa kontakt swojego ciała na wysokości miednicy z ciałej) osoby asekurującej.

Wózek do chodzenia. Wózek do chodzenia jest doskonałym urządzeniem pd mocnym na tym etapie nauki chodzenia, niemniej jednak w większości przjj padków chory czuje się bezpieczniej, jeśli asekurują go osoby towarzysząc Naukę chodzenia wspomagać mogą również inne urządzenia do tego cełf] skonstruowane. Urządzenia te powinny zwiększać bezpieczeństwo w czasjf nauki chodzenia.

11.4 Ćwiczenia wzmacniające kończyny objęte niedowładem

Ćwiczenia rozluźniające, zwiększające ruchomość kończyny i siłę mięśni pć rażonych, można stosować już u chorego przebywającego w łóżku. Nale^ zaczynać od ćwiczeń rozluźniających. Osoba pielęgnująca chwyta rękę chęj rego w nadgarstku i delikatnie wykonuje nią ruchy okrężne na przemią z ruchami zginania i prostowania. Ćwiczenie palców (nadgarstek ma by podparty) polega na próbie ostrożnego, bez użycia siły, pojedynczego zgir nia oraz prostowania poszczególnych paliczków. Po dostatecznym rozluźnić! niu dłoni powinno się choremu polecić, by spróbował chwytać różne przed mioty lub uścisnąć rękę osoby pielęgnującej. Przykurczom palców można: pobiegać codziennym (kilkakrotnym w ciągu dnia) wytrwałym ćwiczenietj ruchomości zarówno palców, jak i nadgarstka. Można także stosować rc pórki na palce (gąbka z wydrążonymi pięcioma dziurami na palce). Ramk próbuje się ostrożnie poprowadzić do zgięcia i wyprostu, a po rozluźnienf hiirku również do uniesienia. Dół pachowy powinien być jak najczęściej utrzymywany w pozycji otwartej, ponieważ przyciskanie ramienia do tułowia potęguje wytwarzanie polu, co z kolei sprzyja powstawaniu stanów zapalnych. Dlatego należy jak najczęściej odwodzić ramię od tułowia, a przedramię układać na poduszce lub na worku wypełnionym piaskiem.

Kończynę dolną wzmacnia się specjalnymi ćwiczeniami. Chory będzie mógł ponownie stanąć na chorej nodze, jeżeli będzie w stanie wyprostować ją w kolanie, odwieść od tułowia i ponownie przywieść. W obrębie palców stóp oraz stawu skokowego przeprowadza się ćwiczenia rozluźniające, podobne jak powyżej opisane dla ręki.

Ćwiczenia stopy mają na celu przeciwdziałanie wystąpieniu końskostopia, któremu zapobiega się odpowiednimi ćwiczeniami (z zastosowaniem oporu). W celu wzmocnienia siły mięśniowej poleca się choremu, by próbował równomiernie odpychać osobę pielęgnującą stopą przez nią przytrzymywaną. W ten sposób chory ma wrażenie, że jest zdolny do pewnych reakcji siłowych. Ważne przy tym jest, by w trakcie tego ćwiczenia osoba pielęgnująca mocno przytrzymywała nogę chorego w stawach kolanowym i skokowym i na przemian ćwiczyła zgięcie i prostowanie w tych stawach.

Jeśli chory nic jest zdolny do aktywnego wykonywania ćwiczeń, należy je bezwzględnie codziennie przeprowadzać przy pomocy personelu pielęgnacyjnego lub rehabilitacyjnego, starając się by w miarę postępu rehabilitacji chory angażował się w ćwiczenia w coraz większym stopniu.

11.5 Żywienie

Zakres, w jakim osoby w podeszłym wieku wymagają rehabilitacji, obejmuje wiele codziennych czynności, takich jak jedzenie, ubieranie się. Do samodzielnego wykonywania tych czynności trzeba podopiecznego stopniowo przygotowywać. Chorego, który potrafi swobodnie posługiwać się jedną ręką, nie należy karmić. Chorzy z porażeniem prawostronnym uczą się szybko, że można do tego celu używać również lewej ręki. Tylko w ten sposób można u chorego wzmocnić zaufanie do samego siebie. Istotne znaczenie do prowadzenia takiej nauki mają odpowiednie przygotowania. Posiłki powinny być apetycznie przygotowane. Chorego należy umieścić w pozycji siedzącej i podeprzeć poduszkami. Głowa również powinna być podparta. Niewygodne ułożenie sprawia, że chory szybko się męczy i traci ochotę do dalszego wysiłku potrzebnego do uporania się z jedzeniem. Choremu trzeba podłożyć dużą serwetkę, żeby nic zabrudził sobie ubrania, jeśli początkowo będzie po drodze „gubił” coś z łyżki lub widelca. Wiele osób w podeszłym wieku, przyzwyczajonych do schludnego jedzenia, woli by ich karmiono, nie chcą bowiem upuścić niczego poza obręb talerza. Posiłki podaje się w małych porcjach, a mięso drobno pokrojone, by nie wymagało innych manipula-