<
7. Intoksykacje - są wynikiem działania toksyny wytworzonej przez mikroorganizmy w żywności przed jej spożyciem, a drobnoustroje praktycznie nie rozwijają się w przewodzie pokarmowym człowieka i ich udział nie jest konieczny.
a) Egzotoksyny:
- wydzielane do środowiska;
• bakterie G(+);
- białka (dużo Lys, Tyr, Glu, Asp);
- inaktywacja - 600*C, kwasy i enzymy trawienne;
- silna toksyczność;
- silne antygeny inicjujące proces powstawania swoistych przeciwciał;
b) Endotoksyny:
- element strukturalny komórki;
• bakterie G(-);
• lipidy/sacharydy;
- w stosunku do egzotoksyn - słabe toksyny;
• słabe antygeny;
■ właściwości gorączkotwórcze;
c) Mikotoksyny:
• jako wtórne metabolity pochodzenia pleśniowego; charakteryzują się ostrym działaniem toksycznym o właściwościach mutagennych, teratogennych i estrogennych (mogą imitować hormony);
- zgodnie z obwiązującymi uregulowaniami prawnymi (EC No 2174/2004) ich obecność w żywności eliminuje ja z obrotu zarówno w warunkach krajowych, jak i w handlu międzynarodowym;
8. Przykłady intoksykacji
a) Clostridium botulinum:
- beztlenowa laseczka G(+);
• przetrwalniki (gleba i osady denne);
• grupy A B C 0 E F G - aktywność proteolityczna, toksyny odmienne antygenowo;
- Europa - typ 8;
- USA, Argentyna, Chiny - typ A;
- żywność morska - typ E;
- jad kiełbasiany; działanie neurotoksyczne;
- śmiertelna dawka:
-1.3 - ng/kg masy ciała, dożylnie;
-10 -13 ng/kg masy dała, inhalacyjnie;
-1 ug/kg masy ciała, doustnie;
<
- konserwy domowe, tzw. wygodna żywność, surowa szynka, wędzone kiełbasy, ryby solone i wędzone;
- działa w szczelinie synaptycznej;
- hydrolizuje białka pęcherzyka transportującego;
- paraliż mięśni oddechowych;
b) Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty):
- ziarniaki G(+);
- względnie beztlenowe;
• szeroko rozpowszechnione w przyrodzie;
- szeroki zakres temperatur i pH;
- osmotolernacyjne i halofilne;
- odporne na wysuszanie;
- enterotoksyny A, B, Cl, C2, D, E, F (stacjonarna faza wzrostu);
- przetwory mięsne, mleko, lody, kremy, sałatki;
- dobrze zaadoptowany, trudny do usunięcia;
- może zakażać roztwory fizjologiczne;
- na powierzchni ma bardzo dużo białek, które maja właściwości adhezyjne; może kolonizować i osiedlać się;
- adhezyny, które powodują aglutynacje fibrynogenu we krwi;
- czynniki cytotoksyczne, białkowe;
- wbudowana w genom odporność np. beta-laktamy, aminoglikozydy;
- zmiany skórne - liszaje, łuszczenie, ropne;
- zaburzenia pokarmowe, zapalenia pluć (pooperacyjne, zmiany ropne w płucach);
9. Toksykolnfekcje
• są następstwem spożycia z pokarmem żywych drobnoustrojów;
• MID - Minimal Infectious Dose ■ liczba komórek danego gatunku bakterii, która jest konieczna do wywołania objawowego przebiegu choroby;
a) Salmonella sp.:
- pałeczki Salmonella serotypów odzwierzęcych;
- G(-), bytujące w przewodzie pokarmowym zwierząt;
• 2 tys. typów serologicznych;
- 90% wszystkich typów toksykoinfekcji;
• 4-7 dni - rozwój choroby;
- Salmonella enteritidis. Salmonella typhimurium;
- małe wymagania wzrostowe: 5 - 46*C, pH 4 8;
- wrażliwe na wysokie stężenie NaCI i kwasowość;
• nie są ciepłoodporne; odporne na wysuszenie;
4