CCI20120528069

Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego. Zasady i tryb przeprowadzania referendum lokalnego określa ustawa

Postanowienia Konstytucji rozwija ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym stanowiąca w

art. 2 ust. 1:

W referendum lokalnym, zwanym dalej "referendum", mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego jako członkowie wspólnoty samorządowej wyrażają w drodze głosowania swoją wolą co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki lub w sprawie odwołania organu stanowiącego tej jednostki, a w przypadku gminy także wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym Dz. U. z 2000 nr 88 poż.985

_ Art. 3 [Prawo ełosu/

W referendum mają prawo brać udział osoby stale zamieszkujące na obszarze

danej jednostki samorządu terytorialnego, posiadające czynne prawo wyborcze do organu stanowiącego tej jednostki.

Mieszkańcy mają prawo do informacji o działaniach władz samorządowych. Prawo to wynika z naczelnej - w odniesieniu do obywatel i - zasady działania władzy publicznej, jaką jest zasada jawności życia publicznego. W ramach prawa do informacji o działaniach organów np. gminy, mieszkańcy mogą być obecni podczas obrad rady gminy oraz na posiedzeniach komisji działających w ramach rady gminy. Zarówno na sesjach rady gminy, jak i w trakcie posiedzeń komisji, mieszkańcy mogą zabierać głos w tzw. wolnych wnioskach, aczkolwiek zasady udzielania głosu osobom nie będącym radnymi winny wynikać ze statutu gminy.

Niezmiernie istotnym uprawnieniem urzeczywistniającym prawo do informacji mieszkańców jako członków wspólnoty samorządowej, jest dostęp do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy.

Stanowi o tym wprost norma Art. 11 b ust 2

ustawy z dnia 8 marta 1990 r. o samorządzie gminnym

Dz. U. z 2001 r. nr 142 poz. 1591 z późniejszymi zmianami;

u. Jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy."

W ramach wspomnianego uprawnienia, mieszkańcy mogą korzystać nie tylko z zasobów ujawnionych w Biuletynie Informacji Publicznej danej gminy. Mogą również wnioskować do organów gminy, zarówno stanowiącego, jak i wykonawczego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta) o kopie określonych, związanych z wykonywaniem zadań publicznych dokumentów.

Warto w tym kontekście wspomnieć również o prawie mieszkańców do informacji o zasadniczych kierunkach polityki gospodarczej i społecznej gminy, w której zamieszkują.

Zgodnie bowiem z normą art. 61 ust 3

ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Dz. U. z 2001 r. nr 142 poz. 1591 z późniejszymi zmianami;

aWójt informuje mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków budżetowych."

wójt (burmistrz, prezydent miasta) informuje mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków budżetowych. Nie ma przeszkód, by w ramach prawa do informacji o wyżej opisanych zagadnieniach, mieszkańcy mogli zadawać organowi wykonawczemu konkretne zapytania szczegółowe dotyczące polityki gospodarczej i społecznej oraz oczekiwać odpowiedzi na zadane pytania.

Istotnym uprawnieniem mieszkańców, dzięki któremu mogą realnie wpływać na kierunki rozwoju swojej lokalnej ojczyzny jest prawo do kierowania postulatów radnym gminy.