cysty jpeg

18 Rudolf Stolla, Martin Mai

W etiologii omawianej przypadłości bierze się również pod uwagę czynniki natury hormonalnej. Obecność cyst błony śluzowej macicy z przerostem jej nabłonka jest notowana również u kobiet i u suk. Należy nadmienić, iż wywiązanie się przedstawionego schorzenia może również nastąpić pod wpływem długotrwałej wzmożonej stymulacji endometrium przez estrogeny uwalniane z przetrwałych pęcherzyków jajnikowych. W efekcie dochodzi do cystowcgo rozrostu gruczołów i tzw. przerostu gruczolowo-cystowgo błony śluzowej macicy (liyperplaiia glan-dularis cystica endometrii). Jednak dotychczas nie można było wykazać u klaczy zależności między występowaniem takich cyst z równoczesnymi zmianami czynnościowymi i patomorfo-logicznymi jajników.

Diagnoza

W ramach konwencjonalnych manualnych badań ginekologicznych klaczy zwykle nie udaje się stwierdzić cyst błony śluzowej macicy. Dopiero przy krańcowo dużych tworach średnicy kilku centymetrów możemy badaniem per rcctum wysunąć podejrzenie obecności cyst. oparte na wyczuciu większych lub mniejszych uwypukleń na określonej powierzchni endometrium. Natomiast badaniem ultrasonograficznym zużyciem odpowiedniej ultradźwiękowej głowicy nadawczo-odbiorczej, stosunkowo łatwo rozpoznać nawet małe cysty. Obecnie powszechnie używane są aparaty z wysoką częstotliwością fal dźwiękowych z głowicy (50 MUz). Obsługiwane przez doświadczonego fachowca umożliwiają rozpoznanie cysty średnicy od 2 do 3 mm. Niezawodność diagnozy za pomocą ultradźwięków jest stosunkowo wysoka, przede wszystkim u tych klaczy, które posiadają co najmniej kilka cyst w obrębie błony śluzowej macicy. W przypadku obecności pojedynczej cysty jednokomorowej o średnicy powyżej 10 mm, można ją niekiedy pomylić z wczesną ciążą utrzymującą się od 10 do 20 dni. Ponieważ cysty śluzówki macicy zazwyczaj nie powiększają się lub rozrastają się bardzo wolno, stąd też w badaniu kontrolnym dają się łatwo odróżnić od szybko rozwijającego się płodu. Nikła jest również możliwość pomyłki na okoliczność, iż cysty błony śluzowej macicy zostaną w badaniu ultrasonogra-ficznym wzięte za zalegającą w tym narządzie wydzielinę zapalną w przypadku endometritis. Wydzielina ta, widoczna na ekranie monitora urządzenia vidco jest wyraźnie ruchliwa. W porównaniu z maciczną wydzieliną zapalną, cysty endometrium nic ulegają przemieszczeniu i zmianie wielkości w czasie lekkiego masażu macicy per rcctum w miejscu ich lokalizacji.

Dodatkową możliwość rozpoznania cyst błony śluzowej macicy stwarzają badania endoskopowe macicy, tzw. histeroskopia (wziernikowanie macicy). Do zabiegu używa się „giętkiego" endoskopu, który wprowadza się do jamy macicy poprzez jej szyjkę, a następnie dokładnie wzrokowo przeszukuje całą powierzchnię błony śluzowej w celu ewcntlualncgo wykrycia zmian patomorfologicznych. Niekorzystna strona endoskopii tkwi w tym, iż rozpoznaje się tylko cysty umiejscowione na powierzchni endometrium, wykluczając położone wjej głębszych warstwach. Z drugiej natomiast strony, za pomocą endoskopu jest możliwe ujawnienie także małych cyst, których nie udaje się odtworzyć na ekranie USG.

Wysokie walory diagnostyczne sprzętu ultrasonograficznego sprawiają, że zastosowanie endoskopii macicy ogranicza się w praktyce do nielicznych, szczególnych przypadków. Jednakże endoskop wydaje się być jeszcze niezastąpionym sprzętem diagnostycznym, stosowanym w ramach różnych zabiegów leczniczych.

Wpływanie na płodność

Podejmowane przez różnych autorów obserwacje wykazały, iż pomimo obecności pojedynczych cyst w zakresie endometrium klacze mogą zachodzić w ciążę i donosić płody. Fakt ten świadczy, że tego rodzaju zmiany w macicy nie stanowią żadnej przeszkody w ponownym zapłodnieniu i przebiegu normalnej ciąży. Natomiast płodność klaczy niewątpliwie zależy od stopnia cystowych zmian w macicy. Podczas, gdy niewielkie pojedyncze drobne cysty nic wydają się mieć istotnego znaczenia, to płodność klaczy znacznie się pogarsza przy wydatnych anomaliach patomorfologicznych błony śluzowej macicy. U takich samic występuje skłonność