Rozpoznawanie i leczenie cyst błony śluzowej macicy klaczy 19
do rcsorpcji zarodków, spowodowanej niedostatecznym zaopatrzeniem w substancje odżywcze wskutek ograniczonego kontaktu z błoną śluzową macicy. Jeżeli klacze z cystami endome-trialnymi przetrzymają początkowy okres ciąży (pierwsze 3 miesiące), w którym zagrożenie resorpcją zarodków jest największe, to w następnych miesiącach znacznie zmniejsza się niebezpieczeństwo jej przerwania.
W terapii omawianej przypadłości stosowane są różne metody zmierzające do usunięcia cystowatych tworów sposobem mcchaniczno-fizykalnym lub za pomocą środków chemicznych. W przypadku licznych małych cyst, które praktycznie nie są dostępne do leczenia mechanicznego (cystotrypsja), zalecany jest wlew domaciczny hipertoniczncgo roztworu soli kuchennej. Jednak dotychczas brak jest oficjalnych doniesień, czy cysty endometrium zostaną w ten sposób zniszczone i na jak długi okres czasu. Po wprowadzeniu endoskopu do jamy macicy uszy-pułowane cysty mogą być poddane punkcji, wyskrobaniu (excochleatio) lub odjęciu przy użyciu specjalnej pętli do usuwania drobnych narośli w jamach ciała. Większe cysty kwalifikują się do koagulacji pod kontrolą endoskopu za pomocą elektrycznego sprzętu chirurgicznego o dużej częstotliwości. Należy nadmienić, iż efektywność leczenia cyst cndomctrialnych jest problematyczna, ponieważ bardzo często dochodzi do nawrotu schorzenia, zwłaszcza po niecałkowitym ich usunięciu. Nawroty pojawiają się po wszystkich dotychczas znanych metodach terapii, za wyjątkiem clcktrokoagulacji.
Dotychczasowe obserwacje, podejmowane w naszej Klinice i kilku innych zagranicznych wykazały, że wykorzystanie nowoczesnej aparatury laserowej w leczeniu cyst błony śluzowej macicy u klaczy stanowi wielce obiecującą alternatywę i postęp w ginekologii weterynaryjnej w stosunku do aktualnie stosowanych, tradycyjnych metod terapii omawianej przypadłości. Do usuwania cyst używa się lasera tzw. Ncodymium: Yttrium-AIuminium-Gamct (ND: YAG), przy czym strumień laserowy kieruje się poprzez cienkie włókno szklane (SOOpm) via endoskop w pobliże cysty. Przygotowanie do terapii, przebieg i kontrola jej skuteczności kształtują się następująco: przed właściwym zabiegiem ustala się badaniem ultrasonograficznym liczbę, wielkość i lokalizację cyst w obrębie endometrium, zgodnie z wyznaczonym grafikiem. Należy również przewidzieć, czy do ich likwidacji potrzebny jest jeden lub kilka zabiegów laseroterapii. Sam zabieg wykonuje się po uprzednim podaniu klaczy łagodnego uspokajającego środka leczniczego. Aby zapewnić nienaganna czystość sprzętu wprowadzanego do macicy, powinno się przepłukać pochwę jałowym roztworem fizjologicznym chlorku sodu. Po ostrożnym wprowadzeniu endoskopu do szyjki, jamę macicy „rozciąga się", dokonując w tym celu insuflacji do jej światła powietrza lub dwutlenku węgla w postaci gazowej. W ten sposób możliwe jest oglądanie błony śluzowej macicy na kolorowym monitorze poprzez kamerę video, sprzężoną z endoskopem. Z kolei przez kanał „roboczy" endoskopu wprowadza się do macicy kateter lasera, każdorazowo na odległość ok. 1,5 cm od powierzchni poszczególnej cysty. Z tej odległości powierzchnię cysty wystawia się w ciągu około 2 sekund na działanie promieni laserowych przy natężeniu prądu od 30 do 90 watów. Czynność tą powtarza się kilkukrotnie, co powoduje koagulację ściany cysty. Po tej nacelowanej punkcji przez promienie laserowe zewnętrznej błony w wielu miejscach dochodzi do całkowitego zniszczenia cysty. Przy dużych cystach można dokonać prawidłowego nacięcia ich powierzchni pod kontrolą wzrokową. Należy przy tym zwrócić uwagę na ich ewentualne utkanie wielokomorowe, które zazwyczaj jest rozpoznawane w obrazie ultradźwiękowym Sam zabieg trwa zwykle nie dłużej aniżeli 30 minut Jeżeli nie udaje się usunąć wzglęnie zniszczyć wszystkich cyst macicznych, można dalsze leczenie powtórzyć po kilku dniach. Po leczeniu z użyciem lasera klacze pozostają pod osłoną antybiotykową. W ciągu kilkunastu dni od zabiegu wskazane są ultrasonograficzne badania kontrolne macicy polegające na obserwacji miejsc na których przed leczeniem znajdowały się cysty. Je-