71481 Zdjęcie0217 (4)

334 KOMPENDIUM HISTOLOGII

Ryc. 20.4. StruJoura błony śluzowej macicy w różnych bzach cyklu miesięcznego (z zaznaczeniem dnia cyklu): A - faza Puszczania. B - faza wzrostu, C - faza wydzielania, D - faza niedokrwienia, wc - warstwa czynnościowa błony śluzowej, wp - warstwa podstawowa błony Śluzowej, g - gruczoły, t - tętnice się 2 powiększonych komórek łączno tkanko wvch. gęsto upakowanych między końcowymi odcinkami gruczołów. Ta druga przylega do warstwy podstawowej l zawiera rozszerzone odcinki gruczołów oraz mniej liczne komórki tkanki łącznej.

B.    Faza wydzielnicza. czyli progestagenowa (przeciętnie od 15. do 27. dnia cyklu) pozostaje pod wpływem progesteronu. Następuje w niej dalsze pogrubienie błony śluzowej (do 5-6 mm), wynikające z powiększeni? rozmiarów komórek zrębu, obrzę-kjLmacierzy pomiędzy nimi oraz gromadzenia się wydzieliny w gruczołach. Całe utka-nie zrębu błony śluzowej staje~Się Mniejsze. Komórki gwiaźdasteTmagazynui a głiko-gen i lipidy, przekształcając się w komórki dbczesnowe. Gruczoły cewkowe, iuż przy Steńcirpoprzedruąj fazy skręcają się spiralnie, a w ich świetle pojawia się wydzielina.

C.    Faza niedokrwienia, czyli przedmiesiączkowa trwa krótko, kilka gnrfoin | przp-

rwamL Pod wływem gwałtownego spadku poziomu zarówno estrogenów, jak j proge^ steronu dochodzi do zmiany przepuszczalności błon    owych w komórkach en-

dbmetrium i wydostawania sie z nich fosfolipaz,wskutek czego w komórkach tych nasila' się produkcja prostaglandyn fTwłamfi«rpQF2a). Te ostatnie odpowiadąją za skurcz tętnic spiralnych na granicy warstw czynnościowej i podstawowej. W wyniku niedokrwienia obejmującego obszary ukrwione przez te tętnice dochodzi do obumarcia dystalnych odcinków tętnic spiralnych, naczyń kapilarnych, atakze caiefwaritwy czynnościowe).

D.    Fazą złuszczania albo miesiączkowa wywołana jest ponownym napływem krwi jio tętnic spiralnych, która przerywa"ictTuszkodzone ściaiiy i unosi z sobą obumarłą

warstwę czynnościową błony śluzowej. Oddzielenie tęj warstwy zostaje ułatwione przez jej uprzednią fragmentację przy udziale Cfizymów lizosomowych z komórek iączno-tkankowych. Na miejscu pozostaje wasld pas warstwy-podstawowęj wraz z dnem gruczołów, które dostarczą nowych komórek nabionkowycn ao pokrycia powierzćKrOr

AALtyOtlAS

20.3.3. Warstwa mięśniowa i błona zewnętrzna macicy

^Najgrubszą warstwę ściany macicy stanowi Mona mięśniowa, czyli. myometrium, zbudowana z pęczków komórek mięśniowych gładkich poprzedzielanych tkaiuca.Tącz-ną, w której przebiegają naczynia krwionośne. Ze względu na układ komórek mięśnio-

20. Układ rozrodczy tartaki

33S

wych można wyróżnić cztery nieostro odgraniczone pokłady: frjfeptwi* wpwn^frzaą Jinaczęj podśluzową), warstwę naczyniową, warstwę ponadnaczyruową ora* watstwę podsurowieżą. W warstwie pierwszej i ostatniej komórki mięśniowe układają aię głównie wzdłuż (itiigipj nsi narząriirW warstwąrh środkowych miocyty tworzą dwie symetryczne spirale stanowiące przedłużenie mieśr^wffi mrowoaiH przy czym w miarę zblSaSia się~do szyjki macicy położenie komórek mięśniowych zmienia się z pionowego na okrężne. Warstwa naczyniowa dodatkowo zawiera szczególnie dużo naezyft krwionośnych. Komórki mięśniowe gładkie macicy w okresie ciąży osiągająTekordową cłfu-gość 500 pm.

Błona-eewnatEzna (oerimetrium S albo przymacicze, zależnie od położenia w sto-sunlću do otrzewnej, ma charakter błonysurowiczel lub lacznotkankgwęjprzydajkkL

20.3.4. Szyjka macicy

Różni się strukturą histologiczną od dna i trzonu macicy. Od gSfcny I du dostrzega sie fałdy pierzaste utworzone przez błonę śluzowa. Nabłonek pokrywają^ cy tę błonę w kanale szyjki zawiera więcej komórek migawkftwvrh_T ii w okolicy ujścia zewnętrznego zmienia się na wielowarstwowy płaski. Gruczoły obecne w blaszce właściwej; są cewkami rozgałęzionymi i produkują alkaliczny śluz widoczny w zewnętrz-nym kanale^-szyjki. Struktura blaszki właściwą) jest bardziej zbita, włóknista, z mniejszą ilością komórek. Nie obserwiye się w niąj opisanych powyżej cyklicznych zmian, poza nieznacznym Puszczaniem nabłonka powierzchniowego w fazie menstruacyjną) oraz zmianą ilości i charakteru produkowanego śluzu.

Warstwa środkowa, odpowiadająca myometriuTn, zawiera mnięj komórek mięśniowych gładladri zbudowanaJgstgiównie z włókien kolagenowych.

20.4. Pochwa

W ścianie pochwy wyróżnia się również trzy warstwy: śluzową, mięśniową 1 włók-*; I nistą.    S | 5TtJ Pia^l7tu‘'^u* |

Błona śluzowa pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, który w pewnych okresach cyklu miesięcznego wykazuje oznaki rogowacenia fp. dalej). Komórki tego nabłonka gromadzą glikngen, który pojriiiszraenin lrnmArolc.dn stanowi pożywkę dla bakterii (pałeczek Dfiderleirial produkujących kwas mlekowy odpowiedPaliiy za kwaśne śr-odowriako pochwy. Powierzchnia bion/Suzoatąi zwilżana jest wvdPelinąg~uczoł6wsz\ąkLmacicy_r gdyż błona śluzowa pochwy nie posiada własnych gruczołów. Blaszka właściwa zbudowana jest z tkanki łącznąj wiotkiej, przy czym w rejonie podnabłonkowym skupiafo sie włókna sprężyste, a w warstwach Pebszych liczne granulocyty i limfocyty: te ostatnie mogąH2W5FEwbrzyć grudki chłonne. Wblasz-ce tej źnŚfdiue się też wiele naczyń krwionośnych, zwłaszcza żylnych. a przesiek z nich pochodzący przyczynia się do nawilżenia nabłonka pochwy.

Warstwa mięśniowa pochwy jest stosunkowo słabo rozwinięto i składa się z pęcz-ków komórek mięśniowych gładkich o dość chaotycznym układzie, w którym można “dostrzec okrężny pokład wewnętrzny i podłużny nnkład.rpwnęttaiyy A

Warstwa włóknista, czyli przydanka zbudowana jest z tkanki łącznej, przetkanej licznymi sieciami sprężystymi. Luźniejsza część zewnętrzna tej warstwy łączy pochwę £ narządamLsąsiadulącymL