DSCN9696

DSCN9696



XVIII ALBIN

dla swego bóstwa wszystko i wszystkich, prócz niego, siebie nawet samego mieć u nic [...] w kochaniu grób swej wyższości znajdować, to miłość niewieściała [...]19

— pisał cytowany już krytyk «Gazety Literackiej», przedstawiając wzorzec miłości negatywnej, sprzecznej z rozsądkiem i powołaniem mężczyzny, a mimo to propagowanej na łamach romansów. W podobną stronę kierował swoją krytykę Fredro, konstruując postać Albina.    —

To łzawy kochanek, pełen uległości wobec ubóstwianej kobiety, zatopiony w swoim uczuciu. Mimo że beznadziejne, urasta ono do rangi samoistnej wartości. „O, miłości, miłości! Ty żalów przyczyno, Złorzeczyć d nie mogę, bo mile łzy płyną!” — oświadcza Albin jużwl akcie (ww. 247—248), pozostając niemal do końca wyrazicielem tak rozumianej miłości. Konstruując tę postać o literackim, nieczęsto w żyriu używanym imieniu, nawiązywał pisarz w jednoznacznie aluzyjny sposób do galerii kochanków przedstawianych na łamach powieśd sentymentalnych. Chrzanowski słusznie powiązał postać kochanka Klary z bohaterem romansu Adama Kasperowskiego pt. Cierpienia Albina20. Trzeba dodać, źe z chwilą gdy Fredro pisał Śluby, skonwencjonalizowana została nie tylko postać, ale nawet imię bohatera, o czym świadczył tytuł epigońskiej elegii lwowskiego poety Augusta Kretowicza*. Elwira nad grobem Albina21. Jednocześnie wiele cech łączyło

19 Por. przyp. 13.

10 Por. I. Chrzanowski, O komediach Aleksandra Fredry, Kraków 1917, s. 58. Romans Kasperowskiego drukowany był w (Rozmaitościach Lwowskich* w r. 1822, nr 117,123, 140 i w r. 1826, nr 42. Przedstawił w nim autor apoteozę miłości nieszczęśliwej zamkniętą w następujących słowach tytułowego bohatera: „Żalmy się wspólnie, Elwiro, na tę słodką męczarnię, na tę niewolę rozkoszą ciężącą, a upadając pod brzemieniem przesądu i woli Ojca, serca nasze czystym uczuciem napojone niechaj do grobu ten żal poniosą” (Czwarty ustęp z romansu to rękopiimie pod tytułem „Cierpienia Albina”, (Rozmaitości* 1826, nr 42, s. 347).

** Por. A. Kretowicz, Pisma, Lwów 1827, s. 71—72.

• kochanka Klaty z od dawna zadomowionymi w komedii nieporadnymi amantami, skłonnymi do ustawicznego dramatyzowania J swojej sytuacji, skazanymi na pomoc sprytnych służący ch-przy-jaciół. W polskiej komedii osiemnastowiecznej przypomniał tego "Typu figurę Krasicki w postaci czułego i bezradnego Leandra, bohatera komedii Pieniacz21.

Aniela.

Największą zaletą kobiety jest tkliwość, niewyczerpana czułość serca, piękna prostota obyczajów, żywość i moc przywiązania, niekiedy aż do nadzwyczajności posunięta. Z przyrodzenia drażliwe, mniej od nas przywykłe do rozwagi; porwane nawałem uczuć, łatwo się unoszą w kraj przesady i fantazji, i wtedy już nic ich nie naprawi. I miłość, i nienawiść posuwają do ostateczności [...]23

— pisał anonimowy publicysta «Pamiętnika dla Płci Pięknej», wsparty autorytetem znanego psychologa „epoki rozsądku” Johan-na Lavatera. W osobie Anieli ukazał poeta bardziej umiarkowaną część powyżej zarysowanych, żywo przypominających motto, cech kobiecych. Naiwność, dobroć, łagodność, uległość wobec przyjaciółki najpierw, a potem wobec Gustawa, to podstawowe cechy bohaterki. Zostały one podkreślone w jedynym w catej komedii mówiącym imieniu. Jedyne to także w utworze urnę autentyczne, nieliterackie, bardzo popularne w środowisku zie-

22 Leander w następujący sposób formułuje swój pogląd na uczucie: „Nie znasz, bracie, co to jest szczere i uczciwe przywiązanie: nieśmiałe jest, trwożliwe, pełne respektu, pełne względów; cierpi, a cierpienia oświadczyć nie śmie; własnej woli nie ma, czułości jest ofiarą**. Nie zgadza się z nim służący Figlacki, który replikuje: „To może w książkach. Na jawie, mości panie, nie tak rzeczy idą. Co mi to za kochanie wzdychać, płakać, trudzić się: ja bym się wolał gniewać niż tak kochać.** (J. Krasicki, Pieniacz [w:] Komedie, oprać. M. Klimowicz, Wstęp R. Wołoszyński, Warszawa 1956, s. 301—302).

n Różnica płci (według Lavatera)% (Pamiętnik dla Płci Pięknej» 1830, t. 1, s. 210.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSC 54 (2) AUGUSTYN AUGUSTYN swego bóstwa wywiera wpływ na wszystkie członki mistycznego organizmu.
skanuj0208 (4) 220 PHP i MySQL dla każdego czynności. Wszystkie adresy, wraz z ich opisami, umieścim
Specyficzna formuła dla dorosłych psów wszystkich ras. Idealna karma pomagająca utrzymać właściwą
Inga Iwasiów Gender dla średniozaawansowanych9 przede wszystkim fallusem, czy raczej tym, co fall
page0241 241 dżinie interesów. Jeżeli chcecie, aby człowiek bardzo zdolny wyciągnął ze swego umysłu
scandjvutmp10f01 1 Bądź pozdrowiony, bądź pochwalony, Dla nas zelżony, wszystek skrwawiony, Bą
7. Rozwiąż równanie sin 2x + 2 sin x + cos x +1 = 0, dla x e tt, /t) . 8. Wyznacz wszystkie wartości
Piotr Łukowski, Wykład dla studentów prawa Wszystkie nazwy są wieloznaczne, zwłaszcza w oderwaniu od
CO DAŁ Ml BIPS?Dr Aleksandra Całka ((Tutor BIPS)) BIPS to dla mnie przede wszystkim rozwój na wielu
STP84809 286 Z obserwacji bynąjmniąj czymś swoistym dla Polski. Prawie wszystkie zostały wskazane w
SCHIZO Przytułek dla obłąkanych-parter Wszystkie drzwi w części przeznaczonej dfa chorych są wzmacni

więcej podobnych podstron