Wrażenie przestrzeni w znaczeniu formalnym osiągamy przez układ perspektywiczny geometryczny i tonalny, przez stosowanie elementów pierwszoplanowych. Jednakże wszystkie te sposoby dają wynik powierzchowny. Oglądając przestrzeń naturalną, jak i patrząc na obraz powinniSmy dążyć wzrokiem od przedmiotów najbliższych do coraz dalszych. Osiągamy to wszystkimi wyżej wymienionymi środkami, nie pomijając kompozycji formalnej, a poza tym celowym rozłożeniem ważności przedmiotów bliższych i dalszych.
Układów takich może być wiele, dzielimy je na trzy kategorie:
1. Temat główny znajduje się najbliżej; tematy uzupełniające, oddalając się, tracą na ważności.
2. Pierwszy plan jest elementem wprowadzającym. Temat główny znajduje się poza nim, a poza tematem głównym tło — jego uzupełnienie.
3. Temat główny znajduje się na ostatnim planie. Inne, bliższe elementy stanowią plan pierwszy, często zróżnicowany.
Nic nie mija bez śladu, bo wszystko trwa w ścisłym połączeniu z otoczeniem. Kropla deszczu drąży kamień, mróz ścina zieleń, stopa człowieka znaczy ślad na piasku. Siad mówi o przeszłości, jest symbolem tego, co minęło.
Fotograf niejednokrotnie uwiecznia ślad z myślą wzbogacenia fabuły obrazu. Tak! temat odpowiednio wyrażony daje bogatą treść Obraz śladu mówi o tym. co było. o tym, co jest, a czasem o tym, co będzie.
jest on skrótem akcji w czasie. Na takim obrazie sumuju się elementy uwania i zdarzeń, tworząc w rezultacie narrację.
Narracja plastyczna nie może być brutalna, dosłowna, rzucająca się w oczy. Powinna ona pobudzać oglądającego do własnych przeżyć, w myśl zamierzenia autora. Oglądający powinien odgadnąć myśl autora i sam ją znaleźć.
Wiemy już, że synteza nie jest pozbawieniem obrazu szczegółów w ogóle, lecz Jedynie szczegółów szkodliwych, względnie zbędnych, obojętnych.
Współczesny artysta fotograf bynajmniej nie rezygnuje z fotograficznych metod osiągnięcia syntezy, lecz nic unika szczegółów związanych z treścią.
Patrząc na dzieło plastyki dostrzegamy jego ogólny pokrój oraz jego szczegóły. Pokrój ogólny określa nam temat główny. xaś szczegóły, dobrze wybrane i pokazane — atmosferę obrazu, jego nastrój.
Wiadomo jest, że podobieństwo portretu zależne Jest w większej mierze od pokazania charakterystycznych dla modela szczegółów, a w mniejszej od prawidłowych proporcji. Szczegóły określają całość.
Wiemy dobrze, żc fragment przedmiotu odpowiednio pokazany określa jego całość. Wystarczy pokazać kilka drzew dla wyrażenia lasu, kilka «opli na szybie mówi o deszczu. W takim przypadku fragment-szczcgól Podniesiony jest do roli tematu głównego.
123