pretujc wrażenia kontrastu. Patrząc na Jasny przedmiot w cieniu wiemy. żc Jest on Jaśniejszy od przedmiotu ciemnego oświetlonego, mimo że w rzeczywistości jest odwrotnie. Natomiast emulsja fotograficzna rejestruje stan faktyczny bez takiej interpretacji.
Dlatego w dzień pochmurny, gdy przedmioty oświetlone są równomiernie światłem rozproszonym, uzyskujemy na zdjęciu ich prawidłowy obraz tonalny, gdy natomiast oświetlone są bezpośrednimi promieniami słońca, gdy tworzą się głębokie cienie, otrzymujemy prawidłowy obraz tonalności oświetlenia.
Stąd znaczenie cienia jako tematu. Dla plastyki, a szczególnie dla fotografii cień jest przedmiotem konkretnym. Żadna z technik plastycznych nie odtwarza cienia tak trafnie, jak fotografia.
Fotograf chwyta czasem cień przedmiotu niewidocznego na obrazie. Cień staje się wówczas symbolem przedmiotu, zastępuje go, wyraża go niekiedy silniej niż konkretny jego obraz.
UKŁAD ELEMENTÓW OBRAZU (Elementy kompozycji formalnej)
Przez kompozycją większość ludzi rozumie układ geometryczny poszczególnych elementów obrazu. Pojęcie to jest jednak o wiele szerszo. Pomijając takie zagadnienia kształtowe, dotyczące fotografii, jak to-nalność, ostrość, poruszenie, jak zagadnienia związane z oświetleniem, wiedza o kompozycji obejmuje równie* zagadnienie stosunku formy do treści i samo pojęcie treści.
Na przestrzeni kilku zaledwie minionych lat zetknęliśmy się z nowymi ujęciami fotograficznymi tematu. Nowe „sposoby komponowania" przybywają stale, wzbogacają nasz warsztat twórczy.
Omawiane w niniejszej książce zasady kompozycji nie są prawami, nio są kanonami. Przeciwnie, niejednokrotnie przeczą sobie wzajemnie. Zastosowanie wszystkich zasad komponowania w jednym obrazie byłoby niemożliwością.
Umiejętność komponowania obrazu jest bezwzględną koniecznością przy jego tworzeniu, ale kompozycja formalna nie może stać się celem; jest tylko środkiem do wypowiedzenia myśli artystycznej.
Dojrzały fotograf-artysta powinien tak opanować zasady kompozycji formalnej, aby fotografując stosować je prawie mechanicznie.
Kompozycja formalna nie jest sztuką, jest jedynie techniką.
41