emocje3

Opracowanie: dr Dorota Szczygieł Na podstawie:

1.    Co odróżnia emocje od nastroju, temperamentu i innych pojęć afektywnych? (1998) W: P. Ekman i RJ. Davidson (red) Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, s. 50 - 89. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

2.    Oatiey, K., Jenkins, J.M. (2003). Zrozumieć emocje, r. 4 Czym jest emocja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 95 - 132.

	Co odróżnia emocie od nastroju?
•	J EMOCJE*	j NASTROJE
czas	sekundy do kilku minut lub godzin	od kilku godzin, tygodni, nawet do kilku miesięcy
intensywność	intensywne	mało intensywne
obiekt	mają	nie mają
gotowość do działania	zmieniają stan gotowości	nie zmieniają stanu gotowości
treść	bogata	uboga

KEITH OATLEY I JENNIFER K. JENKINS

Domena afektywna: emoqe - nastroje - dyspozycje

Epizody emocjonalne: stany trwające ograniczony czas - od kilku minut do paru godzin. Mają zazwyczaj swój przedmiot (obiekt). Tendencja do zmiany stanu gotowość do działania.

Nastroje: stan emocjonalny, który trwa zwykle przez godziny, dni lub tygodnie, czasem jako tło o niskiej intensywności. Może być niejasne, kiedy się zaczyna i kończy. Nastroje są często bezprzedmiotowe, nieukierunkowane (free-ftoating). Tendencja do podtrzymywania stanu, odporność na zmiany. Zaburzenia emocjonalne: stany emocjonalne trwające dłużej niż nastroje, czasami całe tygodnie lub miesiące, a nawet przez całe lata (np. depresja).

Dyspozycje osobowościowe: cecha (długotrwała dyspozycja osobowościowa) zawierająca komponent emocjonalny.

RICHARD 3. DAVIDSON .

Różnice pomiędzy emocjami i nastrojem:

•    długość trwania - emocje - stany krótkotrwałe, nastroje - stany długotrwałe

•    specyficzny wyraz mimiczny towarzyszący emocjom i

ćje - Ekman (1992) dowodzi, że nie wszystkie emocje podlegają tej zależności

•    emocje są poprzedzone specyficznymi zdarzeniami je wywołującymi, w przypadku nastroju trudno takie wydarzenia jasno wyróżnić

ąlę - Óhman, Dimberg i Esteves (1989) wykazali, że reakcję strachu można uwarunkować na bodźce prezentowane podprogowo (por. Kunst-Wilson & Zajonc (1980). Możliwe jest zatem wywoływanie emoqi wówczas, gdy nieobecne są rozpoznawalne zdarzenia poprzedzające.

Emocje i nastroje - odmienność funkcjonalna^

SSgSsg modulacja i selekcja działań

•    są wywoływane w sytuacjach wymagających działań przystosowawczych

•    <rh wzbudzeniu towarzvs7v aktvwność AUN wsoieraiaca działanie wywołane e^ocia

• _są konsekwencją zdarzeń spostrzeganych jako pojawiające się szybko i bez ostrzeżenia

ffiagttoly modulacja i selekcja czynności poznawczych

•ciziciła jako podstawowy mechanizm zmiany przetwarzanych treści i sposobu ich przetwarzania (nasila pamięciowa dostępność pewnych treści i osłabia dostępność innych)

•    brak specyficznych zmian AUN towarzyszących zmianom stanu afektywnego - można oczekiwać 'trwałych' zmian w CUN

•    są następstwem zdarzeń rozgrywających się wolno

Styl afektywny i temperament.

Styl afektywny oznacza całą dziedzinę różnic indywidualnych modulujących sposób reagowania jednostki na rodzące emocje zdarzenia. Jest względnie stały w czasie, na podobieństwo cech osobowości. Wiąże się z pewnymi funkcjami CUN - asymetryczne pobudzenie przednich obszarów kory wyraża różnice indywidualne w reaktywności emocjonalnej.

Temperament jako część stylu afektywnego. Odnosi się do wcześnie pojawiających się różnic indywidualnych w reagowaniu na wyzwania otoczenia. Przynajmniej częściowo wyznaczony genetycznie, choć pozostaje pod wpływem uczenia się [wczesne traumy /tp.].

Rozwój temperamentu prowadzi do systematycznych odmienności w reaktywności emocjonalnej.

PAUL EKMAN

Różnice pomiędzy emocjami i nastrojem:

•    przebieg czasowy - emoqe trwają oj kilku sekund do kilku minut, podczas gdy nastroje są dużo dłuższe - rzędu godzin lub dni

[emocjach wielogodzinne to kilka zsumowanych epizodów emocjonalnych, zaś stany trwające tygodniami zaliczamy raczej do zaburzeń afektywnych]

•    nastrojom nie towarzyszy specyficzny wyraz mimiczny, co ma miejsce w przypadku emocji (patrz słynne badania Ekmana i Fńesena, 1971)

•    emocje mogą zostać wywołane odróżnialnymi zdarzeniami zewnętrznymi, wspomnieniami, wyobrażeniami; nastroje wg Ekmana mają swe źródło w zmianach neurohormonalnych

NICO H. FRIJDA

Stany afektywne są zróżnicowane pod względem: afektu (przyjemne/nieprzyjemne doznania), oceny sytuacji (interpretacja i ocena zdarzenia

wywołującego to doznanie), gotowości do działania i reakcji fizjologicznej.

Stany afektywne składają się ze wszystkich tych składników: określonych doznań, określonych ocen, gotowości do określonych działań wraz z

ewentualnym zaangażowaniem motorycznym oraz ze szczególnych wzorców pobudzenia emocjonalnego.

Emocje i nastroje; stany intencjonalne i nieintencjonalne

Stany intencjonalne - wynikają z pewnej relacji między podmiotem i obiektem.

•    emocje są intencjonalne - są skierowane na obiekt emocji, są uwikłane w relaqe z obiektami; afekt, ocena i gotowość do działania skoncentrowane na konkretnym obiekcie

•    nastroje są nieintencjonalne - mają charakter rozmyty, bardziej globalny mz emocje; afekt ocena i gotowość do działania nie wykazują zogniskowania [np. nastrój depresyjny - rozlany afekt negatywny, zgeneralizowany brak celów i uogólniony brak skłonności do podejmowania działań]. Specyficznymi następstwami nastrojów są uogólnione zmiany progów pobudzenia i treści sądów (por. Davidson).