IMAG1312

Definicje i założenia empowerment

Empowerment oznacza dosłownie z ang. „staje się potężnym”. W pracy socjalnej to coś więcej. Oznacza możliwości uzyskania kontroli nad własnym życiem, aby osiągnąć cel. Nakreśla sposoby używane przez pracowników socjalnych, w celu wzmocnienia tych, którym brakuje takiej mocy, kontroli nad sobą i życiem⁸³. Inne określenia na empowerment to: upoważnianie, uprawnianie, umożliwianie, upodmiotawianie, wzmacnianie, umacnianianie. B.Dubois, K.K.Miley⁸⁴ odróżniają pojęcie empowerment od empowering, gdzie pierwsze oznacza wzmocnienie - cel ostateczny - uzyskanie mocy, a drugie wzmacnianie - proces, czyli ułatwianie, umożliwianie, sprzyjanie rozwojowi lub promowanie zdolności do kompetentnego przystosowawczego funkcjonowania.

Empowerment obejmuje wymiar indywidualny i strukturalny. Pierwszy odnosi się do działań i procesów mających na celu zwiększenie kontroli jednostki nad własnym życiem, wyposażenie jej, w większą wiarę w siebie, lepsze postrzeganie samej siebie, wzbogaconą wiedzę i umiejętności, drugi odnosi się do struktur społecznych, barier i relacji, które podtrzymują zróżnicowanie i niesprawiedliwości, które obniżają szanse objęcia kontroli nad własnym życiem. (...) Jest celem samym w sobie, by grupy pozbawione możliwości sprawczych wydobyły się z tego stanu, by były zdolne ustanowić, czy odbudować swój status jako równouprawnieni, kompetentni obywatele w społeczeństwie. Jednocześnie empowerment jest środkiem do zmiany relacji władzy. Jest to, innymi słowy, zarówno ideologia jak podejście metodyczni⁵.

Przykładem działań pierwszego typu będzie rozmowa z klientem, doty-cząca jego zdolności i sposobów radzenia sobie z podobnymi trudnościami w przeszłości, komplementowanie efektywnych działań w teraźniejszości, dostarczanie mu informacji o jego prawach i możliwościach, w razie potrzeby zachęcenie do skorzystania z poradnictwa zawodowego, kursów zawodowych, terapii psychologicznych lub zajęćpsychoedukacyjnych. Przykładami działań drugiego typu są np. działania na rzecz osób niepełnosprawnych, tj. poprzez realizowanie projektów systemowych, takich jak „Integracja i aktywizacja społeczno-zawodowa osób niepełnosprawnych", prowadzonych w wielu mia-

Studia z pedagogiki społecznej, Wyd. WSP, Olsztyn, 1996, s. 91-103, E. Marynowicz-Hetka, Pedagogika społeczna, t.i, op. cit., s. 65-71.

83    R Adams, Social Works and Empowerment, BASA, London, 2003, s. 4-8.

84    K DuBoiS, K.K. Miley, Praca socjalna. Zawód, który dodaje sił, t.i. Wyd. Śląsk, Katowice, s. 146,150- I

85    Askheim, Empowerment as Guidancefbr Professional Social Work, European Journal of Social Work, 2003, nr 3, s. 230-231,23: J. Szmagalski, Metody pracy socjalnej.... op. cit s. 414.