image 12 (2)

I cały nasz wyrób krajowy Byt wolny, by! wolny cet Więc przeto zbyłeś swej głowy.

Nie twój będzie zasiew nowy I ziaren nie będziesz juz mełł.

_    ' ror7v Zagórski napisze po

W    loku podobnych °,Th O d ę_na    !»»•

niespełna dziesięciu lamchO^ę^^ ^ _w żagarach,

£    ZZZZaJT^d „swoich", Ki- » P"¹-

^bu"Scy

lotami    młodo polszczyzny-. 9    , powiem, w W i e r-

mi jedynie w Hymnach

szach przygodnych zn « _e „ _{AJe znow}

siki, takie .jak: ■ Z ZnZiądo ra/u, gdzie

barok, gdyż siowa (e    _szczęśliwości_; barok skoja-

grzebany wróg ma. m trzeba 'zwrócićuwagę na szcze-rzony z secesją — ' ^tu (.^rz®    . _{(c w sWO}im głównym

golną    poetykę HY ^mn° ' ^„żonego okrucieńsiwa-

nurciemonologi    nie iekiur, ale

mi pierwszej wojny s    przychodzi na mysi

przeżyć i obserwacji    grozę wojen Na-

Goya, którego obrazy pr ^ _iIustTacje do Hym-poleońskich mog ^yb^y    f    przede    wszystkim

nów. Większość z nich to uiw y ^yczJowieka sprzed

mówione, odzwierciedlane    _soJiioguia ob-

Iat sześćdziesięciu, *    ^zis Baudelaire’a, natraf y

nażonego serca. ^C;zy W' ^d _{nam s}ię P^tensjonalny na niejeden zwrot, który Y _cr/asach nie raZiJby mena-czy sztuczny, a e w ^mtych    _{się albo}. tępieje

furalnością. Zmienia się wiąz, y    _yckie zresztą,

nasza wrażliwość na s owo nie Y    _]irycZng, skoro

mvv' debiutancki tom Wittlina osiągnął trzy wydania, w lidach 1920—1929, a i dziś stanowi nadal lekturą przejmującą i świetną.

Pierwsza edycja Hymnów ukazała się nakładem poznańskiego „Zdroju", który skupiał polskich ekspresjonistów, przypisano więc Wittlina mechanicznie do (ej szkoły. W istocie, jak się zdaje, Wittlin byl jej doić obcy, a wynika to między innymi ze wspomnienia, jakie poświęci1 zmarłemu przyjacielowi, Janowi Sturo-wl, zapalonemu ekspresjoniście. Charakteryzując Stura I jego twórczość, autor uwag o nim powiada pośrednio, /e w teorii i praktyce poetyckiej stał na przeciwnym biegunie: „Ekspresjonizm uważał za jedno z naczelnych swych zadań deformację potocznego sensu słów [...] Narzucał światu wiarę w ducha językiem, którym świat nic władał i którego nie rozumiał..." Wittlin w H y m-n a c h słów nie deformował nigdy, a w Wierszach przygodnych zaczął sprowadzać słowo do znaczeń najbardziej potocznych i najzwyczajniejszych, ale tak, by przywracać mu elementarny blask poetycki, docierać w każdym słowie do jego osobności, którą scholastycy nazywali bytem realnym. Wiersze budowane z takich slow właśnie, które Wittlin zobaczył jak gdyby po raz pierwszy, choć widział je przedtem nieskończoną ilość i azy, uznał poeta za egzystencje, skoro, niestrudzony w sublimowaniu i krystalizowaniu swoich odczuć lirycznych, ostatni ich etap nazwał Esencjami. Odwrócił więc, jak egzystencjaliści, kartezjański pewnik: ,,Cogito, ergo sum", przyjąwszy za zasadę: „Sum, ergo cogito", jestem, a więc myślę. Podobny zresztą sens ma epigraf wzięły z Rozmów Goethego z Ecke-r mannę m, którym Wittlin poprzedził Wiersze przygodne: „Wszystkie moje wiersze są wierszami okolicznościowymi, są one inspirowane przez rzeczywi-

14

15