Image00011

Mocznik zastosowany do gleby ulega hydrolizie z udziałem enzymu ureazy (wydzielanego przez bakterie i grzyby glebowe) i przechodzi w węglan amonowy:

COtNH^ + 2 H₂0    > (NH₄)₂C0₃

Z kolei węglan amonowy dysocjuje w roztworze glebowym, uwalniając kationy NTf 4. Część jonów amonowych zostaje pobrana przez rośliny, część zasorbo-wana przez kompleks sorpcyjny gleby, a część może ulec nitryfikacji do formy azotanowej NO“₃.

Jeśli mocznik nie ulegnie w glebie hydrolizie, może jako związek łatwo rozpuszczalny zostać wymyty poza obręb strefy korzeniowej. W temperaturze gleby poniżej 8°C procesy przemiany mocznika przebiegają znacznie wolniej. Azot zawarty w moczniku przy optymalnej wilgotności powietrza 50-60%, pH 6,5-7,5 oraz w temperaturze 20-30°C staje się dostępny dla roślin po 2-4 dniach, a w warunkach niekorzystnych po 20 dniach.

Wymieszanie mocznika z glebą przyspiesza zarówno proces amonifikacji, jak i nitryfikacji.

Nawóz stosuje się przedsiewnie i pogłównie, szczególnie w uprawie roślin o dłuższym okresie wegetacji, a także dolistnie w formie oprysku roztworem o stężeniu od 0,5%, w zależności od gatunku rośliny, do 10% u zbóż. Można go także stosować w mieszaninie z herbicydami.

Azotniak - zawiera 20% N oraz 18-21% CaO.

2.3.6.    Nawozy zawierające kilka form azotu

Ciekły nawóz saletrzano-mocznikowy RSM. Pod względem chemicznym stanowi wodny roztwór mocznika i saletry amonowej. Jest produkowany w dwóch wersjach: RSM - forma zimowa zawierająca 28% N oraz forma letnia zawierająca 32% N. Jest nawozem uniwersalnym. Możliwość równomiernego rozprowadzania tego nawozu na powierzchni gleby poprawia wykorzystanie składników pokarmowych. Może być również stosowany w formie oprysku do dolistnego dokarmiania roślin wraz z innymi ciekłymi nawozami mikroelementowymi lub ze środkami ochrony roślin.

2.3.7.    Materiały odpadowe zawierające azot

5>ą to przeważnie związki organiczne będące produktami różnych gałęzi przemysłu o znaczeniu lokalnym. Jako nawozy mogą być stosowane:

—    odpadki z fabryki jedwabią — do 12% N,

-    odpadki z fabryki bawełny - do 4% N,

—    mączki kostne

—    mączki rogowe

ok. 4% N, do 14% N,

— mączki rybne i zwierzęce — 8-10% N.

Działanie materiałów odpadowych jako nawozów azotowych jest powolne, ponieważ muszą one ulec w glebie mineralizacji. Rośliny wykorzystują z tych materiałów mniej niż 50% azotu.

2.3.8. Nawozy azotowe - przyszłościowe

Nawozy te charakteryzują się spowolnionym działaniem. Możliwość stosowania nawozów wolno działających w jednej dawce jest ich główną zaletą. Celem produkcji tych nawozów jest między innymi:

a)    zmniejszenie strat azotu wskutek wymywania,

b)    zapewnienie większej równomierności zaopatrzenia roślin w azot w okresie wegetacji.

Nawozy azotowe wolno działające można podzielić na dwie grupy.

I.    Związki zawierające azot, ulegające powolnemu rozkładowi w glebie;

II.    Nawozy azotowe otoczkowane.

Nawozy należące do pierwszej grupy są produktami kondensacji mocznika z innymi związkami organicznymi. Zaliczamy do nich:

Ureaform (UF) — produkt kondensacji mocznika z formaldehydem,

Urea-Z — produkt kondensacji mocznika z aldehydem octowym,

DBDU - produkt kondensacji mocznika z aldehydem izomasłowym,

CDU - produkt kondensacji mocznika z aldehydem krotonowym,

Oksamid - dwuamid kwasu szczawiowego.

Ureaform (UF) - o różnej zawartości azotu, w zależności od stosunku obydwu składników (mocznika i formaldehydu) i technologii produkcji. Na skalę przemysłową wytwarza się UF zawierający 38% N. W ciągu pierwszych dwóch tygodni od wprowadzenia do gleby azot uwalnia się z tego nawozu stosunkowo szybko, następnie tempo uwalniania wyraźnie maleje, a po trzech miesiącach od jego zastosowania w formie UF pozostaje około 50% azotu.

Urea-Z - o zawartości 31,4% N. Nawozy tego typu mają różną rozpuszczalność, zależnie od warunków, w jakich przebiegała reakcja między mocznikiem a aldehydem octowym.