Image029

2.5. Nerwowa i hormonalna regulacja metabolizmu

Za nadrzędną kontrolę procesów metabolicznych zachodzących w organizmie, odpowiedzialne są wzajemnie /e sobą powiązane, układ nerwowy i wewnątr/wydziel-niczy. Kfcklcm tego działania jest nic tylko prawidłowy przebieg procesów metabolicznych zachodzących wewnątrz, ustroju, ale także takie ich dostosowanie do zmian środowiska zewnętrznego, by pomimo jego wpły w u utrzymać homeostazę ustroju.

Regulujący wpływ tych układów na poszczególne komórki, tkanki, narządy odbywa się za pośrednictwem wydzielanych przez nic substancji biologicznie aktywnych. Są to: neuroprzekażniki wydzielane na zakończeniach nerwów i/lub hormony wydzielane przez gruczoły wydzielania wewnętrznego, neurohormony wydzielane przez komórki nerwowe, hormony tkankowe oraz substancje biologicznie aktywne powstające bezpośrednio w płynach ustrojowych.

Biorąc pod uwagę różnorodność budowy chemicznej wydzielanych pr/.cz oba układy związków^, oczywiste jest. że mechanizm ich wpływu będzie różny. Generalnie jednak efekt końcowy związany jest z modyfikowaniem (w zależności od potrzeb) biosyntezy lub aktywności enzymów, katalizujących przebieg określonych reakcji. Natężenie tego procesu zależy bezpośrednio od ilości wydzielanej substancji biologicznie aktywnej i wrażliwości tkanek, determinowanych z jednej strony genetycznie. z drugiej przez aktualne natężenie przebiegających procesów.

Ilość wydzielanego neuroprzekażnika i/lub hormonu zależy od szybkości jego uwalniania. Na szybkość uwalniania, uwalnianych na zakończeniach nerwów neun>-przekażników, istotny wpływ wywiera przede wszystkim częstotliwość przepływających impulsów nerwowych (chociaż znane są mechanizmy modyfikujące ilość uwalnianych neuropr/.ckażników, przypadającą na jeden impuls). Natomiast szybkość wydzielania hormonów przez gruczoły dokrewmc, stymulacja lub hamowanie, kontrolowane są przez wiele różnych czynników. Poczynając od wpływu neurohormonów lub nerwów autonomicznego układu nerwowego, unerwiających komórki gruczołowe, poprzez, obecność i stężenie innych hormonów, az po zmiany zachodzące w środowisku otaczającym komórki gruczołowe (np. zmiany stężenia wapnia, sodu, glukozy, ciśnienia osmoiycznego itp.J. Jeszcze bardziej zło/.onc są, jeszcze ciągle mało poznane, mechanizmy wpływu różnych czynników na szybkość wydzielania hormonów

tkankowych i innych substancji Mi cyrn istotne znaczenie, są miejsce;*e znaczenia wydaje się też być rola i hormonów.

Jednak ilość uwalnianych net: szybkości ich uwalniania, ale leź tezą (zależną m.in. od składu diety! i przemianami oraz usuwaniem z Generalnie największy zasięg do prawie wszystkich tkanek, w tym nic lub rozkład zachodzą przede vy i hormony tkankowe najczęściej Przedstaw ione tu w o jednak omówienie ich w szerszym zd

136