Główne parametry charakteryzujące minerały:
- skład chemiczny (oceniany laboratoryjnie; wyraz składu chemicznego skorupy ziemskiej, patrz Tab. 1.4 i 1.5),
Tab. 1.4. Skład chemiczny skorupy ziemskiej (; |
i: Plumer et ul., 1990) | |||
Pierwiastek |
Symbol |
Procent wagowy |
Procent objętościowy |
Procent atomowy |
Tlen |
0 |
46,6 |
93,8 |
60,5 |
Krzem |
Si |
27,7 |
0,9 |
20,5 |
Glin |
Al |
8,1 |
0.8 |
6.2 |
Żelazo |
Fe |
5,0 |
0,5 |
1.9 |
Wapń |
Ca |
3,6 |
1,0 |
1,9 |
Sód |
Na |
2,8 |
1,2 |
2,5 |
Potas |
K |
2,6 |
1,5 |
1,8 |
Magnez |
Mg |
2,1 |
0,3 |
1,4 |
Inne |
1,5 |
- |
3,3 |
Tsil). 1.5. Ikl/.ialy wsigowe 24 głównych pierwiastków skorupy ziemskiej
(/:.!. Skoczylas. I')»><))
I-I*. |
Pierw iaslek |
Symbol |
Procent |
l-P |
Pierwiastek |
Symbol |
lYocenl |
wagowy |
wagow y | ||||||
1. |
Tlen |
O |
46,60 |
13. |
Fluor |
i |
11.060 |
Krzem |
Si |
27,72 |
14. |
Węgiel |
(' |
ti.055 | |
Glin |
Al. |
8.13 |
15. |
Siarka |
S |
0.05: | |
4. |
Żelazo |
I-c |
5.00 |
16. |
Rubid |
Rh |
0,05 1 |
5. |
Wapń |
Ca |
3.63 |
17. |
Chlor |
Cl |
0.0 >0 |
6. |
Sód |
Na |
2.83 |
18. |
Bar |
Ha |
0.025 |
7. |
Potas |
K |
2,59 |
19. |
Cyrkon |
Zr |
0.022 |
s. |
Magnez |
Mg |
2,09 |
20. |
Chrom |
Cr |
0.020 |
y. |
Tytan |
Ti |
0.44 |
21. |
Stront |
Sr |
0.015 |
10. |
Wodór |
II |
0.145 |
Vł |
Wanad |
V |
0.015 |
II. |
Mangan |
Mn |
0,100 |
23. |
Cynk |
Zn |
0.01 |
12. |
Fosfor |
l> |
0,080 |
24. |
Nikiel |
NI |
0.010 |
Najprostsza klasyfikacja minerałów oparta na ich składzie chemicznym wyróżnia następujące gromady minerałów:
1. Pierwiastki rodzime - do grupy tej należą minerały zbudowane z pierwiastków występujących w przyrodzie w stanie wolnym, np. złoto rodzime, srebro rodzime, platyna rodzima, siarka rodzima, diament, grafit (=węgiel)
2. Siarczki i siarkosole - są to głównie występujące w warunkach naturalnych sole kwasu siarkowodorowego (H2S), np. piryt, markasyt - FeS2, galena - PbS
3. Tlenki i wodorotlenki - grupę tą tworzą minerały będące połączeniem tlenu z metalami i niemetalami (tlenki), lub zawierające w swoim składzie grupę wodorotlenową (OH) - wodorotlenki, np. hematyt - Fe203, magnetyt - Fe3C>4, piroluzyt - Mn02, korund - A1203, getyt - FeOOH
4. Haloidy (=halogenki = minerały ewaporatowe) - sole kwasów beztlenowych, głównie chloro- i fluorowodorowego (HC1 i HF), czyli pod względem chemicznym chlorki i fluorki, np. halit - NaCl, sylwin - KC1, fluoryt - CaF2.
5. Sole kwasów tlenowych - głównie krzemiany i glinokrzemiany (= sole kwasu krzemowego i glinokrzemowego) a także węglany, siarczany, fosforany, azotany itd. (= sole kwasów węglowego, siarkowego, fosforowego, azotowego itd.), np. syderyt -FeC03, gips - CaS04x2H20), kalcyt - CaC03.
Chemizm głównych minerałów tworzących skały (minerałów skało twórczych):
- glinokrzemiany Ca, Mg, Na, K i Fe
- krzemiany glinu
- krzemionka (Si02)
- węglany Ca i Mg
- tlenki i wodorotlenki Al i Fe