Parametry charakteryzujące ściśliwość gruntów hailn się laboratoryjnie w cdi metrze lub konsolidometrze, gdzie realizowany jest jednoosiowy stan odkształć nia (trójosiowy stan naprężenia). Próbki gruntu, umieszczone w sztywnym eylin drze (edometrze - zob. rysunki 8.1 i 8.2) obciąża się osiowo, mierząc odkształceni! (lub zmianę wysokości próbki) towarzyszące kolejno zwiększanym obciążeniom,
Rys. 8.2. Edometr:
1 - podstawa edometru, 2 - nakrętki motylkowe, 3a - filtr dolny, 3b - filtr górny, 4 - pierścień. 5 - obudowa edometru, 6 - kopulka, 7 - kulka przekaźnikowa, 8 - trzpień dociskowy, 9 - śrubka, 10 - nakrętka, 11 - wieszak obciążnikowy, 12a - uchwyt, 12b - pręt, 12c - podstawka, 13a-pręt ramienia, 13b — uchwyt ramienia, 13c-łożysko czujnika, 14-śruba regulująca wysokość, 15 - śruba dociskową 16 - uszczelniająca obrączka gumową 17 - podstawka pod pierścień, 18-korpus czujniką 19 - próbka gruntu
Po każdej zmianie obciążenia mierzymy zmianę odkształcenia (wysokości próbki w czasie, uzyskując wykresy konsolidacji gruntu (rys. 8.3), czyli przebiegli osiadania próbki w czasie.
Rys. 8.3. Wykres konsolidacji gruntu
. I dnwie wartości odkształceń stałych (nie zmieniających się w czasie) ro-I m", u iśliwości edometrycznej, tzn. zależność odkształcenia (wysokości i limkrji przyłożonego naprężenia (rys. 8.4).
Iilkii Ink przeprowadzonych badań wyznaczamy edometryczny moduł l u .....I pierwotnej i wtórnej.
i dmtiHiyezny moduł ściśliwości pierwotnej Mo jest to stosunek przyrostu »' 1 <u jm i naprężenia normalnego do przyrostu całkowitego odkształcenia '■ dni |io na krzywej ściśliwości pierwotnej (rys. 8.4)
Mn
Acr;- _ Aajhj_i
A h:
(Tj i - przyrost obciążenia,
h, i h/ ~ zmniejszenie wysokości próbki po zwiększeniu naprężenia
o A a!,
63