Atomy, cząsteczki, jony mogą być rozmieszczone w komórkach elementarnych tylko w narożach (sieci przestrzenne proste) lub również w centrum komórki i wewnątrz jej ścian (sieci przestrzenne złożone).
Klasy krystalograficzne, w jakich mogą być uformowane kryształy są wyrazem różnic w ilości elementów symetrii w krysztale (klasy symetrii). W każdej klasie istnieją zestawy postaci krystalograficznych (wyglądu zewnętrznego kryształu), np. chlorek sodu (halit) krystalizuje najczęściej w postaci sześcianu, magnetyt w postaci ośmiościanu, zaś granat w postaci dwunastościanu rombowego.
Skomplikowana, często niezbyt regularna budowa kryształów jest spowodowana istnieniem w ich strukturze kombinacji kilku podstawowych postaci lub wynika z nieregulamości i zaburzeń powstałych w czasie wzrostu kryształu, pokrój i morfologia kryształu = ogólny kształt kryształu. Pokrój może być:
- izometryczny - identyczne lub zbliżone wymiary w trzech kierunkach
- tabliczkowy - różne wymiary we wszystkich trzech kierunkach -płytkowy - podobne wymiary w dwóch kierunkach, zaś w trzecim wymiar jest
wyraźnie mniejszy
- listewkowy - różne wymiary w trzech kierunkach ale jeden wymiar znacznie
przeważa nad pozostałymi
- słupowy - podobne wymiary w dwóch kierunkach, w trzecim zaś wymiar jest
wyraźnie większy. Kiedy trzeci wymiar jest dużo większy od pozostałych można wyróżnić pokrój: pręcikowy, igiełkowy lub włóknisty.
Morfologia = kształt wyrażony ilością, formą i ułożeniem ścian kryształu, forma skupienia kryształów = sposób występowania kryształów w nagromadzeniach.
Ze względu na sposób wykształcenia (charakterystyczny wygląd) wyróżnia się sku pienia: ziarniste, zbite, ziemiste, sypkie lub proszkowe.
Ze względu na pokrój kryształów wyróżnia się skupienia: słupkowe, pręcikowe, igiełkowe, włókniste, listewkowe, tabliczkowe, płytkowe, blaszkowe, łuseczkowe.
W zależności od ułożenia kryształów wyróżnia się skupienia:promieniste, wachlarzowe, włókniste, pilśniowe, rozetowe, sferolitowe, pierzaste, naciekowe, nerkowate, graniaste, kuliste, skora powe (naskorapienia); powłoki; naloty.
barwa minerału. Minerały mają różne barwy, przy czym u jednych jest ona stała - takie minerały nazywa się minerałami barwnymi u innych jest zmienna, zależnie od rodzą ju i ilości zawartych domieszek- takie minerały nazywa się minerałami zabarwiony mi, część minerałów jest bezbarwna.
barwa rysy (barwa sproszkowanego minerału) = rysa -jest jedną z najważniejszych cech rozpoznawczych. Minerały barwne mają rysę barwną, a zabarwione i bezbarwne białą. Niektóre minerały wykazuj \wielobarwność = pleochroizm. Ich barwa jest różna zależnie od strony, z której są oglądane
przezroczystość = zdolność minerałów do przepuszczania światła. Wyróżnia się minerały: przezroczyste, półprzezroczyste, przeświecające, nieprzezroczyste.
Minerały barwne bywają nieprzezroczyste, minerały bezbarwne są zazwyczaj przeorz czyste. Przezroczystość spada ogólnie ze wzrostem intensywności barwy i grubości kryształu.
połysk = intensywność odbicia fal świetlnych od powierzchni minerału, jego ścian, bądź powierzchni powstałych po jego rozbiciu. Rodzaje połysku:
- szklisty (zwyczajny) - przypominający wygląd powierzchni szkła,
- tłusty - przypominający wygląd powierzchni natłuszczonej,
- metaliczny,perłowy, jedwabisty - przypominający odpowiednio wygląd powierzchni
metalu, pereł, jedwabiu,
- diamentowy - przypominający blask diamentu.