img069

6. ANALIZA DANYCH JAKOŚCIOWYCH.

WIELOPOLOWE TABLICE KONTYNGENCJI

6.1 Tablice czteropolowe

W badaniach biologicznych i medycznych bardzo często do tej samej populacji stosujemy dwie różne klasyfikacje o charakterze jakościowym. W niniejszym rozdziale omówimy sposoby wnioskowania statystycznego w takich przypadkach — w szczególności będziemy starali się odpowiedzieć na pytanie, czy istnieje jakiś związek, jakaś zależność między jedną klasyfikacją a drugą. Najpierw będzie rozważany najprostszy przypadek, kiedy mamy do czynienia z dwiema klasyfikacjami, z których każda dotyczy dwóch wzajemnie wykluczających się kategorii.

Każdy badany obiekt będzie więc należał do jednej z dwóch możliwych kategorii w ramach klasyfikacji pierwszej i równocześnie do jednej z dwóch możliwych kategorii w ramach drugiej klasyfikacji. Liczebności tak pogrupowanych obiektów można zapisać w tabeli o dwóch wierszach i dwóch kolumnach (zwanej tabelą czteropolową lub tabelą kontyngencji 2 x 2), tak jak to pokazuje poniższy przykład.

Przykład 6.1 [Parker]

Jako część studiów nad jednostronnością u człowieka badano związek między prawo- i leworęcznością a dominacją prawo- i lewooczną w grupie 400 dzieci w wieku szkolnym. Każde dziecko zakwalifikowano do prawo- lub leworęcznych i równocześnie do prawo- lub lewoocznych. Uzyskane wyniki przedstawiono w tabeli 6.1. W boczku i główce tabeli uwidoczniono tzw. sumy marginalne, czyli sumaryczne liczebności obiektów należących do odpowiednich kategorii w ramach każdej z klasyfikacji.