img096

96

2,5.2.5. Luneta geodesyjca, gej konstrukcja, działa aie 1 własności

Luneta geodezyjna, stosowana w instrumentach kąt omiernlcsycb, niwelacyjnych 1 w dalmierzach, jest lunetą astronomiczną, w której oglądamy obroży odwrócone obserwowanych przedmiotów. Składa się z dwóch systemów optycznych* obiektywu i okularu.

TT lunetach dawnego typu, jeszcze spotykanych v instrumentach używa-oych w praktyce (rys. 107, 106, 101), obiektyw Ob i okular Ok są osadzone centrycznie w dwóch tubusnch (rurach) E H_fi tak, że przez przesuwanie okularu można zmieniać odstęp obu systemów.

a;    b)

3ys. 108

Z części okularowej umieszczona jest siatka celownicza, czyli ogniskowa K (krzyż nitkowy, 3iatka nitek lub kresek) przymocowana do płaskiego pierścienia, który zwykle może być przesuwany w poprzek lunety w dwóch prostopadłych <lo siebie kierunkach lub obracany o wały kąt dookoła osi lunety.za pomocą czterech śrubek rektyfikacyjnych (rys* 101). Siatki celownicze- są wytrawia me ns płytkach szklących. Ka rysunku 112 podano spotykane rodzaje siatek celowniczych. .1 zależności od systemu okularu siatka celownicza umieszczona jest pomiędzy soczewkami okularu (okular Huy-£s.tnsa) lub poza sccSawkami (okular aaasdcns). Okular wraz z siatką kresek osadzony w tuou;-.!<■ S„ nazywa się wyciągiem siatkowym i może być przesuwany »•. tubusie d za pomocą śruby- zwanej kr smolić r=.

Okular ilhyc-cnsfi (rys. lOSa) składa się z dwóch soczewek płasko^wypuk-łych zwróconych po.a-.-rzch-d.oTęi kulistymi do obiektywu. Soczewka 6^, zwa-rs kolektywem, osadzona jest w tabunie u_R wyciągu siatkowego. Soczewka ii._it zwane soczewką oczną, umie.-.zezcna jest w rurce V_Q tzw. wyciągu okularowego, który przesuwa się w tubusib wyciągu siatkowego, przez co .można zmniejszyć lub zwiększy- edur-yp soczewki ocznej cd siatki celowniczej.

Ofci*3u»r_ larżsdena (ryz, lOdh) składa się z dwóch soczewek płasko-wypuk-łycfc zwróconych powierzchni;, mi i.ulćstyui do siebie. Cdstęp soczewek jest źtsły* Znajdują się o:f_ w rurce wyciągu okulerowego, a rurkę tę można wkręcać i wykręcać w tukosie wyciągu siatkowego.

'X instrumentach nowszy oh typów używa się obecnie okularów systemu Sar.s-dena lub innych, ulepszonych, jak Kelnera, Steiiueils, Henscldta i Zeissa. $ teodolitach górniczych rs tubusic lunety jest iaie sączony znaczek cen-