IMGB59

276 Pędzenie warzyw

276 Pędzenie warzyw

Rys. 123. Sadzonka sekta naciowego z przyciętymi ogonkami liściowymi przed ukorzenieniem, wykonana z tzw. odroalu

U selera naciowego do pędzenia można przeznaczyć całe rośliny lub tzw. piętki pozostałe po wycięciu liści. Piętki takie pozostają po zbiorze roślin z upraw polowych, np. dla przemysłu. Liście można wycinać wysoko. to znaczy tak, aby nie uszkodzić głównego wierzchołka wzrostu (wtedy liście zbieramy luzem) lub nisko — wraz z częścią piętki (wówczas liście nie rozsypują się). W pierwszym wypadku podczas pędzenia nowe liście wyrastają z głównego wierzchołka wzrostu, w drugim nowe rośliny wyrastają z pączków bocznych, których jest z reguły kilka lub kilkanaście.

U selera naciowego podczas uprawy w polu z pąków starych liści wyrastają tzw. odrosty. które po wyłamaniu wraz z fragmentem piętki łatwo się ukorzeniają, czasami są one już ukorzenione. Można je z powodzeniem wykorzystać do pędzenia, przycinając uprzednio blaszki liściowe. Rośliny można ukorzeniać w doniczkach, skrzynkach, na stołach lub wysadzać na zagony, gdzie będą rosły aż do zbiorów. Przygotowując materiał do pędzenia należy usuwać liście stara, żółknące i z objawami chorobowymi. Dobrze jest dla zdezynfekowania opryskać rośliny fun-

wy w polu nie weszły w fazę spoczynku. Obserwuje ślę wówczas znaczne ubytki masy spowodowane gniciem, są taż one często wyjadane przez gryzonie. Dlatego najbardziej racjonalne wydaje się tzw. dorastanie roślin rosnących uprzednio w polu. a następni# przed nastaniem przymrozków wykopanych i przeniesionych do pomieszczeń, lub zastosowanie ruchomych konstrukcji (tuneli przenoinych lub przesuwnych, skrzyń wędrownych itp.). W tym przypadku rośliny pozostają aż do zbioru na tym samym miejscu. W okresie od września do listopada rośliny należy okryć przed mrozem, gdy pozostają na tym samym miejscu, lub przesadzić pod oetony W tym okresie możliwe jest pozyskiwanie części liści i dostarczanie ich na rynek tub przeznaczenie na susz. Rośliny do dorastania muszą być całkowicie zdrowe, bez żadnych objawów chorobowych, zwłaszcza septoriozy selera.

Rys. 12-4. Ukorzeniona sadzonka selera naciowego (po lewej) oraz roślina po dwóch miesiącach wzroetu (po prawej) gotowa do zbioru

jicydem (Sedoplon. Dithane, Topsin), zgo-Jnie z zaleceniami zawartymi w programie ochrony roślin warzywnych.

12.5.4. Terminy i warunki pędzenia

ponieważ obfitość liści selera z upraw potowych występuje na rynku jeszcze w miesiącach jesiennych, zbiory z roślin pędzonych powinny rozpoczynać się w grudniu i trwać do wiosny (pierwsze świeże liście z upraw przyspieszonych w tunelach czy inspektach pojawiają się na rynku w maju).

Selery należą do roślin klimatu umiarkowanie chłodnego, dlatego też najlepiej rosną w temperaturze 10—20 C. Są stosunkowo odporne na chłody, a sporadyczne spadki temperatury poniżej 0°C nie powodują większych szkód poza zwolnieniem tempa wzrostu oraz większą skłonność do pośpie-chowatości. Temperatura powyżej 20°C powoduje zbytnią etiolację i wiotczenie liści, ich parcenie oraz obniżenie plonu. W takich wypadkach uprawy należy intensywnie wietrzyć.

Selery mają duże wymagania wodne. Niedobór wody powoduje zahamowanie wzrostu, pogorszenie smaku korzeni i ogonków liściowych oraz zasychanie wierzchołków wzrostu (spowodowane zakłóceniami w gospodarce wapniem). Jednakże ze względu na niebezpieczeństwo rozwoju chorób grzybowych selery należy podlewać rzadziej, ale obficie, unikając zwilżania liści. Najodpowiedniejsze jest nawadnianie bruzdowe. podsiąkowe lub kropelkowe.

Seler najlepiej rośnie, gdy dzień jest długi. dlatego skracający się dzień w miesiącach jesiennych zwalnia tempo wzrostu roślin. Najwolniejszy wzrost przypada na listopad i grudzień, od stycznia tempo wzrostu nowych liści i ogólna żywotność roślin wyraźnie wzrastają. Dlatego też im dłużej użytkujemy rośliny wiosną, tym opłacalność uprawy jest wyższa.

Seler ma duże wymagania glebowe oraz pokarmowe. Dlatego też najlepiej plonuje w podłożach o wysokiej zawartości substancji organicznych oraz zasobnych w składniki mineralne, o pH ok. 6,5. Najlepsze wyniki uzyskuje się przy systematycznym dokarmianiu roślin, najwygodniejsze jest stosowanie niskoprocentowych roztworów wieloskładnikowych nawozów mineralnych (0.5—1,0%).

Seler korzeniowy do pędzenia sadzi się dość gęsto. tzn. 20—30 x 10 cm w przypadku ich dorastania oraz w uprawie z piętek. W uprawie z odrostów sadzi się jeszcze gęściej, np. 20—10x10—6 cm. Selery można pędzić na zagonach, stołach lub w pojemnikach, np. skrzyniach drewnianych, wiadrach i innych pojemnikach, co ułatwia wykorzystanie każdej wolnej powierzchni oraz ich dowolne przestawienie w przypadku konieczności zwolnienia powierzchni pod inną uprawę.

Ochrona roślin, poza utrzymywaniem właściwego klimatu, polega na zapobieganiu występowaniu chorób grzybowych oraz zwalczaniu mszyc i mączlika szklarniowego przez odparowywanie środków do zadymianie.

12.5.5. Zbiór i przygotowanie do obrotu

Selery z pędzenie dostarcza się na rynek najczęściej w postaci liści wiązanych w pęczki, rzadziej liści wraz z korzeniami spichrzowymi. Przy zbiorze liści plantacja może być użytkowana wielokrotnie przez kilka miesięcy. Liście obrywa się sukcesywnie w miarę ich wyrastania, pozostawiając jednak minimum trzy liście na roślinie. Najwcześniej zbiory przeprowadza się z roślin cały czas rosnących na jednym miejscu, czyli z dorastania, gdyż wtedy przyrost liści jest nieprzerwany. Przesadzanie roślin powoduje opóźnienie zbioru o 2—3 tygodnie. Seler naciowy pędzony z piętek plonuje później niż z dorastania. U selera naciowego pędzonego z odrostów pierwszy zbiór możliwy jest po 2—3 miesiącach w zależności od wielkości sadzonek i warunków uprawy. Selery pędzone można też zbierać wraz z korzeniami — jednorazowo lub podczas ostatniego zbioru. U selera korzeniowego będą to niewielkie zgrubienia korzeniowa z liśćmi przy czym minimalna średnica korzenia powinna wynosić 5 cm. Drobne korzenie boczne należy przyciąć. U selera naciowego usuwa się korzenie wiązkowe, pozostawiając liście wraz z piętką tak. aby się nie rozsypywały.