IMGf74

LX NOTA EDYTORSKA

filomatów oraz stworzenia tomiku ukazującego zarówno dzieje tej organizacji, czołowych jej twórców, bogactwo i różnorodność ich osobowości, burzliwości ich biografii, jak i ich znaczenie w dziejach walki o wolność i niepodległość, a listu filomac-ktfgo w historii polskiej epistolografii. Dotychczasowe wybory pism filomatów w Bibliotece Narodowej: z 1924 r. opracowany przez prof. Aleksandra Łuckiego i z 1959 przez prof. Alinę Witkowską były właśnie wyborami pism, w których list traktowany był jako jeden z dokumentów służących przedstawieniu historii filomatów-filaretów i to wyłącznie w latach 1817-1824. Historia rozgromionych organizacji młodzieży wileńskiej i jej niezwykłych członków kończyła się procesem i wyjazdem na zesłanie. Antologia obecna stawia sobie zupełnie inne cele — edytorowi chodzi o ukazanie wyłącznie na podstawie epistolografii filomackiej zarówno historii organizacji, kształtowania się jej programu, jak i niezwykłych osobowości oraz burzliwej historii należących do niej młodych ludzi łącznie z ich późniejszymi losami, aż do dramatycznych powrotów z zesłania zdziesiątkowanych członków organizacji filomackiej do kraju i narastającej z biegiem lat legendy. Stąd nie ograniczano się przy wyborze listów tylko do ich autorów filomackich, ale także zwracano uwagę na całą korespondencję osób pozostających w ich kręgu.

Przyjęte zasady wyboru mogą się wydawać dyskusyjne, ale jest to zjawisko normalne. Nigdy, układając antologię, nie zadowoli się wszystkich. Edytor starał się, by każdy z trzech etapów historii filomatyzmu był mniej więcej równomiernie reprezentowany i to przez listy najwybitniejszych jego przedstawicieli oraz sympatyków, by ukazywał podstawowe wątki tematyczne itp.

Podstawą przedruku tekstów są wydane dotąd lub przygotowywane do publikacji kolejne tomy korespondencji filomatów (po wydaniu zaplanowanych pozycji cała korespondencja obejmie około dziesięciu woluminów):

Archiwum Filomatów, cz. 1: Korespondencja 1815-1823, oprać. J. Czubek, Kraków 1913, t. I-V.

Archiwum Filomatów, t. I: Na zesłaniu, oprać. Cz. Zgorzel-ski, Wrocław 1973.

Archiwum Filomatów, t. I-III: Listy z zesłania, oprać. Z. Su-dolski przy współpracy M. Grzebień t. I: Warszawa 1997; t. II: Warszawa 1999; t. HI: Warszawa (w druku).

Archiwum Filomatów, t. IV: Listy z więzienia, oprać. Z. Su-dolski, Warszawa (w przygotowaniu).

Ukazywanie się tych kolejnych tomów w ogromnej rozpiętości czasowej (1913-20007), przy różnych założeniach edytorów, odmiennej praktyce wydawniczej i różnym, zmieniającym się

l kręgu odbiorców, spowodowało konieczność ujednolicenia zasad brzmienia tekstu i przede wszystkim modernizacji pisowni.

Tak więc:

1)    Zrezygnowano z pisowni przez x wyrazów obcego pochodzenia, zastępując ją połączeniem liter ks oraz gz.

2)    Zrezygnowano z zapisu zbiegu spółgłosek scz, zastępując je, zgodnie z dzisiejszą pisownią, przez szcz.

3)    Modernizowano pisownię etymologiczną: a) bezokoliczników: módz, strzedz, b) przyrostków -ztwo, -dztwo, -zki, -dzki.

4)    Zmodernizowano pisownię fonetyczną.

5)    Literę te oznaczającą jotę zastąpiono wszędzie literami:

U-

6)    W zakresie łącznej i rozdzielnej pisowni zastosowano konsekwentnie nowoczesną ortografię.

7)    '.Saezygnowano z niekonsekwentnie zachowanych w po- I przednich wydaniach znaków diakrytycznych, zapisu samogłosek nosowych w końcówkach rzeczowników, wahań w zakresie:

o i | i spółgłosek zmiękczonych.

8)    Zrezygnowano z podwojonych spółgłosek w wyrazach obcego pochodzenia.

9)    Zrezygnowano z 4 (pochylonego) i z końcówek -im, -emi