DSC07357

LXXVI NOTA EDYTORSKA

NOTA EDYTORSKA

Pierwsze wydanie debiutanckiego zbioru opowiadań Marica Hłaski Pierwszy krok w chmurach wyszło w maju 1956 w nakładzie ! 025 egzemplarzy w S. W. „Czytelnik”; drugie wydatne ukazało się w marcu 1957, trzecie — w styczniu 1958, oba w nakładzie 20000 egzemplarzy. Niemal wszystkie teksty składające się na ten zbiór (oprócz opowiadania Lombard złudzeń) były wcześniej opublikowane na łamach krajowych czasopism. Opowiadanie Następny do raju, pod pierwotnym tytułem Głupcy wierzą w poranek, opublikowała w odcinkach J*anorama' (1957, nr 2-22); opowiadanie to weszło następnie do tomu Cmentarze. Następny do raju, wydanego przez paryski Instytut Literacki w Bibliotece „Kultury" w 1958 roku.

Niniejsze wydanie tekstu Pierwszego kroku w chmurach opiera się na drugiej edycji zbioru z 1957 roku, tekstu Następnego do raju natomiast na pierwszej edycji Utworów wybranych Marka Hłaski (wybór. Michał Komar i Lech Kurpiewski, „Czytelnik2 Warszawa 1985, L 2: Ósmy dzień tygodnia, Cmentarze, Następny do raju).

O dołączeniu w niniejszym wydaniu do opowiadań składających się na tom Pierwszy krok w chmurach mikropowieści Następny do raju zadecydował fakt, iż późniejszy tekst Hłaski ma charakter polemiczny względem Bazy Sokołowskiej, o czym pośrednio informuje sam autor w — zamykającym Następnego do raju — Ani wstępie, ani posłowiu. Oba teksty tworzą nie-j ako awers i rewers; porównanie ich konstrukcji i światopoglądu pozwala dostrzec ewolucję artystyczną i ideową Hłaski, a także sposoby przełamywania przez pisarza socrealistycznego schematu determinującego jeszcze treść i formę Bazy Sokołowskiej.

Jan Błoński. Zmiana warty, Warszawa 1961.

Piotr Bratkowski, O twórczości Marka Hłaski, „Nowy Wyraz" 1978, nr 5.

Michał Głowiński, Rytuał i demagogia Trzynaście szkiców o sztuce zdegradowanej. Warszawa 1992.

Paweł Hostowiec (Jerzy Stempowski), Drugi krok w chmurach Marka Hłaski, „Kultura’ 1958, nr 5 (Paryż).

Jerzy Jarzębski, Hłasko — retoryka grzechu i nawrócenia [w.] tegoż, Powieść jako autokreacja, Kraków 1984.

Jerzy Jastrzębski, Recepcja Marka Hłaski w krytyce literackiej i publicystyce lat 1956-1958, „Odra” 1980, nr 12.

Michał Komar, Marek Hłasko, „Twórczość” 1972, nr 11.

Joanna Pyszny, Nie wszyscy byli odwróceni. Wizerunek Marka Hłaski w prasie PRL, Wrocław 1992,

Bogdan Rudnicki, Marek Hłasko, Warszawa 1983.

Stanisław Stabro, W bursztynowej kuli (O twórczości i legendzie Marka Hłaskij [w:] Kaskaderzy literatury, pod red. Edwarda Kołbusa, Łódź

1986.

Wojciech Tomasik, Polska powieść tendencyjna 1949-1955. Problemy perswazji literackiej, Wrocław 1988.

Wojciech Tomasik, Słowo o socrealizmie: szkice, Bydgoszcz 1991. Piotr Wasilewski, Śladami Marka Hłaski, Kraków 1994.

Wojciech Wielopolski, Młoda proza polska pmtkama

1987.