IMG�12

przewodu kroplownik labiryntowy (np. MAN-PAZ), Emitery |j_n' wykonane z grubościcnnych przewodów polietylenowych, feŁni cesic wytłaczania wmontowuje się kroplowniki labiryntowe fo i V NAAN-TIF, Eurodrip).

Zadaniem kroplowników labiryntowych (fot 15) jest go (burzliwego) przepływu wody, co zmniejsza ryzyko ich zablokowania. Podczas laminamego przepływu wodyziniec_(łl?^lV jące się w wodzie osadzają się na ściankach kroplowników, co jo ^ prowadzi do częściowego lub całkowitego zablokowania emiterów.

swobodny przepływ wody przez dość duży otwór oraz płukanie emii^ jw j kompensacją ciśnienia pozwalają uzyskać równomierny wydatek«Jl

Emitery z kompensacją ciśnienia mają elastyczną membranę k. wern określonego ciśnienia przylega do wydrążonego w korpusie byJS ka w postaci spirali bądź labiryntu, przez który pizepfyJ wodajEJS niskim ciśnieniu membrana nie przylega ściśle do korpusu tooplo%\

nych długościach oraz są stosunkowo odporne na zapychanie siewny -wody.    ^

Filtry. 7. uwagi na bardzo małe przekroje emiterów jakoić wok duże znaczenie w nawodnieniach kroplowych. Woda zlej jakości po^¹⁵ mierności wydatku wskutek częściowego lub całkowitego zaNoko#®,,^ Zanieczyszczenia występujące w wodzie, które najczęściej blokując®'^ podzielić na trzy grupy:

•    fizyczne-cząstki glebowe oraz inne cząstki stale;

•    biologiczne-glony, szlam bakteryjny;

•    chemiczne - węglany, fosforany, tlenki żelaza.

Aby system działał sprawnie, konieczne jest uzdatnianie wody przcrlk wanic, a niekiedy przez dodawanie środków chemicznych. Do oczysztztnytt używane są różnego rodzaju filtry. Należy jednak pamiętać o podstaw; ^ obowiązującej przy siosowaniu nawodnień kroplowych, według hordccawrta ra nie powinien być mniejszy niż I mm^:. natomiast przekrój otworu flintu stanowić 10% otworu emitera, ij. 0,1 mm lub 100 mikronów lub IM Moi,

Dobór odpowiednich filtrów zależy od rodzaju zanieczyszczeń «ynw> cych w wodzie, jak i wielkości nawadnianej powierzchni. W wypadku oiBp czcń chemicznych, a zwłaszcza dużej zawartości żelaza, polecane sąiiytm •piaskowe lub piaskowe. Jeśli woda jest dobrej jakości, to można teiiftj siatkowe, dyskowe lub odśrodkowe. Do filtrowania wody do nmdnmuK powierzchni zalecane są filtry żwirowo-piaskowe i dyskowe o du2ej nyiiw Bardzo często są to baterie filtrów połączonych szeregowo lubiMgend wością wstecznego płukania manualnego lub automatycznego. W pnłMtksi różnego rodzaju filtry, co lepiej zabezpiecza system przed zaWokowaiim.

Użytkowanie i eksploatacji systemu kroplowego. Syslcmbcęlw?* częściej stosuje się w uprawie warzyw szklarniowych, natomiast w upnu|d*i w warzywach uprawianych w szerokiej rozstawie rzędów, np. wopnwpMd*

2281

ogjckA i innych warzyw dyniowatych, warzywach uprawianych na redlinach (marchew, pietruszka, cykoria sałatowa), uprawianych na zagonach (np. pomidory) oraz systemem pasowo-rzędowym (np. w cebuli).

W uprawach pod osłonami stosuje się emitery w postaci kapilar. emitery la-bi>ntowe łub z kompensacją ciśnienia i rurkami doprowadzającymi wodę do strefy korzeniowej roślin. W uprawach gruntowych warzyw używa się różnego rodzaju esitery liniowe o różnej rozstawie kroplowników. która zależy od odległości mię-asy rośli nami w rzędzie, a także od rodzaju gleby. W polowej uprawie warzyw roz-Uid wilgotności w glebie ma bardzo duże znaczenie. Woda dostarczana punktowo rwilta niewielką powierzchnię gleby. Krople wody wypływające z kroplowników pKmie&aczają się w głąb gleby, a także w kierunku poziomym, zwilżając określoną cbjętoić gleby, która zależy zarówno od ilości podanej wody, jak i rodzaju gleby. Na glebach ciężkich o dużej zawartości części spławialnych oraz większej zawartości próchnicy woda przemieszcza się niemal jednakowo w kierunku pionowym i poziomym, zwilżając bryłę ziemi w kształcie „cebuli”. Na glebach lekkich, piaszczystych •od* przemieszcza się bardziej w kierunku pionowym niż poziomym i kształt zwil-mnej gleby jest bardziej wydłużony.

Rodzaj gleby ma istotne znaczenie przy ustalaniu odległości pomiędzy kro-ptownikami, dawki wody i częstotliwości nawadniania. Na glebach lekkich stosuje emitery liniowe o mniejszej rozstawie kroplowników i częściej nawadnia niż na glebach ciężkich, natomiast jednorazowa dawka wody powinna być większa na glebach ciężkich niż na glebach lekkich. Emitery rozkłada się na powierzchni ziemi między rzędami roślin lub układa pod powierzchnią na głębokości od 5 do nawet 30 cm w zależności od sposobu uprawy (uprawa płaska, redliny, zagony), gatunku roślin oraz rodzaju gleby.

Projektując system nawaniania kroplowego, należy zwrócić uwagę na równomierność rozprowadzenia wody. W dobrze zaprojektowanym systemie równomierność wydatku wody powinna wynosić 90%. W zależności od rodzaju i rozstawy kroplowników określa się optymalną długość emiterów, tak aby równomierność wydatku mieściła się w dopuszczalnych granicach. Wydatek pojedynczego kroplowo i-ka można określić za pomocą następującego równania:

Q-cH’

gdzie:

Q - wydatek wody w I h'¹,

II - ciśnienie w kPa,

c - stała dla danego typu kroplownika, x - wykładnik potęgowy.

W zależności od wykładnika potęgowego przepływ wody w kroplowniku ma charakter od turbulentnego do lam marnego (x — 0,5 do 1,0). Kroplowniki z kompensacją ciśnienia mogą osiągnąć wartość x mniejszą od 0,5. Ponadto w zależności od wartości wykładnika x, zależność pomiędzy wydatkiem wody a ciśnieniem ma

[223.

1