kolo0008

Wartość graniczną sity ściskającej, po której przekroczeniu następuje ita stateczności, nazywa się sitą krytyczną F_kr Zależy ona od długości ta, wielkości i kształtu jego przekroju, sprężystości (rodzaju) materiału sobu zamocowania (utwierdzenia) końców pręta. Siłę krytyczną można :zyć według wzoru Eulera przy założeniu, że wyboczenie zachodzi granicach stosowalności prawa Hooke’a (w granicach proporcjonalności)

(11.1)

ie: F_kr - siła krytyczna w N,

E - moduł sprężystości wzdłużnej materiału pręta w MPa,

pręta w m⁴,

J_min - najmniejszy główny środkowy moment bezwładności przekroju

l_r - długość zredukowana (wyboczeniowa) pręta, zależna od sposobu zamocowania jego końców, w m.

Wyboczenie następuje zawsze w kierunku prostopadłym do płaszczyzny, której leży oś najmniejszego momentu bezwładności przekroju (pręta, pa). Dla prostokąta jest to oś środkowa równoległa do dłuższego boku . 11. la). Podobnie jest dla innych przekrojów, np. ceownika zwykłego, teo-ika wysokiego, dwuteownika, a także przekrojów złożonych (z blach, kątow-

OS główna (centralna) środkowa | Oś najmniejszego

ew. wyboczenia

Rys. 11.1 w kształcie koła i pierścienia kołowego mają jednakowe momenty bezwładności względem wszystkich osi przechodzących przez środek ciężkości [j ~ 0,05d\ J ~ 0,05(D⁴ - (f)] ; pręty takie mogą wyboczyć się w każdym kierunku. Długość zredukowana (wyboczeniowa) l_r zależy od sposobu zamocowania końców pręta. Najczęściej występują cztery sposoby zamocowań:

1)    pręt jest zamocowany na obu końcach przegubowo (rys. 11.2a); l_r = /,

2)    pręt jest utwierdzony jednym końcem (rys. 11.26); l_r = 21,

197

www.wsip.com.pl