Rys. 4.8. Zasada pracy pompy: a) zębatej: b) łopatkowej o stałej wydajności; c) łopatkowej
miinośrodowcj o nastawiałnej wydajności; d) wielotfoczkowej o nastawianej wydajności
Pompy wiełotłoczkowe mogą być promieniowe lub osiowe, w zależności od położenia tłoczków względem wirnika. Liczba tłoczków wynosi od 5 do 11. Stosowane są przy wyższych ciśnieniach.
W pompach rzeczywistych występują straty objętościowe związane z przeciekami i kawitacją, tzn. niecałkowitym zapełnieniem przestrzeni olejem w czasie ssania, na skutek np. zbyt małych przekrojów przewodów przepływu czynnika roboczego, zanieczyszczenia np. filtrów, przez które olej ma przepływać do pompy, oraz straty hydrauliczno-mechaniczne na skutek lepkośófcieczy i oporów tarcia. Wydajność Rzeczywistą Q pompy otrzymuje się, mnożąc wydajność teoretyczną Qt przez współczynnik sprawności objętościowej pompy
Q =
Moc efektywną pompy, którą można wykorzystać w układzie napędowym, wyznacza się następująco
P = QAp
gdzie: Ag - jest różnicą ciśnień tłoczenia i ssania.
Silnik; hydrauliczny zamienia energię ciśnienia zakumulowaną w doprowadzonym’ do niego czynniku roboczym na pracę mechaniczną zespołu roboczego. maszyny. Teoretycznie, każda pompa wyporowa szybkoobrotowa może pracować jako silnik hydrauliczny, jeżeli zostanie doprowadzony do niej olej pod ciśnieniem, a jej wał. zostanie połączony z elementem napędzającym •zespół roboczy maszyny.
Silnik hydraulicźSy óbrotowy charakteryzuje chłonność silnika, tj. objętość oleju tłoczonego do silnika podczas jednego obrotu jego wału ą [dm3/obr]
n - — r\v [ofcr/min]
, 9
gdzie tjv — sprawność objętościowa silnika.
Moc na wale silnika wynosi
'P = QApr\
gdzie: Ap — różnica ciśnień na wlocie i wylocie silnika,
^ sprawność ogólna silnika, będąca iloczynem spraw-- ” ności objętościowej, mechanicznej oraz hydraulicznej. Moment obrotowy silnika wyraża zależność
" M - 9550 —
n
do której można podstawić zależności podane wcześniej.
Zaletą silników hydraulicznych obrotowych jest kilkakrotnie większy, w porównaniu z silnikami elektrycznymi, stosunek momentu obrotowego do momentu bezwładności, dzięki czemu czas ich rozruchu jest bardzo krótki.
W celu umożliwienia napędzania zespołu roboczego maszyny bezpośrednio przez wał silnika, dąży się by na jego wale był wywierany duży moment obrotowy przy małych prędkościach obrotowych. A to dlatego, że do silnika szybkoobrotowego trzeba dołączyć przekładnię mechaniczną.
Silnik hydrauliczny' o ruchu posuwisto-zwrotnym tłoka lub nurnika w cylindrze nazywa się siłownikiem.
Tłoki nurnikowe stosuje się gdy obróbka wewnętrznej powierzchni cylindra jest utrudniona. Pojedynczy cylinder z tłokiem nurnikowym umożliwia tylko działanie jedńóstrotine.
Silniki tłokowe mogą być jednostronnego lub dwustronnego działania, z jednostronnym (rys. 4^9) lub dwustronnym tłoczyskiem.
W siłowniku jednostronnego5 działania tłoczysko połączone sztywno z tłokiem, prowadzone w dławnicy, przekazuje napęd na zespół roboczy. Ruch