out0028 jpeg

Różnica pomiędzy elitarnymi i populistycznymi ocenami amerykanizacji jest dla Hebdige’a widoczna na przykładzie powieści szpiegowskiej, którą analizuje, aby pokazać, w jaki sposób obce wpływy kulturalne, inne niż amerykańskie, były istotne dla konstrukcji subkulturowych i — bardziej generalnie — dla konstrukcji kultury popularnej. Rzeczywiście, śledząc dalej te różnice w powieści szpiegowskiej, mógł on zauważyć, że motjrwy skłaniające „kreta” w Tinker, Tailor, Soldier, Spy Johna Le Carre’a do zdrady kraju, wyrastały z głęboko zakorzenionej anty-amerykańskości. W swoim wyznaniu przy końcu powieści szpieg wyjawia powody sekretnej obrony Związku Sowieckiego (Le Carrć, 1975, s. 306).

Musimy jednak także zauważyć, że powieść szpiegowska nie musi być aż tak reprezentatywna, jak to sugeruje Hebdige, gdyż jest to gatunek popularnej beletrystyki, który był zdominowany przez pisarzy brytyjskich. Co więcej, jak zauważył sam Hebdige, wypływy kontynentalne oddziaływały na subkulturę, która swoją muzykę przejęła od czarnej kultury amerykańskiej. Kulturalny moment, o którym mówi Hebdige, jest raczej mieszanką różnych wpływów niż dominacją jednego z nich nad pozostałymi. Ale o wiele trudniej to udowodnić, niż zdaje się on sugerować.

Jak by nie było. mam nadzieję, że argumentacja IIebdige’a kontrastuje skutecznie z poglądami Hoggarta i zarysowuje interesujące problemy związane z analizą amerykanizacji kultury popularnej, łącznie z trudnościami, jakie się pojawiają, gdy czyni się to z perspektywy teorii kultury masowej. Nic trzeba dodawać, ze debatę nad amerykanizacją kontynuowano w' latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, a skupiała się ona przykładow-o wokół zagrożenia dla narodowej świadomości kulturalnej ze strony popularnych amerykańskich programów telewizyjnych. Ang (1989) pokazała w swej pracy, jak amerykańskie opery mydlane w rodzaju Dallas otwarte są na interpretacje publiczności zarówno w terminologii ideologii kultury masowej, jak i, dla kontrastu, w ideologii populizmu. Sądzę, że całość dyskusji wokół amerykanizacji dostarczyła istotnej ilustracji niektórych kwestii i problemów podniesionych przez teorię kultury masowej oraz jej podejście do analizy kultury popularnej. Pozostaje nam teraz rozszerzyć wybrane punkty wskazane powyżej i spojrzeć na nie z pozycji ogólniejszej krytycznej perspektywy.

KRYTYKA TEORII KULTURY MASOWEJ

Współcześnie trudno jest znaleźć badaczy, którzy przypisaliby się otwarcie i konsekwentnie do naszkicowanej dotąd teorii. Mimo to jest ona ciągła popularna w obrębie pewnych grup — tych, które postanowiły bronić własnego pojmowania wielkiej literatury i wielkiej sztuki.

41