P270511 15

152

V, fototUnwiskow*

zawodowe odmiany fyjpfa

j7, HaJinft ZgólUow*,

czych. Ujawniła to analiza porównawcza dwu słowników: Słownika giwrj uczniowskiej^{1 2} i Słownika tajemnych gwar przestępczych?. Oczywiście wzą. jemne przenikanie ma charakter w pewnym stopniu dwukierunkowy, ta. w gwarze przestępczej i więziennej niejako pozostają niektóre element) leksykalne wyniesione ze szkoły, choć niekoniecznie mają one w więzieniu swoje pierwotne, szkolne znaczenia. Przykłady podaję bez znaczeń: 6eJ/tr, psor, waksy, lejba, bukwa, toczka itp. Były to przykłady przeniesione ze szkoły do więzienia. Bardziej niepokojące są zapożyczenia idące w drugą stronę — z więzienia do szkoły: cynkówka, zapuszkować, ksywa, manier, mojka, klawisz, karcer, skiepścić się, szlug, cwel, recydywa.

Czynniki, które powodują podział pokolenia młodych Polaków na odpowiednie subkultury, mają charakter wieloraki i różną genezę. Pierwszy z nich jest najbardziej tradycyjny i charakterystyczny dla wszelkich cezur demograficznych. Jest to oczywiście czynnik pokoleniowy wyznaczany przede wszystkim datą urodzenia. Z tego punktu widzenia można mówić o polszczyźnie dzieci w wieku przedszkolnym, o gwarze uczniowskiej oraz gwarze studenckiej. Wyraźnie widać, że mamy tu do czynienia nie tylko z wiekiem biologicznym użytkowników, ale także z pewnym poziomem edukacyjnym. Spostrzeżenie to jest o tyle ważne, iż pozwala na ewentualne dostrzeżenie bardziej szczegółowych różnic pokoleniowych. Polszczyzna uczniów zasadniczych szkól zawodowych jest dość wyraźnie różna od polszczyzny używanej w szkołach ogólnokształcących. Sposób mówienia uczniów szkół podstawowych, zwłaszcza w klasach młodszych, przeddy skotekowych, może się różnić od młodzieżowej odmiany szkolnej. (...)

Bardzo często omawianym obecnie rodzajem subkultur młodzieżowych są tzw. sekty wyznaniowe³. Problematyka sekt, ich społecznego zasięgu, czyli liczebności, a nawet definicji sekty jest mocno skomplikowana. Niewątpliwie są wśród nich takie, które wnoszą do polszczyzny specyficzne elementy leksykalne. Jest tak na przykład w wypadku ruchów religijnych wywodzących się z kręgu buddyzmu i hinduizmu. Z» sprawą członków tych ruchów pojawia się określona kategoria zapożyczeń, zwłaszcza z języka hindi, o ściśle zakreślonym kręgu tematycznym Ich stosowanie — poza nielicznymi wyjątkami takimi, jak Hart Krys» dharma, mantra, atma, awatara, bramin, guru, karma, wędy, jogtn i kilka

innych — nie w; ców 1 trudno uzi dzieżowej.

[.. i ] Osławloi ma związek z okr a nawet zc ściśle nującymi ten roi muzyka stanowi stycznego jest te i frazeologiczne ( nym i illokucyjn bywają za pośr< daleko poza tę s

Zdarzają się oraz zjawisko g na ogół z okres w formie pisane i wykonawców, leksykalną. Wa graficzną, któri przybierać posl kacyjnego — 1< wiązujących. Z kilkudziesięciu

Innowacje j z kapel rockov Hirurg. W tel następujące: ł> (zespół Pudels óczy, mniej ki

Drugim zc istych rebusót oraz cyfr. Są dobnych.

Zapisy tej itp., czyli w k hia jednak ba rodzaj aforys

1

K. Czarnecka, H. Zgółkowa, Słownik gwary uczniowskiej, Poznań 1991.

2

1 K. Stępniak (współpraca Z. Podgórzec), Słownik tajemnych gwar prztstępupl Londyn 1993.

3

T. Doktór, Grupy pogranicza nauki i religii, [w:j J. Wertenstein-Żulłwh M. Pęczak (red.), Spontaniczna kultura młodzieżowa, Wrocław 1991.