- uszeregować obrazki według kolejności w jakiej były pokazywane:
- układać elementy według widocznego wzoru (np. trójkąt, koło. kwadrat - co dalej?):
- układać obrazki z części (np. z pocięty^ pocztówek).
7. Poprawnie odwzorowywać układy geometryczne: szlaczki, wzory, ornamenty itp.1
8. Ujmować przedmiot lub kształt graficzny jako całość z jednoczesnym wyodrębnianiem w nim elementów składowych, w tym;
- dobierać brakującą część do całości obrazka:
- układać wzory z figur geometrycznych:
- wykorzystywać układanki-przybijanki do tworzenia „obrazów”.
Ponadto dziecko w tym wieku powinno mieć już ukształtowaną wzrokową orientację kierunkową dotyczącą położenia przedmiotów oraz utrwaloną orientację kinestetyczno-
- ruchową w schemacie własnego ciała, czyli:
- utrwalone pojęcie stron prawej i lewej w schemacie własnego ciała:
- orientację w stronach ciała osoby stojącej naprzeciwko;
- orientację w stronach otoczenia (np. po której stronie lalki siedzi miś?).
Vsześciolatków W 6. roku życia dominuje myślenie oparte dominuje na konkretnym materiale spostrzeżeniowym
honkretno (tzw- myślenie konkretno-obrazowc). Myśle-
-obrazowe nie abstrakc*yjne. czyli tzw. myślenie słow-
1 Pełny zestaw szlaczków oraz innych elementów graficznych do odwzorowania (które powinien wykonaó każdy sześciolatek) zawierają opracowane przeze mnie trzy zeszyty ćwiczcrt wprowadzających do nauki pisania pt. Będę pierwszoklasistą -Sevcnth Sca. Warszawa 2005.
noieclowc. zaczyna się dopiero kształto-"2Wejście między tymi etapami myślę-iV ma charakter płynny, a elementy myślenia konkretnego i abstrakcyjnego mo-7,/e sobą współistnieć. A zatem od pewne-m momentu źródłem określonych procesów Psychicznych u dziecka są nie tylko konkretne bodźce oddziałujące na receptory. Do wniosku. -że w nocy padało", może ono dojść dzięki procesom myślenia. Może zatem -poznawać pośrednio" na podstawie dotychczasowego doświadczenia (skoro dachy j ulice są mokre, to znaczy, że w nocy padało). Myślenie staje się więc procesem uogólnionego i pośredniego poznania rzeczywistości. w którym są odzwierciedlane najbardziej uogólnione i charakterystyczne cechy przedmiotów i zjawisk oraz wykrywane związki i zależności między nimi. W tej defi niej i zawarte są dwie podstawowa cechy myślenia: pośrednie i uogólnione poznanie rzeczywistości oraz wykrywanie związków i zależności. Z pierwszą cechą łączy się powstawanie pojęć, z drugą - powstawanie sądów'.
Myślenic, niezależnie od tego. czy jest opar- Mektóre opera-
te na bezpośrednim poznaniu zmysłowym cje myślowe czy na pojęciach i sądach, polega na róż- sprawiają im nych sposobach operowania tym materia- jeszcze trudność łem. Do operacji myślowych zalicza się: analizę i syntezę, porównywanie i klasyfikowanie. abstrahowanie i uogólnianie. Dziecko sześcioletnie ma jeszcze trudności z przeprowadzaniem poszczególnych operacji myślowych. Powinno jednak już umieć wyodrębniać istotne właściwości przedmiotów. to znaczy na podstawowym poziomie
35