PICT5377

Lęk przedmiotowy to lęk związany _z konkretnymi osobami, przedmiotami czy _sytll acjami. U bardzo małych dzieci źródłem \o. ku mogą być obserwowane po raz pierwszy zjawiska przyrodnicze, np. szum drzew w czasie wichury, burza, widok wysokiej góry. morza. Dzieci nieco starsze mogą przejawiać lęk o los filmowego bohatera, np. _P{_a_ cząc. zamykając oczy czy szukając pociechy u któregoś z rodziców. Pierwszoklasiści na ogół reagują lękiem na starszych agresywnych uczniów oraz na szkolny tłum w czasie przerw. Lęki przedmiotowe mają charakter nerwicowy tylko wówczas, gdy utrwaliły się i występują bez związku z sytuacją realnego zagrożenia.

Lęk uwarunkowany określoną sytuacją nazywany jest fobią. U dzieci dość często występuje tzw. fobia szkolna. Przybiera ona na ogół jedną z dwu postaci. U dzieci rozpoczynających naukę szkolną, które nie chodziły do przedszkola, łączy się najczęściej z lękiem przed rozstaniem z ukochanymi rodzicami. U starszych uczniów jest zaś konsekwencją długotrwałych niepowodzeń szkolnych. Kilkakrotnie zdarzyło mi się prowadzić psychoterapię z uczniami wybitnie uzdolnionymi, tzw. prymusami, stawianymi przez nauczycieli za wzór dla innych uczniów. Przeżywali oni lęk (typową fobię szkolną) przed utratą swej pozycji w szkole lub silną obawę przed egzaminem do wymarzonej szkoły.

Nagłe ataki lękowe występują u dzieci najczęściej jako tzw. lęki nocne. Objawiają się one zaburzeniami snu, którym mogą towarzyszyć drgawki, wzmożona potliwość czy przyśpieszone bądź nierytmicznc bicie serca.

\yńcci w różnych okresach swego życia r/eżywają charakterystyczne rodzaje lęków Dla dzieci bardzo małych typowe są lęki biologiczne, u dzieci starszych rozwijają _si jęki o charakterze społecznym. Z lęku przed negatywną oceną powstaje wiele lęków społecznych, jak choćby lęk przed niepowodzeniami szkolnymi czy ośmieszeniem. Ten rodzaj lęku powoduje, że dzieci zaczynają kłamać, licząc na uniknięcie przykrych dla nich konsekwencji. Zc smutkiem obserwuję. że wielu rodziców (także nauczycieli) zbyt często stosuje publiczne kary. zawsty dzanie. a nawet ośmieszanie dzieci. Nie uświadamiają oni sobie prawdopodobnie, że mogą w ten sposób zaburzyć zarówno wewnętrzne. jak i społeczne funkcjonowanie tych dzieci. Charakterystycznymi objawami tego typu zaburzeń są m.in. obniżanie się możliwości intelektualnych dziecka, mniejsza efektywność jego działania, a także cierpienie wynikające z braku wewnętrznej harmonii.

Rozwój lęków społecznych u dzieci

Silne emocje mogą prowadzić do zaiamania psychicznej odporności

Na koniec chcę podkreślić, ż.e od pewnego stopnia natężenia lęku następuje dezorgani zacja działania, niezależnie od adekwatności lęku do sytuacji. Dziecko przeżywające silne emocje można porównać do łódki kołyszącej się na falach w czasie sztormu. Może się ona bezpiecznie przechylać tylko do pewnego momentu - do tzw. progu krytycznego, po którego przekroczeniu następuje wywrotka. Podobnie osiągnięcie pewnego krytycznego natężenia lęku może doprowadzić do załamania psychicznej odporności dziecka i do jego psychicznej „wywrotki". A należy przy tym pamiętać, że choć do przewrócenia

11