PICT6351

, wystarczających pr/cslnnck. które uzasadniałyby lak;, post_a. cieki nie dostarcza •    w_Vj;,.śnicnin jesl również. wątpliwą i dlatego, iż

wę. Warto# n»^ul® ‘ ' _jes, przecież w niemałym stopniu zależne od wielu nirciilone zacno;    ^ah nicj_nko w osobowości ucznia, którą nic _spo.

_a.|, cqwiilt&_Ł.-^ _{M{>gi) nimi} być cechy osobowe ucznia, jego stan

lei one uwarunkowania. Owe wyjaśnienie zachowania się ucznia, będzie "'i> uzależnione o<l zdolności inlrospekcyjnyeh osób wyjaśniających dane ' larzenie od umiejętności wczuwania się w określony stan psychiczny ucznia ; „micictność zrozumienia motywów kryjących się za jego zachowaniem.

XXI-

: umiejętność zrozumienia motywów Kryjącycn się /.« jego /.icnowam Ńic potrzeba przekonywać, ze wszystkie czynniki spajające wyjaśnieniu „ chowania się danego ucznia, są jedynie prawdopodobne, lecz mc nadają temu wyjaśnieniu walorów niezawodności. Dlatego wyjaśniając jakieś działanie czy sposób zachowania się innych osób, należy zawsze uwzględniać zespół czynników. które łącznie wpływają na określone postawy.

Jednocześnie podkreślić należy, że pedagogika nie może funkcjonować skutecznie bez wsparcia innych nauk społecznych. Dla ustalenia niektórych procesów związanych z rozwojem i wychowaniom jednostki, niezbędne jest korzystanie z wiedzy i dorobku naukowego innych nauk. Niekiedy, należy także tym naukom przekazywać własne doświadczenia i osiągnięcia będące wynikiem badań pedagogicznych. Owa współpraca, znajduje także swoje odbicie w doborze metod i sposobów postępowania badawczego. Zakres współdziałania pedagogiki z innymi naukami, jest róźjiy i uzależniony od specyfiki problematyki badawczej.

Pamiętać należy, iż. w badaniach społecznych jak i w badaniach związanych z kształceniem i wychowaniem, mamy najczęściej do czynienia z takimi zależnościami. w których związek pomiędzy działaniem zespołu czynników a icłi następstwem zachodzi zawsze z. pewnym stopniem prawdopodobieństwa. Tym samym i pozyskana w wyniku takich badań wiedza jest zawsze bardziej lub mniej hipotetyczna. Dlatego wiedza o związkach i zależnościach odnoszących się do procesów związanych z wychowaniem, jest ciągle zbyt uboga i niepełna. Wykrywanie prawidłowości mających charakter pewny i jednoznaczny, tak jak u/icjc się to w naukach przyrodniczych, jest z tych powodów, jak i ze' względu

“irT? r^k,Cd>' ‘ ^{Wą,pliwy charak}tcr pomiaru pedagogicznego, mało

mlI!lto ^y,r^{rCa nC},^{1 nicm0iliwc}- Z tych względów wiedza o związkach

ciągle uboua i n°^{l n}°^SZiłC^ •' ^S*^{v d}° ^,)roccs<nv związanych z wychowaniem jest Ule uboga . niepewna a nierzadko i przypadkowa.

kwestii uzasadniania wcrlrt ^pa,a^^{oglcznc musz}A ograniczać się jedynie do badanymi zjawiskami vT ! '⁰"^ł,n,a \ odkrywania związków i relacji między naukowość będzie wzrnJT' ^ ^{poza lcn} schemat rozumowania. Ich ^ZraS,ala’ ^{gdy zos,a}^ wzmocnione pytaniami o podmiot

odkrywania, o fakty odkrywane o przebieg procesów mvśW„ u.a W praktyce oznacza t<> możliwość tworzenia wiedzy poprzez ‘^Ui,1'^Acv^>^ch czynowo-skutkowc. jak i zrozumienie postępowania ludzi tkwiących w^kS nym układzie czy kontekście sytuacyjnym, wraz z właściwą imcrnrctaciT to* intencji | Mat wijów 1998, s. 16 17]. Tym samym obszar poznania naukowego w naukach społecznych, w tym i pedagogicznych może być s/ers/y gdyż wiedza może być wyprowadzania nic tylko z obserwowałnych faktów, ale także z tych bezpośrednio nicobscrwowalnych a odnoszących się do zjawisk świadomości Taki sposób dochodzenia do wiedzy stanowi istotę osobliwości nauk nych fS. Ossowski 1983].

Ponieważ badania naukowe zrodziły potrzebę praktyki, stąd związek między nimi jest i musi być ciągle aktualny i to tym silniejszy, im wyższy poziom osiąga praktyka. /. tego względu badania służą różnym celom i różnic są klasyfikowane. Biorąc to pod uwagę, można je podzielić na: teoretyczne, diagnostyczne i weryfikacyjne. Będą one oddzielnie omówione, gdyż każde z nich pociąga za sobą inne skutki dla planowania i organizowania badań.

a) Badania teoretyczne

Badania teoretyczne zmierzają do zgromadzenia informacji i wiedzy odnoszącej sic do badanej rzeczywistości. U ich podstaw znajdują się założenia zmierzające do ustalenia ogólnych prawidłowości badanych zjawisk, ich uwarunkowań przyczynowych, jak i występujących miedzy nimi związków i powiązań. Badania teoretyczne mają podstawowe znaczenie nic tylko dla rozwoju samej nauki, ale także dla jej społecznej użyteczności. Owa społeczna użyteczność tych badań, jest wg T Tomaszewskiego postulatem i dążeniem każdej nauki, bowiem każda dyscyplina naukowa i każde podjęte badanie spełnia jakąś rolę w życiu społeczeństwa, które łoży na ich rozwój [1963. s. 5].

Badania teoretyczne mają na celu wzbogacenie istniejącej już wiedzy o nowe. nieznane dotąd informacje poprzez ich poszukiwanie, poznawanie i gromadzenie. Zamierzonym ich rezultatem jest dostarczenie w miarę ścisłych i wiarygodnych danych umożliwiających poznanie i wyjaśnienie nieznanych dotąd zjawisk, dokonanie ich uogólnienia jak i określenia związków i zależności między badanymi zjawiskami. Dzięki temu możliwe jest przewidywanie wynikających z nich następstw. Jeżeli zatem badania teoretyczne, mają pełnić swoją rolę w odniesieniu do praktyki i życia społecznego, to muszą nic tylko zmierzać do wyjaśniania zjawisk, ale także do formułowania prawidłowości odnoszących się do istniejącej rzeczywistości, aby można ją przekształcać i dostosowywać do istniejących potrzeb. Na tym tle spotyka się niekiedy zarzut zbyt małej praktycz-ności badań teoretycznych.

W odniesieniu do praktyki edukacyjnej, badania teoretyczne zmierzają przede wszystkim do dostarczenia wiedzy niezbędnej do rozwiązywania kon-